menu
zoeken in:
avatar van Raspoetin
Chavela Vargas zorgde voor diepgang in de ranchera

Op 5 augustus 2012 overleed de Mexicaanse volkszangeres Isabel Vargas Lizana, beter bekend als Chavela Vargas. Voorgoed vertrokken uit Costa Rica, werd ze in Mexico een diva in de Spaanstalige volksmuziek. Ze was ongeëvenaard in de manier waarop ze diepgang bracht in de traditionele Mexicaanse muziek, de ranchera.

Op 27 november werd in de Carnegie Hall in New York een ode aan haar gehouden. Haar bekende liederen zoals La Llorona, Paloma Negra, Piensa en mí, Un Mundo Raro en Macorina, werden door de populaire hedendaagse Mexicaanse artiesten Ely Guerra, Eugenia León en Tania Libertad vertolkt. De invloed van Chavela Vargas (1919-2012) op de Mexicaanse muziek is van grote waarde geweest. Ze wordt door het Mexicaanse publiek aanbeden.

Ranchera
De ranchera is een muziekstijl die is ontstaan in het midden van de 19de eeuw en die afkomstig is van het Mexicaanse platteland. Ranchera is afgeleid van het Spaanse woord rancho, wat boerderij betekent. De liederen gaan vooral over liefde, het vaderland en de natuur. Tijdens en na de Mexicaanse Revolutie (1910-1917) werd de ranchera zeer populair en commercieel succesvol. De muziek werd een symbool voor het nationale bewustzijn van de onderklasse en was een reactie op de Mexicaanse elitecultuur.

Oorspronkelijk werd de ranchera gezongen door één persoon met gitaar. Later werd dit uitgebreid met een ensemble van meerdere gitaren, strijkers, trompetten en accordeon. Een kenmerk van de ranchera is el grito mexicano (de Mexicaanse gil) die tijdens het instrumentale intermezzo door zowel de muzikanten als het publiek wordt geslaakt. De teksten van de ranchera komen direct uit het hart en zijn een pure uiting van gevoel. De liederen over liefdesverdriet zorgen ervoor dat menig Mexicaanse luisteraar het op een huilen zet. Bekende vertolkers van de ranchera zijn de Mexicaanse zangers Pedro Infante en Jorge Negrete.

Édith Piaf
Chavela is een grootheid in de Mexicaanse volksmuziek door haar melodramatische interpretatie van de ranchera. In Costa Rica kende ze een zeer ongelukkige jeugd en droomde ze ervan de grote wereld in te gaan. Als tiener emigreerde ze naar Mexico, waar ze op straat zong om aan geld te komen. Dit kreeg een vervolg toen ze in de jaren veertig begon met optreden in de niet ongevaarlijke bohemienne nachtclubs van Mexico-Stad en de vakantiebadplaats Acapulco. Ze leefde voor haar muziek en werd omschreven als ‘de Édith Piaf van de Latijnse muziek.’

Haar liederen, begeleid op gitaar, maakten van haar een bekendheid in de bruisende artiestenwereld. Ze raakte innig bevriend met de Mexicaanse schilders Frida Kahlo en haar man Diego Rivera en was bij hen een vaak geziene gast. De Costa Ricaanse werd deel van een legendarische generatie van kunstenaars en intellectuelen in Mexico. Chavela omarmde haar adoptieland Mexico. Ze wierp zichzelf op als de trotse moeder van alle Mexicanen, getrouwd met het land en één met de natuur en de geest van de Azteken. De Mexicanen waren gek op haar.

Homoseksualiteit
Chavela werd beroemd in een streng katholiek land met vele vooroordelen. Als lesbienne zorgde ze voor de nodige controverse. Ze was een zware drinker, vooral tequila, en rookte sigaar. Ze droeg graag een geladen pistool en mannenkleren. In de jaren vijftig werd ze tijdens optredens op de Mexicaanse televisie vanaf haar middel gefilmd, zodat haar ‘mannenbroek’ niet in beeld kwam. Bovenal zong ze wellustige ranchera liederen over andere vrouwen. Tegen de verwachting in van het publiek, weigerde ze het geslacht van de voornaamwoorden in de voornamelijk door mannen geschreven teksten aan te passen.

Homoseksualiteit was een groot taboe in Mexico. De diva weigerde dan ook hardnekkig haar homoseksualiteit publiekelijk te erkennen. Pas in het jaar 2000, op 81-jarige leeftijd, maakte ze haar seksuele voorkeur bekend: ‘Ik heb niet gestudeerd om lesbienne te worden. Noch hebben ze me het aangeleerd. Ik ben zo geboren.’

Haar affaires met vrouwen tijdens haar gehele leven waren bekend. Zo vermoedt men dat ze een liefdesrelatie onderhield met Frida Kahlo. In 2009 kwam de Los Angeles Times met dagboekaantekeningen van de schilderes, waarin de liefde met Chavela als innig werd omschreven. Echter zou deze niet beantwoord zijn door de zangeres.

De zangeres had een bittere relatie met haar adoptieland op het gebied van haar seksuele voorkeur en leed zwaar onder de homofobie in Mexico. ‘Wat pijn deed was niet om homoseksueel te zijn, maar de verwensingen die naar je hoofd werden geslingerd, alsof het de pest was’, erkende ze later. In de jaren zeventig werden haar nummers door de nieuw opgekomen Mexicaanse homobeweging omarmd. Volgens de Mexicaanse zangeres Lila Downs is het dankzij Chavela dat vrouwen in de muziekwereld nu meer vrijheden hebben.

Alcoholprobleem
In de jaren zeventig begon haar zware drinkgedrag zijn tol te eisen. Tijdens optredens was ze soms niet meer in staat om de microfoon te vinden en moest ze van het podium geholpen worden. In een periode van 15 jaar, die ze omschreef als ‘een hel’, worstelde ze met haar alcoholprobleem en verdween ze uit het publieke leven. Pas in het begin van de jaren negentig dook ze weer op in het nachtleven van de Mexicaanse hoofdstad en later in dat van Europa. Ze werd herontdekt door de Spaanse regisseur Pedro Almodóvar, die haar muziek in verscheidene van zijn speelfilms gebruikte.

Nadat ze van haar drankzucht was hersteld, leek het alsof de zangeres een metamorfose had ondergaan. Haar stem was veranderd en klonk een stuk lager en doorleefd. Ze trad op met een enorme rode poncho, die ze als vleugels uitsloeg en die haar een majestueuze verschijning gaf. Daarnaast maakte ze er een gewoonte van om haar liederen iedere keer op een nieuwe manier te zingen, bijvoorbeeld in een ander tempo. Alsof de ziel van de liederen, net als zijzelf, ouder en wijzer was geworden. Soms zong ze zelfs de nummers grotendeels a capella. Een criticus schreef dat ze het Spaanse woord muerto (de dood) zong alsof ze hem uitdaagde tot een vuistgevecht.

In de laatste jaren van haar leven bleef ze muziek maken en was ze bewust van het naderen van haar einde. Hoewel ze veel tijd doorbracht in haar eveneens geliefde Spanje, was haar grootste wens om in Mexico te sterven. ‘Me voy con México en el corazón’ (ik vertrek met Mexico in het hart) waren haar laatste woorden voordat ze stierf. Op 93-jarige leeftijd overleed ze in een ziekenhuis in Cuernavaca. Haar as werd bijgezet in haar woonplaats Tepotzlán.

Gast
geplaatst: vandaag om 11:34 uur

geplaatst: vandaag om 11:34 uur

Let op: In verband met copyright is het op MusicMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.