'We are what we are/ get in the goddamn car...'
Een paar maanden geleden zat ik te kijken naar het eerste seizoen van de aardige tv-serie Weeds. Op een bepaald moment, terwijl de levens van de fictieve karakters in de show steeds meer in de knoop kwamen, zoals dat hoort bij tv-drama, was er op de achtergrond een nummer te horen dat op mij nogal indruk maakte. Ik vond het een grappig liedje, op een jaren negentig slacker/ freakey americana-manier. Rauwe akoestische gitaren, met een nasale stem die een absurde tekst zong:
'This song is for the rats/ who hurled themselves in to the ocean/ when they saw that the explosives in the cargo hold/ were just about to blow'
Google is je vriendje, en dus had ik al snel artiest en titel achterhaald: Het was 'Cotton' van de Mountain Goats. Een bandnaam die ik eerder had horen vallen, maar daar bleef het ook wel bij. Ik was genoeg onder de indruk om We Shall All Be Healed te luisteren, en Cotton bleek ook zonder tv-beelden goed overeind te blijven. Alleen, zo bleek: er was niets grappigs aan.
'This song is for the people/ who tell their families that they're sorry/ for things they can't and won't feel sorry for.'
Wikipedia is je vriendje, en dus kon ik snel meer te weten komen over de achtergrond van deze plaat. Blijkbaar is het, en ik parafraseer, een semi-fictief verslag van de tijd die John Darnielle doorbracht in Californië en Portland als amfetamine-verslaafde, met liedjes die zijn gebaseerd op mensen die hij toen kende, en die nu grotendeels in de gevangenis zitten, of dood zijn.
In deze context is Cotton een afsluiting, het geluid van iemand die met evenveel melancholie als walging het boek dichtslaat van de meest pijnlijke periode uit zijn leven.
'I saw you waiting by the roadside/ You didn't know that I was watching.../ now you know.../ Let it all go, let 'em all go...'
De plaat blijft een soort droge humor hebben, maar het is de humor van iemand die worstelt met het verleden zonder hoop dat hij het kan veranderen. Een man die toekeek hoe zijn vrienden op de intensive care belandden ('Mole') of hoe hun huizen werden leeggehaald door mensen met gasmaskers ('Your Belgian Things'). Hij kijkt op zichzelf terug en ziet dat:
'...nothing you can say or do will stop me/ And a thousand dead friends can't stop me...'
Rauwe, naargeestige plaat. Intens. Akelig ook, vaak. Een exorcisme, misschien, of bekentenisliteratuur. Kale arrangementen. A-metrische teksten.
Darnielle is een soort folkzanger van de niet al te technische school, enigszins vergelijkbaar met Neutral Milk Hotel, al mist hij de gave van die laatste act om liedjes te schrijven die al direct memorabel zijn. Liedjes als 'Palcorder Yajna', 'Linda Blair is Innocent' en natuurlijk 'Cotton' zijn op zich prima, maar over de volle drie kwartier gaat de eenvormigheid, het gebrek aan variatie, een tikkeltje tegenstaan. We Shall Al Be Healed moet het vooral hebben van de teksten, de sfeer en de verstikkende intensiteit.
Een oprecht verslag van iemand die weet hoe het is om te zinken tot de bodem, en terugkomt met een voorschotje op de Apocalyps.
'When the last days come/ we shall see visions/ more vivid than sunsets/ brighter than stars/ We will recognize each other /and see ourselves for the first time...
The way we really are'
Met enig voorbehoud, een indrukwekkende plaat.