broeder Dieleman - Komma (2018)

Eerste video van het nieuwe album : broeder Dieleman - De Groeten (Official Video) - YouTube

Ik vind het weer erg fraai.
Ben erg benieuwd naar de plaat.

Zijn de laatste twee nummers de instrumentale stukken?

Klopt, volgens mij staan ze apart op de tweede schijf.

Ah ! Onze Zeeuws-Vlaming is weer actief ! Mooi.

Ik heb net even ‘De Groeten’ beluisterd en ik kan het altijd wel waarderen (als Walchenaar). Tekstueel en dialect zeer herkenbaar (raakvlakken in het Zeeuwse beleven) en de muziek schuurt wel tegen de muziek van Justin Vernon aan (en daar hou ik van). Peter Slager kan zich ook ergens op deze ‘Dieken’ voortbewegen: Peter Slager - Slik (2016)

Zoals er momenteel een omslag van zomer naar herfst aan het gebeuren is zo komt dit lied ook over. Ik ga zeker naar de rest van album luisteren maar moet toegeven dat ik het altijd een paar keer beluister en dan weer eens een tijd lang niet. De muziek van Dieleman moet ik niet teveel tot mij nemen. Daarvoor is de beluistering en de beleving altijd ergens te heftig en te zeldzaam.

Het grote donkere water heb ik enkele keren live gehoord. Is ook al een paar jaar oud.
Dat is ook een prachtig nummer

Vind z'n vorige albums stuk voor stuk prachtig en kijk zodoende dus ook uit naar deze plaat. Weet niet hoe ik de toevoeging van een band ga trekken, maar De Groeten klinkt alvast goed.

Zeker, geweldig nummer. De sfeer van dat nummer belooft weer een zeer indringend album. Heb er alle vertrouwen in.

Gisteren voor het eerst gehoord, Hendrik68, het is zeker weer een indringend album geworden. 't Gat van Pinten I begint met geluidsopnamen gemaakt van een verhaal van een oude man, wat langzaam maar zeker naar de achtergrond verdwijnt. De laatste twee lange nummers (beiden ongeveer een kwartier, geloof ik) liggen in het verlengde van de voorganger. De eerste cd zijn meer "gewone" liedjes, als daar al sprake van kan zijn bij Tonnie.

Lijken de twee lange instrumentale nummers een beetje op "Kleinpolderplein" dan?

Komma is opgedragen aan de vorig jaar op hoge leeftijd overleden pastoor/beeldhouwer Omer Gielliet. Op het vorige volwaardige album van Toon (voorheen Tonnie) Dieleman, Uut de Bron, vormde Gielliet ook al een belangrijke inspiratiebron.

De titel Komma zou volgens Dieleman ontleend zijn aan het feit, dat Gielliet een komma als handtekening gebruikte. Of dit waar is durf ik niet met zekerheid te zeggen, omdat Dieleman in zijn toelichting bij het album in het Zeeuws schrijft, dat “ik ben ook nie in de eersten gebosten”.

In zijn verhalen lopen dus waarheid en fictie door elkaar. Verhalen, die hij vond en zelf verzon, tijdens zijn tweeënhalf jaar durende zwerftochten rond de kreken van het Land van Axel. Zo zou het verhaal van Jane Pape, opgetekend zijn door Johan de Vries, die op zijn brommer het platteland in de barre winter van 1963 afstroopte op zoek naar verhalen.

Ook het verhaal over Dr. Hartman uit Zaamslag, iemand bekend met zwarte kunsten, zou dankzij hem bewaard gebleven zijn. Daarnaast ook verhalen over zijn voorouders, maar ook herinneringen uit zijn jeugd, opgediept uit zijn eigen geheugen. Uiteraard spelen thema’s als geloof en natuur weer een belangrijk onderdeel in zijn muziek.

Tijdens zijn omzwervingen maakte Toon een hoop prachtige foto’s, die opgenomen zijn in het bijzonder fraai vormgegeven boekje met harde kaft (cd-versie, lp-versie is het boek groter). Daarnaast maakte hij de nodige veldopnames.

Komma bestaat uit twee cd’s, op de tweede staan, ’t Gat van Pinten deel I en II. Twee lange nummers, die in het verlengde liggen van Uut de Bron. Deze twee nummers vragen meer aandachtig luisteren, dan het repertoire op de eerste cd, wat meer “gewone” songs zijn.

Hij werkt samen met een aantal muzikanten, waarvan ik vooral de bijdragen van saxofonist, klarinettist René Everts, drummer Leo Fabriek en Janine van Osta op shrutibox de nummers iets extra’s, regelmatig iets onheilspellends geven. Uiteraard ontbreekt Pim van de Werken niet, die ook de mix verzorgde. Voor de master werd zorg gedragen door bassist Adam Casey.

Toon Dieleman is een eigenzinnig, uniek en authentiek kunstenaar, die volledig zijn eigen weg gaat en dat vooral moet blijven doen, want hij levert met Komma wederom een prachtplaat af.

Bovenstaande tekst maakt me nog meer nieuwsgierig. nog een weekje geduld

"Een meesterwerk van eenzame schoonheid", zo concludeer ik in mijn post op WoNoBloG. Dat is op verschillende manieren uit te leggen en ze zijn ook van toepassing. Het is een soort muziek waar ik verder niet mee in aanraking kom. Het bevindt zich op eenzame hoogten, onaantastbaar haast. Het wordt gezongen en gesproken in een dialect dat moeilijk verstaanbaar is voor een niet Zeeuw. De kwaliteit is ongenaakbaar. De muziek straalt eenzaamheid uit, het alleen zijn in de polder en kreken.

Dit alles heeft broeder Dieleman weten te vangen in zijn nieuwe plaat Komma, dat overigens meer een gesamt kunstwerk genoemd kan worden. Zonder zijn vorige plaat 'Uut De Bron' had ik nooit naar 'Het Gat Van Pinten' kunnen luisteren, was direct afgehaakt. 'Uut De Bron' is uniek door de synthese die Dieleman aanlegde tussen sfeerimpressies en muziek, de collages en liedjes. Op Komma wordt dit uit elkaar getrokken tot twee majestueuze delen, die beide een unieke inkijk geven in de ziel van Toon Dieleman.

Hij laat ons zien wat er zoal uut de bron van zijn diepste wezen kan komen, vertaalt naar muziek, tekst en beelden die ons bereiken. Een enorme kracht waar wij deelgenoot van worden gemaakt. Luisteren naar 'Het Gat Van Pinten' is als er lopen, de mogelijkheid tot verbeelding en innerlijke verplaatsing is meer dan uniek. In die zin neemt broeder Dieleman de luisteraar echt mee op zijn al in het verleden gemaakte tochten. Het land is het land, maar het zit diep verankerd in Toon Dieleman, op een manier dat het iedereen vervolgens toekomt.

Dan zijn er ook een aantal prachtige "gewone" liedjes. Ook hier overtreft hij opnieuw zichzelf. De groei in zijn werk is aanzienlijk. Luister naar prachtige verhalen, gezet op soms schetsmatige muziek, die werelden opent.

Ik heb echter geen idee waar broeder Dieleman nu nog mee kan komen, maar ik laat mij tegen die tijd weer volkomen verrassen, als het niet overrompelen is.

Wederom bijzonder en mooi. Het lukt me niet hier na twee keer luisteren al een waardering op te plakken.

Nee, mij ook niet. Ben ook nog niet in de gelegenheid geweest om er écht goed voor te gaan zitten. Mijn eerste indruk is net als bij jou: bijzonder en mooi. Maar ook dat het waarschijnlijk niet de klassieke status gaat bereiken van Uut de bron.

Deze heeft inderdaad wat luisterbeurten nodig om een oordeel te geven.
Na twee keer draaien kan ik wel zeggen dat het jammer is dat Janine niet meer gewoon bij de liedjes zingt als tweede stem.

Maar vooralsnog een erg mooie plaat

recensie op de krenten uit de pop:
De krenten uit de pop: Broeder Dieleman - komma - dekrentenuitdepop.blogspot.com

Broeder Dieleman creëert een muzikaal universum van een bijzondere schoonheid
Tonnie Dieleman maakte de afgelopen jaren minstens twee buitengewoon fascinerende platen. Het zijn platen waar ik in eerste instantie niets van begreep, maar uiteindelijk hadden ze me te pakken en lieten ze me genieten van totale onthaasting. komma doet na enige gewenning precies hetzelfde. Eerst met nog enigszins grijpbare popliedjes vol melancholie en schoonheid en later met vervreemdende, donkere en zelfs wat onheilspellende soundscapes, waar je langzaam maar zeker steeds meer moois in gaat horen. Niet iedereen zal ontvankelijk zijn voor de bijzondere schoonheid van de muziek van Broeder Dieleman, maar iedereen die het wel is heeft er weer een soundtrack bij waarmee je moeiteloos kunt ontsnappen aan het leven van alledag.


Vorige week verscheen komma van Broeder Dieleman en sindsdien zijn al flink wat recensies vol superlatieven verschenen. Zelf heb ik tot dusver heel veel tijd nodig voor de platen van het alter ego van de Zeeuws-Vlaamse singer-songwriter Tonnie Dieleman en dat was dit keer niet anders.

Van Gloria uit 2014 ontdekte ik de schoonheid pas na talloze keren luisteren en na flink buiten de eigen comfort zone bewegen en ook het eind 2015 verschenen Uut De Bron raakte me pas nadat ik het talloze keren had geprobeerd.

Met name Uut De Bron vond ik uiteindelijk echter een bescheiden meesterwerk en bovendien een plaat die uitnodigde tot volledig onthaasten, wat in deze hectische tijden zo nu en dan erg verstandig en aangenaam is.

Uut De Bron trok niet alleen de aandacht met unieke muziek, maar was ook nog eens fraai verpakt in een intrigerend boekwerk. Met komma gooit Broeder Dieleman er nog een schepje bovenop qua verpakking. De cd’s of LP’s zijn verstopt in een bijzonder fraai uitgevoerd fotoboek met mooie plaatjes van het Zeeuws-Vlaanderen dat Tonnie Dieleman zo dierbaar is. Het draagt ongetwijfeld bij aan het luisterplezier, maar ook zonder het boekwerk heeft komma me uiteindelijk toch weer overtuigd.

Op komma horen we het inmiddels bekende Broeder Dieleman geluid, al slaat Tonnie Dieleman op zijn nieuwe plaat ook weer nieuwe wegen in. komma opent vertrouwd met ingetogen getokkel, kabbelend pianospel, natuurgeluiden, de bijzondere stem van Tonnie Dieleman en zijn voor ‘westerlingen’ nauwelijks te begrijpen dialect.

Veel van de songs op het eerste deel van komma zijn echter net wat voller ingekleurd en bevatten ook volop bijdragen van percussie en blazers. Het zorgt ervoor dat komma een wat minder lome plaat is dan zijn voorganger, maar Broeder Dieleman blijft muziek maken die flink afstand neemt van onze door technologie opgejaagde samenleving.

Het eerste deel van komma bevat nog redelijk conventionele songs, al is dat in het geval van Broeder Dieleman een relatief begrip. Het zijn songs die zich bewegen zoals de wind zich beweegt. Soms als een langzaam briesje, dan even wat stormachtiger, maar de wind kan ook zomaar gaan liggen of opeens draaien.

komma eert net als zijn voorganger het Zeeuws-Vlaamse landschap en de bewaard gebleven cultuur, maar het is geen probleem om je eigen beelden te verzinnen bij de bijzondere songs van Broeder Dieleman, die bij herhaalde beluistering aan kracht blijven winnen.

Het geldt wat mij betreft nog in veel sterkere mate voor de twee lange instrumentale tracks op het tweede deel van de plaat. Ruim een half uur betovert Broeder Dieleman met donkere en weemoedige klanken, maar ondertussen fluisteren de vogeltjes en kabbelt het water. Het zijn zeker geen makkelijke klanken, maar net als op Uut De Bron zijn het klanken die je compleet tot rust brengen, maar die ook steeds weer nieuwsgierig maken naar hetgeen dat komen gaat.

komma laat zo twee kanten van de muzikant Tonnie Dieleman horen en het zijn twee kanten die hun gelijke niet kennen. Eenmaal gewend aan komma is het een plaat vol zeggingskracht en verbeelding, maar man wat moest ik er weer lang aan wennen en wat ben ik blij dat ik er de tijd voor heb genomen. Erwin Zijleman

Ik open voorzichtig. Nog steeds lastig om hier een waardering op te plakken maar na een luisterbeurt of tien doe ik een poging.

Laag gemiddelde tot nu toe. Blijkbaar zijn er twee mensen die dit niet pruimen? Ik ben wel benieuwd of die het album 'vluchtig' hebben beluisterd of het meerdere keren hebben laten passeren.

Deze plaat is inderdaad niet na een keer luisteren te beoordelen. Heb hem zelf al heel wat keren gedraaid en na enkele keren luisteren begint alles een beetje op zijn plek te vallen.
De nummers van Dieleman worden er met de jaren zeker niet makkelijker op, maar de eigenheid en schoonheid blijft.

Volgens een interview gaat de volgende plaat een stuk commerciëler worden .
Zal in ieder geval wel slim zijn, want hoewel ik deze muziek prachtig vind zullen velen afhaken bij het horen van de klanken.

Ik ben een fan van zijn eerste platen, maar dit trek ik eigenlijk niet zo. Live zal dit denk ik nog wel tof zijn, maar op plaat is het moeilijk uitzitten. Ik geloof dat Zeeuwse op een gegeven moment wel.

Intensief luisteren doe ik in principe graag, vooral met oortjes in bed, maar het boeit gewoon niet genoeg - en dan duurt alles wel errug lang...

Musicmeter stelt me niet teleur; want een fijne beschouwingen bij deze plaat. Ik begrijp niet alles wat Broeder Dieleman zingt; maar ik wordt ontzettend rustig van zijn muziek. Ik snap de eerdere samenwerking met Bonnie 'Prince' Billy dan ook wel; zijn muziek heeft hetzelfde effect. Meer gevoel dan ratio in deze

Zag dat hij in december in een klooster in Heerlen optreedt; een stukje rijden, maar qua beleving van dit album kan ik me geen betere bestemming voorstellen. Heel goed album; ik gun hem veel optredens in den landen, want zijn naam doet nog te weinig belletjes rinkelen bij mensen die ik enthousiast over hem vertel.

Dat klinkt wel als een mooie locatie inderdaad. Ik heb hem één keer gezien: op de fly-over van een snelweg. Dat was weer heel anders.

Ik word ook erg rustig van deze muziek en ook de verhalen vind ik bijzonder. Blijft toch een heel bijzondere artiest.

Vrijdag 12 oktober heb ik Broeder Dieleman voor het eerste live gezien in de Walhalla kantine in Rotterdam. Dat is een hele ervaring. De entourage is prachtig in deze locatie op Katendrecht. Broeder Dieleman speelde de gehele eerste cd van Komma integraal met zijn band (drie muzikanten). Een optreden van Broeder Dieleman is intiem, maar ook bijzonder ontspannen. Hij treedt op omdat hij het leuk vindt muziek te maken, verhalen te vertellen op een totaal eigen authentieke manier. Het is geen doorsnee zanger, zingt zelfs soms redelijk vals, maar dat hoort erbij. Zijn liefde voor de cultuur en landschap van Zeeuws Vlaanderen is duidelijk. Verder heeft hij iets spiritueels. Er zit ook veel improvistaie in zijn werken en door de banjo heeft het een heel eigen stijl gekregen.
Zelf heb ik Broeder Dieleman voorgaande jaren wat op afstand gevolgd. Platen zijn moeilijk te krijgen. Per toeval kwam ik er achter dat hij ook achter het dj team 'ora et labora' zit dat op soundcloud vier afspeellijsten heeft met christelijke gospelmuziek uit de jaren 60-70. Broeder Dieleman doet dit project samen met Pim van de Werken die ook de pianist was in Walhalla. Ze noemen het zelf 'De grondleggers van de Reformatorische ambient en noise en de archeologen van het Christelijke pop-erfgoed.' Een wat hilarisch project waar dagblad Trouw nog aandacht aan heeft besteed. Ook bij dit traject loopt satire en goede bedoelingen in elkaar over en speelt de religieuze achtergrond van Broeder Dieleman mee.
Als toegift gaf hij afgelopen vrijdag onder andere 'Onze Lieve Vrouwe van de polder' ook zo'n lied waarbij niet helemaal duidelijk is hoe Broeder Dieleman er zelf in staat.
Broeder Dieleman blijft wat dat betreft uniek en ook zeer Nederlands vanwege de thematiek. De dubbel cd of vinyl Komma zijn prachtig uitgevoerd met een mooi foto boekwerk. Er zijn van zowel cd als vinyl box 500 exemplaren. Ze zijn niet goedkoop, maar het ziet er geweldig uit. Ook fijn dat de teksten en verhalen bij zijn geleverd, want die zijn live moeilijk te volgen voor niet Zeeuwen. Ik zie op internet dat hij in begin 2019 een samenwerking heeft met een Belgische zanger Wannes Capelle en cellist Frans Grapperhaus. Bij Broeder Dieleman denk ik ook aan Willem Vermandere, waar het West Vlaamse land en religie ook een prominente plaats hebben in zijn muziek.
Ik was redelijk verkocht door het optreden en iedere keer dat ik de cd's beluister kom ik steeds dieper in de muziek. Uniek.

Via het label Snowstar is alles heel simpel te bestellen hoor, of via de site van Dieleman zelf. Fluitje van een cent. Zelfs voor mij.