Waar met je kop kwansuis (nou ja, kwansuis; dezer weken staat mijn kompas geregeld op 1967 afgesteld) de eindeloze horizonten van het muziekuniversum afstruinen niet goed voor is! Kom ik dit schitterende kleinood tegen, een plaat van Philip Cohran and the Artistic Heritage Ensemble.
Cohran was in de jaren '50 als trompettist één van de leden van het indrukwekkende orkest van de enigmatische Sun Ra, tot deze in 1961 Chicago ontvluchtte. Hij stond mee aan de wieg van The Association for the Advancement of Creative Musicians (kortweg AACM), waaruit onder andere Anthony Braxton en Henry Threadgill naar voor traden. In de jaren '60 stelde Cohran ook het Artistic Heritage Ensemble samen, en de opnames die hij met deze grote groep (big band, jawel) maakte, werden verzameld (of toch het kruim daarvan) op dit On the Beach.
Big band, de term is dus reeds gevallen. Dit is zeker big band, maar dan op een zeer eigen, aparte manier. Er wordt gejamd en geïmproviseerd, lijkt me, maar toch klinkt alles heel vloeiend en gestructureerd. In de opener zijn Afrikaanse invloeden te horen (niet zelden schiet de naam Fela Kuti mij te binnen), iets waar ook een John Coltrane (die ongetwijfeld een bron van inspiratie was) niet vies van was. De dosis eigenwijsheid lijkt Cohran dan weer te hebben meegesmokkeld uit het orkest van Sun Ra.
Initieel werd de plaat met vier tracks uitgebracht, waarbij vooral de eerste drie tracks ronduit fenomenaal zijn. Het big band-gevoel, de improvisatie en het creatieve surplus zijn om duimen en vingers af te lukken. De twee bonustracks zijn ook nog 'ns erg sterk. New Frankiphone Blues verwijst naar het door Cohran bedachte gelijknamige instrument (hij noemde het frankiphone naar zijn moeder, Frankie), een soort kleine elektrische harp of duimpiano. Unity 68 is een verlengde live-versie van het originele Unity dat maar door en door blijft gaan, maar geen seconde verveelt. De drive, de energie, de bijna existentiële honger naar muziek is duidelijk aanwezig, wat een spetterend klapstuk!
Enfin, hier valt een heleboel over te vertellen, maar laat mij volstaan met een enthousiast en overvloedig prijzend "Geweldige plaat!"
4,5 sterren