Kayak - Starlight Dancer (1977)

Eind 1977 verscheen “STARLIGHT DANCER”, het vijfde studio-album van de Nederlandse band Kayak. Het was het eerste kantelpunt in de geschiedenis van de band. Vrienden Ton Scherpenzeel (toetsen) en Pim Koopman (drum) hadden de band opgericht, het eerste album “SEE SEE THE SUN” was een topper, alleen viel de verkoop tegen. Dit ondanks de Top 40 noteringen van “LYRICS” en “MAMMOTH”, die respectievelijk de twintigste en achttiende plaats in die Vaderlandse hitparade wisten te bereiken. Opvolgers van dat debuutalbum waren “KAYAK” (1974), “ROYAL RED BOUNCER” (1975) en “THE LAST ENCORE” dat in 1976 uitgebracht werd. “WINTERTIME” in 1974 en “CHANGE FOR A LIFETIME” in 1975 wisten de Top 40 nog te bereiken, maar het grote succes bleef uit. Koopman trok na “THE LAST ENCORE” zijn conclusie en ging als componist en producer aan de slag en was daar succesvol mee.

Scherpenzeel bleef de kapitein van Kayak en was vanaf dat moment de belangrijkste componist binnen de band. Op deze klassieker, die begin 1978 in de albumlijsten kwam, is er naast een andere drummer, ook een andere bassist te horen in vergelijking met het vorige album. Charles Schouten was de nieuwe slagwerker, Theo de Jong de vervanger van Bert Veldkamp. Max Werner was nog steeds de zanger, Johan Slager de geweldige gitarist en Scherpenzeel op toetsen, die maakten de line-up op “STARLIGHT DANCER” compleet. Het titelnummer was in oktober 1977 al een hit geworden, het succesvolste tot dan toe.

Elf tracks, 43 minuten muziek en er zit geen zwak liedje tussen. Opener is “DAUGHTER AND SON”, een pakkende rocksong met symfonische invloeden en mooi gitaarwerk. “STARLIGHT DANCER” is een mini-symfo epos en er zit alles in dat het genre zo aantrekkelijk maakt. Vooral het emotionele gitaarspel in het laatste deel. “WANT YOU TO BE MINE” is een meer swingend popliedje, opnieuw met mooi gitaarwerk en pakkende zanglijnen, in het prachtige “LETDOWN” laat Scherpenzeel horen dat hij in staat is om een kort liedje te componeren, dat alles laat horen wat Kayak zo aantrekkelijk maakt. “IRENE” is het instrumentale liefdesliedje voor de liefde van zijn leven, want Irene en Ton Scherpenzeel zijn al jaren samen. Als je dat op deze wijze, dus zonder woorden, duidelijk kunt maken, dan is dat iets om jaloers op te worden. Werkelijk een prachtig liedje.

Max Werner schreef “GOLDDUST”, stevige drums, heerlijke aanstekelijk ritme en een mooie melodie, “MAY” begint als een ballad, een goed getimede tempowisseling, toetsensolo en een gitaarsolo volgen en die plaatsen dit nummer daardoor bij de toppers van het album. “TURN THE TIDE” heeft altijd tot mijn favoriete nummers van het behoord. Pakkend, lekker scherp gezongen, toetsen die centraal staan waardoor de melodie als een soort oorwurmpje in je “kop” gaat zitten en de tempowisselingen maken het af. Het klassieke begin van “DEAD BIRDS FLIES FOREVER” geven aan dat Scherpenzeel een begenadigd componist is. Het nummer blijft rustig, goed gezongen door Werner en de basis van piano en synthesizer maken van dit af. In “SWEET REVENGE” laat Max Werner opnieuw horen waardoor hij voor mij de beste Kayak leadzanger is. Die bijtende wijze van zingen in liedjes die daarom vragen, geweldig. Uptempo, stevige riffs, mooie zanglijnen en hier en daar een korte solo, symfonische pop/rock in optima forma. Het beste en één na langste liedje in het slotakkoord, “WHERE DO WE GO FROM HERE”. Nog steeds krijg ik kippenvel van mijn nek tot aan mijn tenen van deze weergaloze ballad. Beklemmend gezongen, emotionele melodie en dan die solo net iets voordat de 3 minuten voorbij zijn…wauw!

Wat een einde van een geweldig album, waarover Scherpenzeel in eerste instantie niet zo enthousiast was. Misschien wist hij wat hem te wachten stond en was de titel van het laatste nummer een vraag die boven de groep hing. Werner wilde niet verder als zanger, Edward Reekers verving hem, Schouten verliet de groep en Werner nam de drumstokjes in handen en ook De Jong verliet na slechts één album Kayak. Hij werd vervangen door het jongere broertje van Ton, Peter Scherpenzeel. Tevens werd de band uitgebreid met 2 zangeressen en uiteindelijk bracht die nieuwe bezetting de band het grote succes. “RUTHLESS QUEEN” werd hun grootste hit, het album “PHANTOM OF THE NIGHT” zou uitgroeien tot het best verkochte Kayak album. Er gebeurde nog een heleboel na de release van “PHANTOM OF THE NIGHT”, ze maakten nog 2 albums, gingen daarna zo’n 18 jaar op non-actief en sinds de reünie in 2000 bracht de band 10 albums uit, de laatste verscheen dit jaar en is weer een topper in het oeuvre.

Kayak vaart nog steeds, Scherpenzeel is nog steeds de kapitein, maar de rest van de bemanning zorgen ervoor dat Kayak nog steeds bij de beste bands hoort die ons land rijk is.

Wat een prachtige recensie Marco, je slaat de spijker helemaal op zijn kop. Bent goed gedocumenteerd ook.
Ik heb Kayak gevolgd vanaf het tweede album en vind Max Werner nog steeds de Ultieme Kayakzanger, die prachtige hesige stem. Zo kenmerkend en bepalend in positief opzicht.

Hun laatste albums zijn inderdaad weer vintage Kayak, maar die eerste vijf hebben en speciale plaats bij mij, speciaal Royal Bed Bouncer, tijdloze klasse!.

Ik heb een Kayak LP in bezit en later de greatest hits tweede hands gekocht. Na bestudering blijkt mijn Starlight Dancer LP een V.S. uitgave te zijn op het Janus label. Toen ik de hoes na vele jaren weer zag, meende ik me een andere voorkant te herinneren voor dit album en dat klopt dus. Opvallend weetje. Pim Koopman staat als componist van de meeste nummers op kant 2 genoemd, maar staat niet op de groepsfoto noch vernoemd als drummer. Is dat op de NL versie ook zo?

Al luisterende kwam ik al snel tot de conclusie dat Kayak in de jaren 70 al heel erg goed was in waar Marillion acht jaar later mee doorbrak. Al zal de soms wat knauwerige stem van Max Werner een "acquired taste" zijn, ik kan hem goed hebben, de symfonische rock is van meer dan prima kwaliteit.

Ik ken Kayak vanaf de eerste twee singles en het nummer 'Trust In The Machine' sloeg in als een bom toen een vriendje zijn LP speelde. Kayak was ook mijn eerste optreden, het Cocktail Trio daargelaten, op de middelbare school in Etten-Leur. Tegen de tijd dat ik echt geld had om platen te kopen, was de band al uit de gratie bij mij. Zeker de Reekers periode doet mij niets. Ten onrechte dus.

Mijn Starlight Dancer versie valt heel goed in 2025 en ik ga eens tweedehands struinen binnenkort naar andere albums uit de jaren 70. Waar en wanneer ik de V.S. versie gekocht heb en nieuw of tweedehands, weet ik niet meer.

Die Amerikaanse versie van Starlight dancer is een heel andere plaat dan de oorspronkelijke Nederlandse uitgave. Niet alleen de hoes, maar ook de tracks. Het is in feite een samentrekking van nummers van de Nederlandse uitgave van Starlight Dancer en het voorgaande album The Last Encore, plus een niet eerder uitgebracht nummer, getiteld Ballad for a lost friend. Dat was de Engelstalige versie van het nummer Boezem, dat Kayak een jaar eerder had opgenomen voor de Boekenweek promo-LP Zing Je Moerstaal. Daar hadden ze muziek gezet onder een tekst van Harry Mulisch. Het Engelstalige nummer zou een paar jaar later in Nederland nog terugkeren als B-kant van de single Phantom of the night.

Op die laatste plaat deed Pim Koopman nog wel mee, vandaar dat hij op een deel van die Amerikaanse release nog te horen is. En die nummers op kant 2 die hij componeerde, zijn dus van de oorspronkelijke Nederlandse LP The Last Encore (waarvan de hoes dus gebruikt is voor de US-versie van Starlight Dancer).

Verscheidene nummers hebben ook een andere mix dan de originele versie. Met name de remix van Irene klinkt drastisch anders. Kayak had in de VS een bescheiden hit met Want you to be mine, dat in de US-mix heel anders klonk dan de Nederlandse versie. Het nummer duurt op de Amerikaanse LP ook een stuk langer. Ik sluit niet uit dat het gewoon een andere opname is, opnieuw ingespeeld dus.

Dank, gaucho. Duidelijke uitleg. De vraag blijft hoe ik aan deze plaat kom, maar dat is niet meer te achterhalen. In dit geval, want van heel veel platen weet ik het nog wel.

Ik weet nog wel dat de Nederlandse platenwinkels zo rond 1980 vol lagen met deze Amerikaanse importplaten. Dat waren vaak cut-out platen, waarbij een hoekje van de hoes was afgeknipt, zodat ze niet meer tegen de nieuwprijs verkocht konden worden - een gangbaar gegeven op de Amerikaanse platenmarkt.
Die 'afgekeurde' platen e kon je destijds nog gewoon goedkoop laten overkomen uit de VS (parallelle import, lage dollarkoers, geen handelsbeperkingen!) en omdat Kayak hier toen op de toppen van zijn roem stond, vonden die in Nederland natuurlijk gretig aftrek. Dus ik kan me voorstellen dat Nederlandse platenhandelaren er wel handel in zagen.

Het hoeft dus niet zo te zijn dat je die plaat in de VS gekocht hebt (al kan dat natuurlijk wel). De US-versies van Starlight dancer en ook van Phantom of the night (heel andere hoes, ook op het Janus-label) waren hier in Nederland destijds volop te krijgen. Zo ben ik er ook aan gekomen.

Ballad for a lost Friend vind ik echt een heel goed nummer van Kayak, bijzonder dat het nooit op een regulier album is verschenen. Ik heb die Amerikaanse Janus-versie overigens ook.

Ik kan je ook van harte Royal Bed Bouncer aanbevelen en ook The Last Encore, dat zijn respectievelijk nr. 3 en 4.

Maar ook debuut album See See The Sun en het 2e album 'KayaK' (waarop Trust In The Machine staat en nog meer moois) zijn zeer de moeite waard.) Qua sfeer iets anders, met name het debuutalbum heeft jazzy en prog rock elementen.

Dit wordt een mooie ontdekkingsreis. Ik draai hun hele -Max Werner- oeuvre nog heel regelmatig.