Engagement heeft binnen de hiphop altijd een cruciale rol gespeeld. Zij die zich in het nationale debat verwaarloosd voelden kregen in de jaren tachtig via rappers als Chuck D en KRS-One ineens het idee dat ze weer een stem hadden. En ook al wordt de hiphopwereld inmiddels door een club multimiljonairs gedomineerd, en verdient de gemiddelde MC meer dan een Amerikaans ghetto bij elkaar: de maatschappelijke betrokkenheid heeft het genre nooit verlaten. Chuck D en KRS-One laten nog steeds regelmatig van zich horen, maar de echte hiphoprevolutionair van de 21e eeuw is toch echt Immortal Technique (1978).
Op zijn albums Revolutionary Vol. 1 (2001) en Revolutionary Vol. 2 (2003) hoorden we geen voorspelbare kritiek op de Amerikaanse samenleving, maar werd het hele systeem achter die samenleving onderuit gehaald. Zogeheten Bilderberg-ontmoetingen bepaalden de wereldpolitiek, Bin Laden was een pion binnen Al-Qaida, en o ja, niet onbelangrijk: de aanslagen op 9/11 werden beraamd door Bush zelf. Natuurlijk viel er genoeg op Immortal Technique's complottheorieën aan te merken, maar een fris en doordacht geluid binnen het genre betekende het zeker. De laatste jaren is het wat stil geweest rondom de MC, maar met de huidige economische crisis en het mogelijke eind van Obama's bewind, kon nieuw werk natuurlijk niet langer uitblijven. Het allang aangekondigde album The Middle Passage is voor de zoveelste keer uitgesteld, maar de gratis mixtape The Martyr is geen onaardig zoethoudertje.
Tijdens de intro maakt Immortal Technique al duidelijk waar het hem om draait: hij hoeft voor The Martyr geen geld, hij vraagt van de luisteraar alleen dat deze de tape kopieert en binnen zijn vriendenkring verspreidt. Kennelijk hebben we hier dus te maken met een schijfje waarbij de boodschap zo belangrijk is dat iedereen hem moet horen. En als iemand in staat is zo'n verhaal overtuigend over te brengen, is het Immortal Technique. Met zijn zware stem schreeuwt hij zichzelf over de beats heen. Het geloof in zijn eigen verhaal klinkt in ieder woord door. Daarnaast beschikt hij ook nog steeds over het tekstuele vernuft waarmee hij eerder zoveel indruk maakte. Op het strakke openingsnummer The Martyr rapt hij bijvoorbeeld het memorabele: "The purpose of life is a life with a purpose, so I rather die for a cause than live a life that is worthless." Moeiteloos loodst Immortal Technique je vervolgens van de economische crisis naar de problemen in de derdewereldlanden en weer terug naar het Witte Huis. Het is duidelijk dat iemand hier niet schreeuwt omdat hij zomaar geluid wil maken, maar omdat hij gehoord wil worden.
Het probleem is alleen: wat wil hij nu precies dat wordt gehoord? Ja, het kapitalisme deugt niet, ja, Amerikanisme is verkeerd, presidenten doen niet wat ze beloven, de wereld is onrechtvaardig - maar welke revolutie wil hij dat zich gaat voltrekken? De Occupy-beweging die de laatste weken het nieuws domineert komt amper ter sprake. Waarschijnlijk was deze tape eerder al voltooid. Maar zelfs als IT op zo'n soort beweging doelt, is zijn intentie niet duidelijk. Moeten we inderdaad met z'n allen de straat op en onze vuist in de lucht steken? Dat lost toch niets op, als de praktisch onzichtbare machthebbers achter de huidige politiek corrupt en slecht zijn, zoals Immortal Technique zo vaak beweert? De vele (overbodige) intermezzo's en de prekerige outro maken het er alleen maar verwarrender op. Daarnaast valt er ook genoeg aan te merken op de fletse producties, die soms weliswaar onheilspellend klinken, maar op andere momenten standaard Fruity Loops-beats amper overtreffen. Hierdoor krijgen veel van IT's tekstuele vondsten niet de glans die ze verdienen, terwijl bij Brother Ali's verse op Civil War nog iets veel pijnlijkers gebeurt: Ali levert één van zijn meest scherpe coupletten in tijden af, waarin hij binnen twintig regels extreem krachtig beschrijft hoe de huidige moslimgemeenschap in Amerika zich voelt, maar door de hoge, kinderlijk eenvoudige keyboardbeat valt er nauwelijks naar te luisteren.
Het is frustrerend, omdat The Martyr wel blijk geeft van IT's talent. Als geen ander weet de Peruaan strijdlust over te brengen in zijn muziek. Meestal is hij alleen zo strijdlustig dat hij vergeet zijn verhalen duidelijk over te brengen. Hij roept weliswaar op tot actie bij zijn publiek, maar gaat daarna toch vooral verder met ageren tegen alles wat er niet deugt. En ook al doet hij dat bekwamer dan ieder ander, op een gegeven moment verslapt de aandacht vanzelf. De beats zijn te simpel, de boze flow wordt te eentonig en de teksten missen context. Wat bijvoorbeeld te denken van het verder nergens onderbouwde statement: "Ghandi wasn't killed by Pakistani nationals, he was assassinated by a Hindu radical"? Immortal Technique's woede wordt voelbaar, maar zelden echt begrijpelijk. Voor een serieuze revolutie is een duidelijker verhaal nodig. Ik weet nog dat ik me na Revolutionary Vol. 2 dagenlang verdiepte in 9/11; ik keek films over complottheorieën, las een boek over de relatie tussen Bush en Bin Laden. Iets wat ik zonder Immortal Technique nooit had gedaan. The Martyr klinkt fris en bevat sterke momenten, maar zodra de tape is afgelopen, blijf ik gewoon achter mijn bureau zitten en zet ik nieuwe muziek op.
Hiphopleeft