Styx - The Mission (2017)

Styx is één van die dinosaurussen die overgebleven zijn uit de bloeiende en succesvolle jaren ’70, een decennia waarin symfonische rock geliefd was bij een groot publiek. De band uit Chicago, opgericht in 1972, is niet een typische symfo-band, zoals Emerson, Lake & Palmer, Yes en Genesis wel waren, ze combineerden elementen daaruit met Amerikaanse melodieuze rock. In 1974 scoorden hun eerste Amerikaanse top 10 hit met het van “STYX II” afkomstige “LADY”, een door zanger/toetsenist/componist Dennis DeYoung gezongen pop/rock song. Met de komst van zanger/gitarist/componist Tommy Shaw in 1976 bij de band, veranderde de sound in die laatste jaren van de seventies langzaam van licht experimenteel, naar meer radiovriendelijke muziek, met als voorbeelden de hits “SING FOR THE DAY” van “PIECES OF EIGHT” uit 1978 en “BABE” van “CORNERSTONE” uit 1979. De eerste helft van de jaren ’80 waren voor Styx nog wel succesvol, maar de band viel uit elkaar halverwege dat decennium. Tommy Shaw en Dennis DeYoung probeerden een solo carrière op te zetten, maar erg succesvol was dat niet. In 1990 verscheen vrij onverwacht “EDGE OF THE CENTURY” dat met “SHOW ME THE WAY” weer een grote Amerikaanse hit in zich had. Dat album werd echter zonder Shaw gemaakt, die in die periode deel uitmaakte van de Damn Yankees. In 1996 gingen de heren in Amerika op tournee, zonder de originele drummer, John Panazzo, die door overmatig alcohol gebruik niet in staat was om mee te gaan en in juli van dat jaar overleed. Met de originele leden DeYoung, zanger/gitarist James Young, basisst (en broer van) Chuck Panazzo, Tommy Shaw en de nieuwe drummer Todd Suchermann doken de heren de studio in in 1999 verscheen het laatste album met Dennis DeYoung in de gelederen, “BRAVE NEW WORLD”. Ruzie met de zanger/toetsenist zorgde ervoor dat hij uit de band werd gezet en Styx in een andere samenstelling in het nieuwe millennium de wereld rond ging en 2 albums uitbracht. Het onsamenhangende “CYCLORAMA” in 2003 en een overbodige coverplaat 2 jaar later. Nu is er dan, na 14 jaar, een nieuw studio-album, ‘THE MISSION” en die klinkt ouderwets goed. Het is een conceptplaat over een missie naar Mars en dat hebben ze verdeeld over 14 tracks en vooral Lawrence Gowan, de ‘nieuwe’ Dennis DeYoung, heeft een hoofdrol op deze plaat. Stevig, prachtige vocale harmonieën en het gitaartandem Shaw en Young zijn ook in vorm. Vanwege ziekte wordt de originele basisst Chuck Panazzo bijgestaan door ex-Babys en ex-Bad English bassist Ricky Phillips en samen met drummer Suchermann zorgen ze voor een gedegen basis van de songs. Een geweldige en erg geïnspireerde plaat die ik niet meer had verwacht en dat zijn de leukste verrassingen!

Het is grappig te constateren dat Styx in 2017 weer helemaal heeft teruggegrepen naar het oude idioom.

Alles wat de oude DeYoung werd verweten, thema-albums (zoals er waren Paradise Theatre (teloorgang Amerikaanse theaters) en Kilroy was here (moral majority verbiedt rockmuziek), zijn orgeltje, het is allemaal weer uit de kast getrokken. Behalve DeYoung zelf uiteraard, zijn vocalen komen van een lookalike vocalist, Lawrence Gowan.

Even in de herinnering, de twee officiële voorgaande Styxalbums, ook al zonder DeYoung, waren de Big Bang Theory (2005) en Cyclorama (2003) en werden bepaald niet goed ontvangen, mag ik het zo voorzichtig uitdrukken. Ook hier de laagste waarderingen van alle Styx albums op de site.

En dus moest de koers, moest schoorvoetend erkend, naar het verleden worden gewijzigd.

De aftrap daarvan, waren de live concerten waarbij de albums The Grand Illusion en Pieces of Eight volledig werden afgespeeld en waarvan een prima verslag is verschenen, dat ik ook graag hoog wil waarderen.
Daarmee heb je natuurlijk nog geen nieuw album dat recht doet aan de gekozen richting.

Dat vergde enige tijd, wat de mannen uiteraard is gegund. En dat betaalt zich uit, de nummers zijn op zich prima en passen ook volledig in het bekende repertoire. Dat verklaart ook gelijk een veel beter gemiddelde.

Maar terug naar de oude koers betekent, als je consequent bent, dat daarmee de oude kritiek van het duo Shaw/Young op de geëxcommuniceerde DeYoung automatisch komt te vervallen. Want ook Gowan zingt bij tijd en wijle zijn rockballad (The Greater Good).

Ergo, het geheel is zelfs wat minder stevig dan ik had vermoed, en ook nogal een beperkte rol voor James Young, maar op zich een hele verademing ten opzichte van de twee voorgaande albums.

Best wel verrast was ik toen ik hoorde dat er een nieuw Styx album was. Ik meende dat de heren enkel nog op nostalgie wilden teren. Begrijp me niet verkeerd, de verrassing was positief! Cyclorama, het laatste echte album dat de groep uitbracht (in 2003 alweer), was een zwaar gemoderniseerde variant op het eens zo symfonische geluid van de band, en daar lust ik op zich wel meer van. Echter, nu blijkt dat ze meer naar hun roots terugkeren uit de tijd van Paradise Theatre met een heus concept album... ehh... eerlijk gezegd kom ik er niet goed in. Ik hoor af en toe echt wel een lekkere hook, riff, of zanglijn, vooral bij de eerste paar nummers. Het doet me goed om Tommy Shaw en James Young weer te horen op nieuw materiaal - ze kunnen het nog steeds goed - en ja ook Lawrence Gowan kan ik best waarderen, ook al doet hij zijn beste Dennis Deyoung imitatie. Een return to form, zoals velen over The Mission spraken vind ik dit zeker niet. De nummers blijven nauwelijks plakken en wekken de interesse niet echt. Het is geen slecht album, maar ik zou willen stellen dat de heren, die al zeker tien jaar niets meer geschreven hadden voor deze plaat, toch even warm moeten draaien voordat er weer kwalitatief interessante nummers geschreven kunnen worden.

Het beste album wat ik in 2022 ontdekte was The Mission van Styx, dan alweer vijf jaar oud. Ik kende de groep van hun hits van 1978-1980, die ik destijds slappe hap vond. Zodoende liet ik de band links liggen.
In 2017 kwam ik bij tijdschrift Classic Rock single Radio Silence tegen, die op een playlist van me belandde en zeer goed beviel. Zo goed, dat hij in de jaren erna steevast eruitsprong. Toen ik het album afgelopen december, kort voor Sinterklaas bij het inmiddels gesloten Velvet in Ede tegenkwam, besloot ik ‘m te kopen.

Zoals gezegd, het werd mijn favoriete ontdekking van vorig jaar! De afgelopen weken heb ik ‘m bijna dagelijks gedraaid. Eerst in de auto, later thuis. Ook zonder tekstboekje begreep deze luisteraar bij de eerste rit met Styx dat hier het verhaal wordt verteld van de bemanningsleden van een ruimteschip naar Mars. Het blijkt een boeiend verhaal, als een hoorspel.
De muziek blies me omver, laverend op de grens van progrock en aor. Soms is de muziek gecompliceerd, maar vaker dwingend tot meezingen, zó pakkend zijn de melodieën. Bij dit alles wordt op hoog niveau gemusiceerd. Speciale vermelding voor drummer Todd Sucherman: ben diens naam nooit eerder tegengekomen, maar mán, wat speelt ie goed!

Even briljant zijn de composities: hierin veel variatie. Soms is het ingetogen, soms stevig. Altijd zijn de melodieën sterk. Enkele voorbeelden: Overture is een korte maar krachtige opener die overgaat in het verslavend mooie Gone Gone Gone, Hundred Millions Miles from Home met zijn meer-dan-pakkende refrein, in Trouble at the Big Show wordt een bluesachtige shuffle gekoppeld aan de rode draad op dit album, namelijk de ijzersterke koortjes; Locomotive is dan weer ingetogen en akoestisch, perfect de eenzaamheid van een crewlid pakkend.
De meer-dan-aangename-verrassingen worden nog groter op de tweede helft. Hoe goed kan een refrein zijn zoals The Greater Good laat horen? Red Storm bevat fan-tas-tisch akoestisch gitaarwerk, het instrumentale Khedive met Lawrence Gowans ultrasnelle klassieke pianospel maakte dat ik verbijsterd over de snelweg reed; daarna The Outpost met het geluid van een 1979-drumcomputer in het intro, om vervolgens in prachtige bombast los te barsten…
Enige minpuntje is wellicht het einde van het album: waar je een bombastisch slot verwacht, eindigt The Mission met een “gewoon goed” nummer. Daar had de ouverture terug moeten keren.

Het cd-boekje is op chique dun karton gedrukt. Een verhaal vooraf en extra toelichtingen bij de liedteksten vertellen meer over de ruimtereis, zodat ik na de nodige beluisteringen in de auto meer details te weten kwam over het ruimteschip Khedive en diens bemanning, op weg naar Mars in november 2033.

Inmiddels heb ik me bijgelezen over de historie van Styx en drie oudjes van de groep op vinyl aangeschaft; opvolger Crash of the Crown (2021) wil ik op cd hebben en om mezelf te verrassen ga ik die níet van tevoren elders beluisteren. Hopelijk word ik wederom van mijn sokken geblazen, want The Mission is het beste “nieuwe” album wat ik in jaren heb gehoord.
Hierboven schrijft Grommetje over een "sterke terugkeer" en "ouderwetse kwaliteit". Ik vind zelfs die benamingen nog grote understatements... Als ik zes sterren had kunnen geven, had ik dat gedaan.