Nu PJ Harvey de afgelopen drie jaar zowat al haar soloplaten aangevuld met demo’s opnieuw op de markt brengt, verwacht je bijna dat ze hiermee haar wekcatalogus afsluit en als 53 jarige icoon in alle rust de stilte opzoekt. Ook dat zou prima zijn geweest, ze heeft ons zoveel moois geschonken. The Hope Six Demolition Project is alweer zes jaar oud, en zou een mooi waardig slotakkoord zijn geweest. Toch blijkt het dat ze de afgelopen periode zeker niet heeft stilgezeten. Sterker nog, volgend jaar zal er daadwerkelijk weer een nieuwe plaat van haar verschijnen. In het verleden heeft ze op Stories from the City, Stories from the Sea al met Thom Yorke van Radiohead samengewerkt. Dat ze een groot liefhebber van de filmsoundtracks van zijn maatje Jonny Greenwood is, en zwaar onder de indruk is van hun The Smile project (wie niet trouwens!) heeft ze al eerder publiekelijk gedeeld. Het zou heimelijk wenselijk zijn als ze een soortgelijke richting inslaat.
Eerst brengt ze nog de maar liefst 59 songs tellende verzamelaar B-Sides, Demos & Rarities uit. Het is een mooie aanvulling op haar eerdere demo platen en het is begrijpelijk dat het derde schijfje met de in Peaky Blinders gebruikte slowrock versie van de Nick Cave cover van Red Right Hand eindigt. Beide artiesten spelen een prominente rol op de gitzwarte boevensoundtrack van deze meesterlijke verfilming, en trekken hiermee een heel nieuw fris jong publiek. Maar goed, het is maar een klein indrukwekkend facet van deze mooi vormgegeven aanvulling op het veelzijdige PJ Harvey werk.
Het is bijzonder dat de eerste 5 in Dorset opgenomen demotracks Dry, Man-Size, Missed, Highway ’61 Revisited en Me-Jane al voor haar eersteling Dry zijn opgenomen en later hun weg naar haar tweede plaat Rid of Me vinden. Rid Of Me is trouwens de enige plaat waarvan er de afgelopen jaren geen demo versie verscheen. Blijkbaar omdat veel materiaal ook op de in 1993 verschenen 4-Track Demos verzamelaar terug te vinden is. De titeltrack Dry staat dus niet op het gelijknamige debuut, maar stamt schijnbaar wel uit diezelfde periode. De demo versie is kaler, later is blijkbaar het drumwerk van mede bandlid en producer Rob Ellis nog aan het geheel toegevoegd. Zo mist Man-Size ook die kenmerkende droge percussie, al blijft de spanning en het explosieve gitaarwerk zeker behouden. Die Man-Size gitaaruithalen zijn zelfs nog rauwer en staan stukken harder in de demo opgesteld, echt een toevoeging om zo terug te horen. Het dromerige Missed gaat overduidelijk van een stevig opbouwende akoestische basis uit. Highway 61 Revisited klinkt misschien nog wel meer af, dan de gedempte Rid Of Me versie. Me-Jane zou zich later nog tot een stoere potige grunge song ontwikkelen en wordt hier nog gekenmerkt door laag overvliegende straaljager gitaaruithalen.
Wat een geweldige aftrap van B-Sides, Demos & Rarities is dit toch, alleen daarom al de moeite waard om aan te schaffen. Als we vroeger voor singletjes en later cdsingles de platenzaken opzochten, waren we ook altijd erg benieuwd naar de B-kantjes. De Daddy accordeon dramatiek is het B-kantje van Man-Size, en ligt meer in het verlengde van het bevriende Björk werk. Als een jaren vijftig hoempapa begrafenis treurorkest komen de blazers in grote olifantenstappen voorbij. Het klein intieme Lying in the Sun en het dravend galopperende Somebody’s Down, Somebody’s Name slidegitaar werkstuk komen van de Down By The Water single, maar spartelen tijdens de To Bring You My Love sessies als vreemde vissen in het vaarwater rond, al hoor je hierin overduidelijk die gitzwarte duistere periode in terug.
Die vruchtbare tijd krijgt een vervolg met het restmateriaal welke de C’mon Billy single vergezeld. Het zwaar aangezette Darling Be Here is bijna een kerkelijke harmonium song, leunende op de donker bezwerende vocalen van PJ Harvey. Maniac flirt met The Sugarcubes achtige pianovervreemding, inheemse percussie en stemvervorming, en ligt aardig in het verlengde van Down By The Water. De stevig gitaar rockende One Time Too Many past inderdaad ook minder goed op To Bring You My Love, maar is wel een blauwdruk van haar latere werk. Het sensuele rauwe Harder zou je eerder op Rid of Me verwachten, toch stamt deze Send His Love to Me B-kant weldegelijk uit de creatieve To Bring You My Love periode.
De retro Naked Cousin glamrocker staat op de The Crow: City Of Angels soundtrack en is minder aardedonker dan de desbetreffende film. Het fraaie Rainer Ptacek eerbetoon Losing Ground staat mijlenver verwijdert van zijn eigen countryversie. PJ Harvey maakt er een spannende rumoerige sensuele track van, waarmee ze vooral dichter bij zichzelf blijft. De adembenemende prachtige sprookjesachtige scheidingssong Who Will Love Me Now gaat erg diep en vormt een mooi aandeel in de psychologische horrordrama The Passion Of Darkly Noon van Philip Ridley. Het eerste schijfje sluit af met het hakwerk van het nooit eerder uitgebrachte Patti Smith achtige Why D’ya Go to Cleveland. Ik ben een goed verzadigde tevreden man, alleen deze eerste zestien tracks zijn de moeite waard om B-Sides, Demos & Rarities te kopen.
Het Instrumental #1 probeerseltje stelt bar weinig voor, en heeft minimale meerwaarde. Dan is het bevreemdende druggy samen met James Lynch gezongen The Northwood stukken interessanter. Samen met het gedempte met emotionele snik gedragen rondspokende The Bay, het toegankelijk fraaie door drums ingeleide Sweeter Than Anything en het tikkeltje overbodige duister jammende Instrumental #3 de B-kanten van A Perfect Day Elise uit de Is This Desire? periode. The Faster I Breathe the Further I Go is lomp, gedurfd, lekker experimenteel en absoluut een mooie aanwinst.
Het gedeeltelijk van Middle of the Road geleende Chirpy Chirpy Cheep Cheep doet in Nina In Ecstasy wat schools jeugdig aan en dit tweetal vormt samen met de donkere Nine Inch Nails achtige pianotrack Rebecca en Instrumental #2 de opvulling van de The Wind single. The Wicked Tongue is een typische jaren negentig indierock track, waarbij PJ Harvey overduidelijk naar het Throwing Muses werk geluisterd heeft. Het maakt allemaal niks uit, ik hou nou eenmaal van die rauwe gitaarsound. Good Fortune van Stories from the City, Stories from the Sea is met het heerlijke engeltjesdromerige Memphis, de broeierige bijna fluisterende slidegitaarsong 30 inclusief tribal drum einde en het hoogwaardige geweldige typische PJ Harvey track 66 Promises ook ruimschoots vertegenwoordigd.
Ook nu passeren de overige singles nog de revue. A Place Called Home wordt aangevuld door het funkdrukkende sfeervolle As Close as This, de licht nerveuse opruiende My Own Private Revolution gitaartrack en het lekkere lome Kick It to the Ground . The Letter en You Come Through zijn de singles van Uh Huh Her. Het duidelijk doorontwikkelde The Falling van The Letter zou met die hemelse postpunk synthpop uithalen zeker op deze plaat niet misstaan en met het ruimtelijk misvormde dwalende The Phone Song en het in het verlengde van de To Bring You My Love sessies liggende Bows & Arrows is ook niks mis mee. Vooruit, bonustrack Angel teert wel heel erg op eerder gedaan werk, maar is wel weer eigenzinnig genoeg is samen met de opgefokte gitaardramatiek van Stone een goede reden om vroeger de rustige exotische You Come Through single aan te schaffen.
Zelf heb ik het minste met haar latere albums, al weet ik dat velen deze mening niet delen, dus hier ben ik het minste enthousiast over. Niet getreurd, op het derde schijfje is er meer dan genoeg ruimte voor die tijd vrijgemaakt. Het ruwe 92 heeft heerlijke hoge kopstem uithalen, funkt eigenwijs en is een verademing om te horen, al nijgt ze hier al naar die theatrale kant waar ik meer moeite mee heb. Het tevens van Shame afkomstige Dance nodigt inderdaad uit om te bewegen, maar klinkt nog wat onaf. Wat ook terecht klinken zijn de demo’s van het schelle Oosterse Cat On The wall, het houten You Come Through klankenbord, het verleidende The Birthday Party achtige Uh Huh Her en het kwaadaardige femme fatale Evol van de Uh Huh Her sessies die vreemd genoeg niet op de korte vorig jaar verschenen Uh Huh Her – Demos staan. Niks mis mee, lekker slordig rammelend met hier en daar wat onverwachte vreemde instrumentatie toevoegingen. Maar goed Uh Huh Her is hier met alle singles en demo’s dus ruim voldoende vertegenwoordigt.
Van de White Chalk singles wordt er telkens maar een nummer toegevoegd. De folky seventies bluesrock Wait van When Under Ether, het bijna onherkenbaar exotische ritmische psychedelische gezongen Heaven van The Piano, en het traag stekende Liverpool Tide van The Devil. Het verrassend goed ontvangen Let England Shake komt uiteraard ook aan bod. The Big Guns Called Me Back Again van The Words is volgepropt met de nodige gastmuzikanten. De zeer goed bij stem zijnde PJ Harvey klinkt kinderlijker, emotioneler, melodieuzer, veiliger en liever dan ooit tevoren. Het is eventjes wennen, net alsof ze haar zangkwaliteiten nu pas echt ontdekt heeft. En toch heeft die vrouwelijke sensualiteit van het eerdere werk zoveel meer kracht en zeggingskracht.
Het schelle The Nightingale van The Glorious Land zit wel tegen het schreeuwerige aan. Bij Shaker Aamer grijpt PJ Harvey weer enigszins terug naar haar roots, maar het mist die ouderwetse vocale diepte. Guilty wordt met de old school ska blazers invloeden wel op single uitgebracht, maar komt uiteindelijk niet op The Community of Hope terecht. Het holle Homo Sappy Blues en het hatelijke niemendalletje I’ll Be Waiting worden in dezelfde periode opgenomen, maar missen dus ook die ouderwetse wrange gemeenheid en die typerende PJ Harvey humor. The Age of the Dollar is in de verte te tot Dolar, Dolar van The Hope Six Demolition Project te herleiden.
The Camp is de stevige folkcountry single die PJ Harvey samen met de Egyptische hardrock zanger Ramy Essam maakt. De samenwerking met componist Harry Escott levert het breed gearrangeerde pianotrack An Acre Of Land op, welke als themasong voor de plattelandse dramafilm Dark Rivers wordt gebruikt. Een geweldige sfeervolle duistere samenwerking, welke zeker een vervolg verdiende. Ook het heerlijk stampende The Crowded Cell is uitbundig muzikaal filmmateriaal, in dit geval voor de heftige Brits-Ierse dramaserie The Virtues van Shane Meadows. De Vlaamse operaregisseur Ivo van Hove is vooral bekend door zijn vriendschappelijke relatie met David Bowie, de Lazarus musical is een van de laatste projecten waaraan David Bowie meewerkt. Ivo van Hove bewerkt de filmklassieker All About Eve tot een theaterstuk, waarvoor PJ Harvey in 2019 het klassieke The Sandman en The Moth pianostukken aanlevert. Heerlijke bonustraktaties en waarschijnlijk tevens voorstudiewerk voor haar volgend jaar te verschijnen nieuwe plaat. Een waardig eindstuk om de uitgebreide demo tijdperk mee af te sluiten.
PJ Harvey - B-Sides, Demos & Rarities | Alternative | Written in Music - writteninmusic.com