Mijn enthousiasme was erg groot toen ik in de Mediamarkt (een winkelketen die zich minder en minder op muziek lijkt toe te leggen) opeens deze The Rolling Thunder Revue: The 1975 Live Recordings tegen kwam. Een monumentale boxset die werd gereleased naar aanleiding van Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese en verbazingwekkend genoeg niet zo duur was. Liefst 5 volledige concerten (telkens verspreid over 2 schijfjes) en dan nog 3 discs gevuld met rehearsals en een disc met wat “rare performances” wordt genoemd. Hoe begin je daar echter aan? Wel bij het begin!
S.I.R. Rehearsals, New York, NY – October 19, 1975 & October 21, 1975
De eerste drie schijfjes waren op voorhand hetgeen waar ik het minste interesse in had. Het leek me een allegaartje van onvolledige nummers te zijn en hoewel dat in grote lijnen wel klopt, is het wel een verzameling die niet onderschat mag worden. Ik heb het altijd enorm fascinerend gevonden hoe Dylan maar aan zijn teksten en arrangementen blijft schaven (weliswaar niet altijd met een even goed resultaat) en hier zitten toch ook weer een aantal pareltjes bij. Het tweede schijfje van de S.I.R. Rehearsals (S.I.R. was een studio trouwens en die songs staan op de eerste twee discs) bevat de meest volledige nummers uit deze locatie en bevat bovendien een fenomenale medley van This Wheel's on Fire / Hurricane / All Along the Watchtower. Zowat drie van mijn favoriete nummers en het is zonde dat All Along the Watchtower wel erg kort is. De live concerten zijn de professioneel opgenomen concerten uit de 1e leg van deze tour, maar ik vraag me toch af waarom ze de rehearsals ook hebben opgenomen. Andere locaties en al, maar toch: ik ben er blij mee.
Seacrest Motel Rehearsals, Falmouth, MA – October 29, 1975
Opnieuw Rehearsals dus en deze keer in het Seacrest Motel. Je zou verwachten dat dit meer van hetzelfde is als schijfjes 1 & 2, maar dat is het niet. In de eerste plaats omdat dit allemaal volledige nummers zijn, maar ook omdat dit gewoon een optreden is! Ik ga er alleszins toch van uit dat ze achteraf geen applaus tussen de nummers hebben gemonteerd en het lijkt best alsof er veel mensen aanwezig zijn. Een kort concert weliswaar van slechts 8 nummers, maar wel uitstekend materiaal. In deze periode is het altijd interessant om te zien hoe Dylan de songs brengt. Tears of Rage voelt heel wat anders dan de versie die ik ken van The Basement Tapes, maar je krijgt bijvoorbeeld ook zijn versie van Easy and Slow. Een traditional (al zijn daar de meningen over verdeeld) die vooral bekend is in de versie van The Dubliners, maar Dylan speelt het alsof hij het al jaren in zijn setlist heeft zitten. Deze opname is naar het schijnt echter de enige die momenteel boven water is gekomen… Fun stuff dus, altijd fijn om op een Dylan-nummer te stuiten dat je nog niet kent. Wel erg kort dus, maar als de kwaliteit hoog is? Who cares!
Memorial Auditorium, Worcester, MA – November 19, 1975
Disc 4 en 5 bevatten dan het eerste “echte” concert in deze boxset. Iets dat meteen opvalt: de versie van When I Paint My Masterpiece is de versie waarin Dylan een date heeft met Botticelli's niece en niet met a pretty little girl from Greece. Een nummer dat oorspronkelijk door Dylan is geschreven (maar aan The Band werd gegeven voor hun Cahoots album) en het is volgens mij één van de weinige versies die ik in huis heb waarin Dylan de oerversie (dus met de nicht van Botticelli) brengt. Verder is dit wel Dylan op één van zijn hoogtepunten. Hij spuwt de woorden van The Lonesome Death of Hattie Carroll met zoveel overgave dat het een versie wordt die tot op het bod snijdt en het is verder gewoon een erg fijne setlist met veel materiaal uit één van mijn favoriete periodes van de man. Geweldige band trouwens ook die Dylan hier achter hem/naast hem heeft staan. Die energie die bijvoorbeeld van Isis afspat… Je voelt gewoon elke keer die golf van geluid deinen wanneer Dylan aan het woord is en eenmaal hij zwijgt, dan barst de band los met een handvol heerlijke solo’s. Heerlijk! Het zoveelste bewijs weer voor mezelf dat Mick Ronson één van de beste gitaristen aller tijden is, maar ook bijvoorbeeld zo’n Scarlet Rivera op viool is indrukwekkend. PS: wat is Knockin on Heaven’s Door toch ook in deze versie weer wondermooi. Al is de allermooiste versie te vinden op Wake Up to Find Out van de Grateful Dead, hetzij zonder Dylan dan.
Harvard Square Theater, Cambridge, MA – November 20, 1975
Van het Memorial Auditorium gaan we een dagje later naar het Harvard Square Theater om met disc 6 en 7 nagenoeg hetzelfde concert te horen. Ik wist dat Dylan in de jaren 60 weinig tot geen variatie in zijn setlist bracht (leg The Real Royal Albert Hall 1966 Concert maar eens naast The Bootleg Series Vol. 4), maar ik dacht dat het bijna 10 jaar later wel anders ging zijn. De man had rond die periode toch een oeuvre om U tegen te zeggen, maar misschien ben ik gewoon te hard verwend geweest door groepen zoals de Grateful Dead bij wie geen enkel concert hetzelfde is qua setlist. Het grote verschil tussen 19 en 20 november is dan ook de aanwezigheid van Simple Twist of Fate, deze vervangt Tangled Up in Blue in de setlist en doet dat goed. Voor de rest is deze setlist exact hetzelfde als de vorige dag en dat is een mes dat langs twee kanten snijdt. Kwalitatief nog altijd even overdonderend, maar toch een lichte tegenvaller. Voor degenen die The Bootleg Series Vol. 5 in bezit hebben: vijf nummers van deze show zijn op dat album terecht gekomen. Het merendeel van die release bestaat echter uit opnames van 21 november en die show(s) komen er nu aan!
Boston Music Hall, Boston, MA – November 21, 1975 (afternoon)
Zei ik bij het concert in het Memorial Auditorium nog dat ik blij was met deze versie van When I Paint My Masterpiece omdat dat een versie is die ik zelf nog niet vaak gehoord, dan trek ik bij deze die woorden terug in. Deze afternoon show van 21 november start uiteraard ook opnieuw met een uitvoering van dat nummer en de wijzigingen doorheen de setlist zijn miniem te noemen. I Dreamed I Saw St. Augustine is de nieuwkomer in het geheel en neemt de plaats in van Wild Mountain Thyme en hetzelfde kan gezegd worden van Dark as a Dungeon die vervangen wordt door Never Let Me Go. Het zijn maar kleine wijzigingen in de setlist, maar ze zorgen er op zijn minst wel voor dat je niet telkens naar exact hetzelfde concert luistert. Al moet ik wel toegeven dat zelfs een grote Dylan-fan zoals ikzelf de drive een beetje verliest om nog verder te luisteren. Je voelt en hoort een band die op een hoogtepunt is en het is tof om Dylan hier en daar wat andere bindteksten te horen gebruiken, maar ik merk dat ik vooral opveer bij de momenten dat er effectief eens een ander nummer wordt gespeeld. Kwalitatief nog altijd even sterk, maar ik begin het eerlijk gezegd een wat inspiratieloze boxset te vinden.
Boston Music Hall, Boston, MA – November 21, 1975 (evening)
Het merendeel van de nummers uit The Bootleg Series Vol. 5 komen dus uit deze evening show van 21 november. Al zou je dat op het eerste zicht niet zeggen wanneer je de setlist bekijkt. Hoewel deze show voor een groot stuk hetzelfde is als die andere shows in deze boxset, is er bij The Bootleg Series Vol. 5 flink gewisseld met de volgorde van de nummers. Wel knap gedaan, het is me alleszins nooit opgevallen, maar ik ben toch blij om het volledige concert in de juiste volgorde te hebben. Bovendien krijg je in dit concert de enige keer dat I Don’t Believe You (She Acts Like We Never Have Met) in heel deze boxset wordt gespeeld. Het is altijd één van mijn favoriete nummers van Dylan geweest en het ontbreekt ook op de Bootleg Series Vol. 5 CD. Vreemd trouwens dat er net van deze show zoveel nummers zijn gekozen om dat volume in de Bootleg reeks te vullen, want het voelt allemaal een beetje tammer aan dan ik gewend ben met de andere concerten. Precies alsof Dylan en co er deze keer wat minder zin in hebben, maar langs de andere kant kan ik dat wel ergens begrijpen. Ze hebben namelijk in de namiddag net een concert gespeeld en dan doen ze het ‘s avonds nagenoeg volledig nog eens een keer. Dan kan het enthousiasme wel eens wat minder zijn. Ben benieuwd of ze op 4 december terug hun drive hebben gevonden.
Forum de Montreal, Quebec, Canada – December 4, 1975
Ja! Geen twijfel mogelijk, Dylan en de zijnen knallen er terug op los. Vanaf 27 november is de Rolling Thunder Revue in Canada neergestreken en dit concert op 4 december was het laatste in een reeks van 4. Het is dus niet dat er een break tussen 21 november en 4 december heeft gezeten, maar je voelt wel dat er terug veel meer adrenaline in de shows zit. Dit concert is ook memorabel dankzij een aantal Franse toetsen. In opener (uiteraard) When I Paint My Masterpiece wordt de zin Had to be held down by big police vervangen door Had to be held down by French police (tot groot jolijt van de Canadezen), maar het wordt pas helemaal leuk wanneer Blowin’ in the Wind een Franse tekst krijgt. Het refrein wordt dan "écoute dans le vent". Het is vooral Joan Baez die de honneurs waarneemt, maar Dylan doet wel lekker mee en het publiek geniet er overduidelijk van. Verder heeft dit concert een setlist waar wederom een aantal nummers op The Bootleg Series Vol. 5 zijn terecht gekomen, maar krijg je met onder andere Never Let Me Go en Love Minus Zero/No Limit nummers die in deze boxset niet zo frequent te horen zijn. Als ik zou moeten kiezen tussen welke show ik echt in huis wil hebben, dan zou het deze van 4 december zijn. Al hoor ik die van 19 november ook wel erg graag.
Rare Performances
Bij een verzameling die de naam Rare Performances meekrijgt, dan verwacht je toch een aantal zeldzame dingen. Wat staat er echter tussen? Isis! Een nummer dat maar liefst in elk concert en zelfs in alle rehearsals te horen is, dus in dat opzicht is dit wat een vreemde keuze. Gelukkig vind ik Isis nog altijd een ijzersterk nummer en zijn er genoeg zeldzame andere pareltjes te ontdekken. Simple Twist of Fate is niet zo’n zeldzaam nummer, maar is wordt hier wel op een intrigerende manier gespeeld. De drums staan veel meer centraal staan en dat geeft het nummer een cadans/tempo dat ik nog niet vaak heb gehoord bij dit (fenomenale) nummer. Het tweeluik The Tracks of My Tears en Jesse James (weliswaar niet van dezelfde datum) daarentegen is wel zo’n zeldzaam nummer dat je Dylan zelden hebt horen brengen en hoewel ik hem niet de geschikte stem vind hebben om Hank Williams te coveren (of ik ben gewoon te veel Johnny Cash gewend wanneer het om covers van Williams gaat), is Your Cheatin’ Heart ook nog wel leuk. Beetje jammer wel dat ze voor de Rare Performances hebben besloten om enkel maar een single disc eraan te wijden. Met uitzondering van Seacrest Motel Rehearsals zijn het allemaal double discs en ik had nog wel meer van dit soort uitzonderingen/zeldzame dingen willen horen. Er wordt in het boekje gewaarschuwd voor de kwaliteit van de opnames, maar die klinken toch nog erg goed. Enkel die Radio advertisement for Niagara Falls shows is nogal krakerig, maar dat is ook niet meer dan een leuk intermezzo.
Eindoordeel
Tjah, zo’n lap tekst moet natuurlijk eindigen met een (nu ik ze zo nalees toch ook wel een erg uitgebreide) samenvatting. The Rolling Thunder Revue: The 1975 Live Recordings is en blijft een monumentale boxset waarvan ik op zich blij ben dat ik hem in huis heb. Echter niet om de redenen die ik initieel had gedacht/verwacht. Ik had achteraf gezien perfect kunnen leven met slechts één van deze concerten in plaats van 5 nagenoeg identiek dezelfde concerten, maar gelukkig zorgen de rehearsals en de rare performances voor genoeg redenen om dit geen miskoop te noemen. Dat, en ik moet toegeven dat ik wel gecharmeerd ben door “speciallekes” zoals die Franse versie van Blowin’ in the Wind in Canada. Er is iets aan dat nummer dat ik in deze versie erg leuk vind. Het grote probleem is echter dat er naar mijn gevoel meer gedaan had kunnen worden in de keuze van de concerten.
The Rolling Thunder Revue nam 2 jaar in beslag en er zouden uiteindelijk zo’n kleine 60 concerten gespeeld worden. Waarom dan een reeks concerten kiezen die zo dicht bij elkaar liggen en waar de setlist zo weinig verschil biedt? Dan had ik veel liever bijvoorbeeld het concert van 22 april 1976 gehoord met onder andere Girl From the North Country en Gates of Eden (en een cover van Mercedes Benz van Janis Joplin!) dat tijdens geen enkele andere show werd gespeeld. Dan had ik eerder voor één concert gegaan dat een blauwdruk is en een aantal concerten waar gewoon wat meer variatie in de setlist zit. Temeer omdat een groot deel van de songs hier al te vinden zijn op The Bootleg Series Vol. 5 en de Dylan liefhebber die deze box gaat kopen, heeft hoogstwaarschijnlijk die bootleg ook al. Moet wel toegeven dat de completist in mij het wel leuker vind dat ik nu de volledige concerten van die release in bezit heb.
Als bootleg zijn er trouwens ook nog wel erg fijne concerten te ontdekken uit deze tour. Shelter From A Hard Rain The Classic 1976 Broadcast (23 mei 1976) is daar één van mijn favorieten uit. Een deel van die nummers zijn te vinden op de officiële Hard Rain release (die bestaat uit nummers van 16 mei en 23 mei), maar sowieso vind ik mei 1976 één van de beste Dylan-runs aller tijden. Jammer dat daar nog niets officieel van is uitgebracht, maar er zijn er dan ook die vinden dat Dylan tegen dan te vermoeid was en dat de energie uit de concerten was gegaan. Die mensen hebben echter duidelijk niet die heerlijke versies van Gotta Travel On gehoord waarmee afgesloten werd! Voor zij die meer van die bootlegs willen horen: expectingrain is the place to be!