De derde van O.M.D. bracht de grote hit
Maid of Orleans (The Waltz Joan of Arc), destijds regelmatig op tv te zien en vooral op de radio te horen. De winterse clip paste niet alleen goed bij het jaargetijde, maar ook bij mijn smaak, dankzij het Middeleeuwse thema. Vijf weken #1 van de Nationale Hitparade in februari 1982. Waarschijnlijk het beste nummer in ¾ dat ik ken.
In Oor was Harry van Nieuwenhoven niet zo positief, blijkens
dit fragment. Hij zat ernaast, naar ik vermoed omdat hij onvoldoende tijd had/nam om het album te draaien: dit is een groeibriljantje. Een dikke veertig jaar later blijft de muziek van album
Architecture & Morality namelijk dik overeind.
Een enkele keer sluimert post-punk door. Op de A-zijde in opener
The New Stone Age met een gitaar die clean is maar desondanks heerlijk rammelt en de relatief licht-melancholieke zang van Andy McCluskey; en het bijna meditatieve
Sealand, waar pas na een intro van ruim drieëneenhalve minuut zijn stem klinkt.
Andere keren is de sfeer juist licht, zoals in
She’s Leaving en al helemaal in hun eerste hitje in Nederland (november 1981 #38),
Souvenir; hier zingt Paul Humphreys.
De B-kant bouwt langzaam op naar het grote singlesucces, met twee delen
Joan of Arc. Na dit hitwalsje openbaart zich in het titellied een voor die dagen vernieuwend geluid: die van gesampelde zang, die vervolgens digitaal wordt gestapeld. Het leidt ertoe dat er een soort twintigste eeuws Gregoriaans ontstaat, wat in combinatie met de andere geluiden leidt tot een eigenwijze klankencollage.
Georgia is vrolijk, pittig en up-tempo met een hupsende beat,
The Beginning and the End sluit het album af met OMD-postpunk en gesampelde zang. En daar is ie voor de tweede maal: de elektrische gitaar! Deze keer rustig tokkelend.
In 2003 verscheen de cd-versie met allerlei (single-)B-kantmateriaal, waarbij net als op de oorspronkelijke elpee veel variatie klinkt van post-punkachtig naar lichtvoetig, met soms die Gregoriaanse zang op z’n OMD’s.
Een album als een schilderij met grijze wolken contra blauwe luchten. Grauwe schaduwen in contrast met zonovergoten scènes. Eigenwijze synthesizer-new wave, creatief, een tikkie weemoedig of juist zwevend dansend. Daarbij wordt vaker luisteren beloond met de ontdekkingen van groeiende schoonheden.