Baroness - Blue Record (2009)

Al mijn beluisterde platen krijgen richting oudjaar nog een draaibeurt, om de jaarlijst uit te balanceren zeg maar. Zojuist kwam Blue Record dus voorbij, en momenteel draait ter vergelijking Red Album nog eens. En ik moet eerlijk zeggen, Blue Record vind ik minder. Het hangt niet allemaal even lekker samen, men springt te snel van het een naar het ander en het is net wat te happy en melodieus. Dus er zit een kleine verlaging in, en ik ben bang geen plaats in de jaarlijst.

Geweldige plaat van een opkomende band in het sludge/prog metal genre. Dit is een complete plaat in de stijl van Mastodons derde album Blood Mountain. Alles wat de liefhebber van dit genre wenst, vind je terug op deze plaat. Van woeste oerbrullen tot harmonische zang, van snoeiharde riffs tot bezwerende melodieen, van sfeervol tot complexe, razendsnel gespeelde composities. Stil zitten tijdens nummers als Jake Leg en Swollen and Halo is onmogelijk! Een van de beste metal platen van de laatste jaren.

Ik ben begonnen met de Red album maar dat is maar goed ook..
Dit Blue album is 'veel' onstuimiger en net wat harder en ongrijpbaarder.
Maar daarom niet minder!
Na de eerste paar luisterbeurten zeker 4 sterren.

Baroness is van Savannah, Georgia, USA. Savannah ligt dus diep in het zuiden en is gelegen aan de oostkust. In de jaren '00 was Savannah en omgeving een broedplaats van metalbands. Het heeft interessante groepen opgeleverd als Mastodon, Torche, Kylesa en Baroness. Allemaal zeer interessante bandjes maar niet interessant genoeg om ze te behandelen. Dat gold overigens ook voor Baroness. Behalve dan die ene plaat van hen: the Blue Record. Blijkbaar drukt die plaat wel op alle juiste knopjes. Een nieuw grasperkje in de metaalwereld dat sappig genoeg was. Overigens Savannah is een buitenplaats in de zuidelijke gemeenschap van the USA. Een soort alternatief bolwerk binnen het conservatieve Zuiden. Net zoals Austin dat is in Texas.
Muziek is in het zuiden van the USA belangrijk. Het brengt mensen bij elkaar. De gospel doet dat in de kerk. Sentimentele country doet dat in de bars. Sludge metal doet dat ook. Het is een muzieksoort die met name de jongere zuiderling aanspreekt. Zeker wanneer deze zich wil afzetten tegen de conservatieve ouderen uit zijn omgeving. Een metaalgemeenschap is van zichzelf al het toonbeeld van grote verbondenheid. Als een soort religieuze gemeenschap, een kerk op zich. Wanneer elementen uit de zuidelijke muziek aan het metaalmengsel worden toegevoegd, is het helemaal raak. De sludge metal van Baroness heeft dan ook zijn wortels in de southern rock. Southern rock dat bekend is geworden door groepen als ZZ Top, the Allman Brothers, Lynyrd Skynyrd en natuurlijk the Drive-By Truckers.
Sludge betekent modder en al een aantal malen is een vergelijking gemaakt met het 'uit de modder trekken van een kar'. Sludge is metaal met een relatief traag ritme. Net als het tempo van de southern rock dat ook niet al te hoog ligt. De reden is de warmte vaak in combinatie met een hoge vochtigheid wanneer er een moeras in de buurt is. Die zijn er in het zuiden van the USA genoeg. Dat nodigt niet uit om op topsnelheid door de riffs heen te denderen. In het volgende blok komen dan ook geen southern rock acts voor. Sludge metal had dan ook een goede voedingsbodem in het zuiden van the USA en in het bijzonder in de contreien rond het onorthodoxe Savannah.

The Red Album (2007) is Baroness' 1e volledige plaat na 2 EP's en een split cd. Philip Cope van Kylesa produceerde de plaat. Als Savannaher kende hij de groep door en door. Alle kenmerken van sludge metal, moeras metaal zitten in de plaat. Van woeste oerbrullen tot harmonische zang, van snoeiharde riffs tot bezwerende melodieen, van sfeervolle tot complexe composities.
In essentie wijkt de muziek op the Blue Record (2009) niet veel af van het debuut. Het is alleen verfijnder, dreigender en de songs zitten beter in elkaar. Invloeden uit de klassieke southern rock zijn herkenbaar aan de riffs. De afwisseling wordt nog eens vergroot door kleine muzikale tussenstukjes. Het gaat om heerlijke logge, zompige, bombastische songs met een duidelijke melodie. Een album dat ik met plezier blijf opzetten.
Dat is minder het geval met de opvolger Yellow & Green (2012), een dubbel cd. Baroness experimenteert op deze plaat. De groep wil zich niet langer houden aan de begrenzingen van het metaal genre. Cleane gitaar- en zanglijnen nemen de plaats in van de zware riffs en de overstuurde vocalen. Wat voorheen decorum was, heeft nu de hoofdrol. Hardrockers zij veelal niet de meest talentvolle zangers. Baroness wil op deze plaat zijn veelzijdigheid tonen. Hun experimenten zijn slechts deels geslaagd.
In 2012 kreeg de band een ongeluk. Hun tourbus kukelde van een viaduct af in de buurt van Bath, UK. De bandleden moesten door een lang revalidatieproces. Vooral voorman John Baizley had het zwaar te verduren. Hij moest weer helemaal opnieuw leren gitaar te spelen. Het ongeluk had ook tot gevolg dat de ritmesectie opstapte. Baroness moest opnieuw beginnen. Purple (2015) bewijst nog steeds dat de groep een prima band is. Alleen het is wel een band geworden die zich meer richting progressieve rock oriënteert dan richting sludge metal. Beter dan Yellow & Green maar nog lang niet zo goed als the Blue Record.

The Blue Record (2009) is voor mij de plaat van Baroness. Wat een plezier om het album aan te horen. 12 nummers in 44 minuten. Van die 12 nummers zijn er 4 rustig en vooral akoestisch getint. Een welkome afwisseling met de overige 8 beuknummers. Om die beuknummers gaat het. Die songs hebben klasse vanwege de variatie. Zowel qua tempo als invulling van de riffs. Steeds weer wordt de riff anders ingevuld. Dan vallen 2 zaken op die met 2 steekwoorden kunnen worden samengevat: Thin Lizzy en Television. Thin Lizzy was dubbelloops gitaargeweld waarbij de gitaristen elkaar aanvulden en tegen elkaar inspeelden. Television was de band met een stergitarist (Tom Verlaine) waarbij de andere gitarist (Richard Lloyd) het ritmegedeelte invulde. Baroness is de overtreffende trap van wat deze 2 groepen uit het verleden trachten te bereiken. 2 verschillende muzikale benaderingen die 3 decennia later met elkaar worden gecombineerd.
De 1e keer dat ik het album beluisterde, was het direct raak met de songs 'Swollen And Halo', 'A Horse Called Golgotha' waarvan de tekst is geinspireerd op Suttree, een boek van de zuidelijke schrijver Cormac McCartney en 'The Gnashing'. Niet veel later werden er nog 3 songs aan dit rijtje toegevoegd. En zo overtuig je jezelf ervan dat the Blue Record gewoon een zeer goede plaat moet zijn.
Tekstueel is er ook genoeg te ontdekken. In 'The Sweetest Curse', een nummer waar pas later bij mij het kwartje viel, is de mens zelf zijn zoetste vloek. Hij weet dat hij sterfelijk is maar tracht dat te ontlopen door niet de meest verstandige dingen te doen: 'O saviour!/ There's rotgutted whiskey in ladles/ For to ease the pain / Or drown away'. Tegelijkertijd wordt subtiel een parallel getrokken tussen mens en aarde. We willen het niet maar doen het toch. We behandelen de aarde net als onszelf. Onverstandig.

De kleuren op de hoes corresponderen met de titels van de platen. Hoezen die overigens ontworpen zijn door John Baizley. Baroness wil zelf niets over de kleuren kwijt. Rood is de kleur van de hartstocht, blauw die van de oprechtheid, geel van het licht, groen van de groei en paars van de rouw. Zelf vind ik the Blue Record hartstochtelijker klinken dan the Red Album en rijker qua geluid dan Yellow & Green. Die kleuraanduiding zal dan ook veeleer te maken hebben met hoe de groepsleden in die tijd in het leven stonden. Dat is iets persoonlijks. Persoonlijk weet ik wel the Blue Record verreweg het beste werk van Baroness is. Binnen de metaalwereld heeft Baroness met deze plaat voor een wel zeer plezierige verrassing gezorgd. Bij mij. Een niet verwacht pareltje.
(Uit: Van Melancholie Tot Herrie – Jan Koenis)