“1 plus 1 maakt 2”, moet Bob Dylan gedacht hebben. Ongeveer een half jaar na de release van ‘Good As I Been to You’ begon hij in zijn huisstudio in Malibu aan de opnames van alweer een nieuwe plaat, voor de tweede opeenvolgende keer zonder eigen composities / teksten. Zijn writer’s block speelde hem nog steeds parten, en aangezien hij met z’n platenmaatschappij nog een lopend contract voor één plaat had, perste hij dit kleinood eruit, als extra hommage aan de oude traditionals waar hij zo aan verknocht is.
‘World Gone Wrong’ is de titel, naar de opener van het album; dit keer dus een titel die rechtstreeks aan één van de songtitels refereert. Op de hoes zien we Dylan – met hoge hoed – aan een klein tafeltje met een rode kaars zitten, onder een schilderij (van eigen hand, vermoed ik), een beetje in een schel licht. Zijn gezicht is voor de helft verstopt in duisternis, de radiator op de achtergrond lijkt ook niet meer van de jongsten. Op de achterflap lijkt hij dan weer in gedachten verzonken, een rode gloed valt op hem neer.
1992 en 1993 kenmerken zich in Dylan’s carrière niet alleen als de jaren waarin hij zijn oude helden eert, ook live kwam hij steeds beter voor de pinnen. Er wordt gezegd dat zijn shows tijdens de Neverending Tour nooit beter waren dan toen. Hij besloot in die tijd ook te stoppen met drinken, wat zijn prestaties uiteraard ten goede kwam. Lange shows, vaak de grens van de 120 minuten overschrijdend, en uitstekende, ophitsende en ontroerende uitvoeringen van zijn eigen materiaal. Een opvallende paradox is het; live stond zijn ster hoog aan het firmament, maar als songwriter zat hij aan de grond.
Uiteindelijk mogen we daar niet overdreven rouwig om zijn; hij heeft de meute twee uitstekende coverplaten geschonken, waarop hij qua songmateriaal terugkeert naar zijn begindagen: akoestische gitaar, soms opgesmukt met uitstekend spel op de mondharmonica. Een groot verschil dat ik opmerk is het, in alle opzichten, karakter van zijn stem. Waar hij op z’n debuut bijvoorbeeld behoorlijk wild voor de dag kon komen, en met ongetemperd enthousiasme de nummers waarvan hij hield bracht (live nog een pak feller, naar het schijnt), klinkt hij hier als een doorleefde, rijpe oude kerel. Het schitterende hoogtepunt ‘Blood in My Eyes’ is daar het beste bewijs van. Het nummer, dat sowieso erg sterk is, wordt door Dylan persoonlijk naar hogere atmosferen getild; alles klopt gewoon aan die uitvoering van Dylan. Soberheid kan ook ongelooflijk raken.
Dylan werd tijdens de opnames van deze plaat, net als bij de vorige, bijgestaan door Micajah Ryan. Die beschouwde dat als een voorrecht, en getuigde ooit over het primitieve karakter van ‘World Gone Wrong’. Ik vind het overigens behoorlijk bizar dat Dylan kampte met een gebrek aan inspiratie; zijn uitvoering klinken in ieder geval erg geïnspireerd en overtuigend. ‘Broke Down Engine’, in een vroeger leven nog uitgevoerd door Blind Willie McTell, voert me op die manier helemaal mee. Bezwerend gitaarspel (Dylan’s niveau ligt trouwens de hele plaat lang behoorlijk hoog), en het snedige gekras van de – toen al – oude kraai.
Toch blijft ‘World Gone Wrong’ op alle vlakken een beetje achter in vergelijking met diens voorganger. Zeker de eerste luisterbeurten (ik had ‘m al behoorlijk lang niet meer geluisterd) wisten me niet te overtuigen. Nu kan ik natuurlijk wel zeggen dat het gewoon een zeer goede plaat is, maar die impact die ‘Good As I Been to You’ al op me had vanaf de eerste noten, ontbreekt hier; een kwestie van een tikkeltje minder magie. Het zal aan de nummers liggen, hoewel ook nu de keuze van Dylan weer heel mooi is. ‘Blood in My Eyes’, ‘Delia’, ‘Stackalee’, ‘Broke Down Engine’; het zijn stuk voor stuk ijzersterke liedjes. Echt zwakke broertjes kan ik nu ook weer niet aanwijzen. Toch is er een verschil, vooral gevoelsmatig dus; ik kan, na beide platen elk zo’n 10 keer te hebben beluisterd, zeggen dat ik net wat meer heb met ‘Good As I Been to You’.
Wat absoluut een pluspunt is, en een, mijns inziens, prettige stimulans om het album gewoon te kopen, zijn de liner notes die Dylan voor de release van het album schreef. Daarin heeft hij het in het kort over elk van de tien songs die hierop zijn verschenen. Zeer interessante lectuur, in feite; het schetst een goed beeld van het gedachtegoed van die songs, en de wijsheid die Dylan erin ziet. Vooral het stukje dat hij over ‘Delia’ schreef vind ik schitterend, en wil ik u dan ook niet onthouden:
Delia is one sad tale – two or more versions mixed into one. The songs has no middle range, comes whipping around the corner, seems to be about counterfeit loyalty. Delia herself, no Queen Hertrude, Elizabeth I or even Evita Peron, doesn’t ride a Harley Davidson across the desert highway, doesn’t need a blood change & would never go on a shopping spree. The guy in the courthouse sounds like a pimp in primary colors. He’s not interested in mosques on the temple mount, Armageddon or World War 111, doesn’t put his face in his knees & weep & wears no dunce hat, makes no apology & is doomed to obscurity. Does this song have rectitude? You bet. Toleration of the unacceptable leads to the last round-up. The singer’s not talking from a head full of booze.
Als je zulks kunt schrijven, kan je ook nog liedjes schrijven. Enkele jaren verder zou ook op plaat weer blijken dat hij het nog niet was verleerd.
3,5 sterren