Ik beluisterde dit album voor het RYM top-250 review topic – anno augustus 2022 was dit RYM #203
Het eerste dat ik van Kraftwerk ontdekte waren losse nummers van
Die Mensch Maschine en
Computer Welt, zo rond 2002. De volledige cds die ik van mijn spaarcentjes wist te bemachtigen en met de cd-brander uitwisselde met vrienden bevatten vooral HipHop (Dr.Dre, 2pac, Snoop Dogg, Gang Starr, ...), maar ik had ergens wat over de pioniers Kraftwerk gelezen en was wel geïntrigeerd door hun rechtlijnige en afstandelijke imago. Gekaderd door de beperkingen in internetsnelheid verdiepte ik me nummer voor nummer, en zo leerde ik Kraftwerk eigenlijk niet echt kennen als albumartiest. Evengoed ben ik bij eerste beluistering zelden zo achterovergeslagen als door de ongelofelijke klankkleuren die deze vier Duitsers uit hun zelfbouwmachines toverden. 'Das Model', 'Computer Liebe' en 'Spacelab' waren denk ik drie van de eerste nummers die ik op die manier leerde kennen (naast Hot Butter - Popcorn, dat op de downloaddiensten altijd verkeerd werd gelabeld als Kraftwerk). Ik realiseerde me dat ik nog nooit zulk zuiver en schoon geluid had gehoord als dat op 'Spacelab'. Een paar nummers verder realiseerde ik me dat ik aan de albums uit de hoogtijdagen geen buil kon vallen, en kocht ik als eerste
The Man Machine bij FAME in Amsterdam. De Engelstalige versie welteverstaan, want volgens mij verkochten ze de Duitse exemplaren toentertijd alleen in Duitsland. Op 24 oktober 2005 registreerde ik me op Musicmeter, en zo te zien schreef ik diezelfde avond nog een kort bericht bij dit album. Kortom: we hebben hier te maken met een belangrijk album in mijn muzikale reis.
Toch is
Die Mensch Maschine nooit uitgegroeid tot een topfavoriet in mijn collectie, en dat heeft met twee dingen te maken. In de eerste plaats de oerdegelijkheid die minder ruimte voor verwondering laat dan ik ervaar op een
Trans Europa Express. Het is een ontzettend sterke popplaat, maar net wat meer berekenend en minder speels, verkennend en verwonderend dan zijn voorganger. In de tweede plaats is het de aanwezigheid van
Die Roboter, en dat voelt wel een beetje als vloeken in de energiecentrale. Want het robotnummer staat natuurlijk centraal in Kraftwerks identiteit, tot aan de uitvoering met 4 robots in de liveshows aan toe, zodat de heren even koffie kunnen drinken. Maar waar ik dat live een op een koddige manier ontregelende move vind, vind ik de track zelf eigenlijk een beetje belegen. Ze schieten hier iets teveel door in hun eigen stereotiep, wat zeker voor een albumopener jammer is. Voor het overige blijft
Die Mensch Maschine een iconisch monument, van Russische avantgarde typografie tot audio-thematiek: de plaat schreeuwt
klassieker, waarbij Kraftwerk het pop-ideaal voor het eerst het volledig omarmt.
Over het pop-ideaal gesproken: 'Das Model' komt dicht bij het perfecte popnummer. Waarom? Omdat het luistert als iets dat The Beatles en The Beach Boys altijd al hadden willen maken, zonder een refrein te hebben. Dan moet je van hele goeden huize komen. De warme en unieke klankkleuren uit de zelfgefabriceerde appratuur betalen zich hier uit. De knullige zang en nog knulligere tekst maken dat het niet te gladjes wordt, en voorzien het nummer van een zekere tragiek. Onze licht autistische mens-machines willen een model mee naar huis nemen, waarvan je aan elk element aan het nummer voelt dat dat precies niet is wat er gaat gebeuren. We horen hier blinde adoratie met een vleugje afgunst van de meest tragische soort. En dan dat op plaat durven zetten ter begeleiding van wat je grootste hit moet worden! Dat is niets minder dan briljant. De track is minutieus opgepoetst en onderbreekt deze stroomlijn slechts voor een klein vervreemdend detail:
Sie trinkt in Nachtclubs immer Sekt, KORREKT... huh? Daarom moet je ook deze Kraftwerkplaat absoluut in het Duits draaien: op de Engelse variant is dit opmerkelijke en essentiële detail namelijk verloren gegaan.
Voor het overige krijg je 36 minuten lang gepolijste supermelodieën, omgeven door de vertrouwde en warme Kraftwerkse knulligheid. Er wordt echt de tijd genomen om een nummer en zijn centrale melodieën te verkennen, door te ontwikkelen en uit te bouwen. Het is heel goed te begrijpen waarom pioniers in de hiphop en electronica de muziek van Kraftwerk zo omarmen en deze het ook in landen als Brazilië heel goed doet: de melodieën omarmen je en voelen als een thuis. Niet veel artiesten kunnen zich in klank zo openstellen als Kraftwerk, wat contrasteert met hun afstandelijke imago tot een heel zuiver en schoon totaal.
4.25*