menu

Pharoah Sanders - Karma (1969)

mijn stem
4,11 (153)
153 stemmen

Verenigde Staten
Jazz
Label: Impulse!

  1. The Creator Has a Master Plan Part 1 (19:20)
  2. The Creator Has a Master Plan Part 2 (13:36)
  3. Colors (5:36)
totale tijdsduur: 38:32
zoeken in:
avatar van tnf
tnf
Net kwam ik via een of andere internetzender bij het nummer Astral travelling uit, van een ánder album van hem (ik had nog nooit van hem gehoord). Fraai nummer.

Maar als ik dit allemaal zo lees, heb ik daarmee mogelijk nog láng niet het hoogtepunt gehad...

avatar van tnf
tnf
...inmiddels ben ik hierin gedoken. Laat op de avond; mooi tijdstip hiervoor. Dit is zo'n album waarbij ik de 4 (of misschien zelfs 4,5?-)sterren-score al na een paar minuten in de lucht voelde hangen, luisterende naar die relaxte, psychedelische hippietrip; met dat hoge geluidje dat constant door leek te gaan. Voelde gelijk goed, als een warm bad.

Totdat track 1 na zo'n tweederde van het nummer opeens uit de bocht vloog, toen kwam er een totaal ongestructureerde kakafonie van geluid uit m'n boxen. Een soort ongeremde passie die prijzenswaardig is, maar waar ik maar moeilijk aan kan wennen. Zo'n vijf minuten later werd het wel weer beter, dat wel. En uiteindelijk blijft er nog steeds zo'n 27 minuten aan prachtige muziek over (van de 32).

Track 2 vind ik verder wat minder memorabel dan track 1, hoewel mooi ingespeeld. Ik mis daar hetgene wat ze de 'x-factor' noemen een beetje, iets wat track 1 wel heeft, en wat ik het allerbelangrijkste vind in muziek.

Maar ach, 3,5 sterren is ook al een goede score. Zeker voor een kritische luisteraar als ik.

Stijn_Slayer
Nog een aantal jaar wachten en dan is de technologie zover. Niet alleen zullen wij geuren uit televisiereclames in de woonkamer kunnen ruiken, hetzelfde geldt voor de wierook die dan uit de stereo-installatie komt zodra Karma erin gestopt wordt.

Pharoah Sanders leerde ik kennen via Coltrane's Ascension en Meditations. Karma ligt niet direct in het verlengde van die albums, maar de invloed van Coltrane is zeker hoorbaar. Het gros van Karma zou ik geen free-jazz noemen. De invloeden zijn er, maar de begeleidende partijen zijn daarvoor echt te gestructureerd. Dat is ook wel een beetje mijn punt van kritiek op 'The Creator Has a Master Plan'. Sanders heeft zijn sound gevonden en de improvisaties zijn erg expressief, maar de duidelijk afgebakende passages worden wat te lang gerekt.

Dat geldt vooral voor de passage waar de titel vandaan komt: 'The Creator has a master plan: peace and happiness for every man.' Dat is toch wel een vreselijk kazige, stereotype zin. Moet ik toevallig ook op een kleedje gaan zitten met mijn schoenen uit en heel hard 'huummmmmm' roepen? En alsof de boodschap nog niet duidelijk was, wordt dit op het einde nog eens herhaald. Beste Sanders, als je goed met vinyl omgaat, blijft de plaat niet hangen.

Soledad
Ik denk dat dat nou juist de essentie van zijn muziek is. Sanders verdiepte zich in het spirituele, oosterse religie en filosofie. Hij was een zoekende en wilde dat uiten in zijn muziek. Ik begrijp dat dat de westerse nuchtere boer niet per definitie aanspreekt maar dit was wat hij wilde maken.

Zijn muziek heeft juist dat meditatieve karakter dat je ook in Indiase raga's veel tegenkomt en laat dat nu juist een grote invloed op Sanders' muziek zijn.

avatar van Booyo
3,5
Stijn_Slayer schreef:
Nog een aantal jaar wachten en dan is de technologie zover. Niet alleen zullen wij geuren uit televisiereclames in de woonkamer kunnen ruiken, hetzelfde geldt voor de wierook die dan uit de stereo-installatie komt zodra Karma erin gestopt wordt.




Stijn_Slayer
@ Soledad: Ik heb wel enige interesse in verschillende culturen. Ik ben inderdaad te nuchter voor religie (geen boer! ), maar 'de geest' an sich boeit me wel heel erg. Ik heb ook wel een redelijke filosofische basis.

Wat voor mij echter een beetje afbreuk doet aan dit album is de stereotype weergave. Edward Said wees met zijn oriëntalisme al op de onjuistheid van de manier waarop het Westen naar het Oosten kijkt. En ik geloof de goede bedoelingen van Sanders wel, maar hier wordt desondanks een beetje een clichébeeld van de Oriënt geschetst.

Een paar maanden geleden werd dat bij mij op de opleiding ook gedaan door een groepje. Het toegankelijk maken van bepaalde filosofische teksten over lichaam en/vs. geest mondde toen uit in een soort braderie over India met gekleurde gewaden, buikdansen en geurstokjes.

Ik Doe Moeilijk
Nonsens, dit is idiosyncratie geen stereotype!

Je lijkt vooral te luisteren naar de 'boodschap' maar vergeet daarbij de 'vorm' een beetje, luisterend vanuit je filosofische basis.

Op zich kan dat en kun je dan kritiek hebben op wat er gerepresenteerd wordt, maar ik vind dat niet eerlijk om het album daar als geheel op te beoordelen. Dat is een bezwaar dat ik ook in het algemeen vaak heb tegen feministische, postkoloniale, poststructuralistische zgn. 'kritische theorie'. Voor mij is dat zowel een over- als onderschatting van wat kunst kan doen: een onderschatting van het interpretatievermogen van de luisteraar en van de formele waarde van kunst; een overschatting van de epistemologische functie van kunst (dwz. hoe het bijdraagt aan kennisvorming/cognitie van de mens).

Misschien mis ik dat je Karma ook nog om andere redenen vindt tegenvallen, maar je lijkt nu alles te gooien op de 'stereotype representatie van oosterse spiritualiteit.' Ik denk dan: zie het als expressie van persoonlijke beleving ipv. representatie van abstracte concepten/ideeen.

Hopelijk kan je iets met mijn suggesties, want ik denk dat Karma echt heel waardevol kan zijn (hoewel je het album natuurlijk al op 3,5 hebt staan).

avatar van Paalhaas
4,5
Een beetje moeilijk (al viel dat te verwachten) maar erg goed verwoord!

Stijn_Slayer
Ik Doe Moeilijk schreef:

Misschien mis ik dat je Karma ook nog om andere redenen vindt tegenvallen, maar je lijkt nu alles te gooien op de 'stereotype representatie van oosterse spiritualiteit.' Ik denk dan: zie het als expressie van persoonlijke beleving ipv. representatie van abstracte concepten/ideeen.


L'art pour l'art dus. Autonoom beschouwen lukt pas echt als je alle eerdere vergaarde (repertoire)kennis (vergelijkingsmateriaal) kan uitschakelen en dat gaat mij in dit geval niet lukken. Als associaties en herinneringen van eerdere indrukken naar boven komen, doe je daar verder niets aan. In mijn geval zijn die te sterk om te negeren. Ghosting wordt dat in het theater genoemd.

Overigens is de weergave van Sanders niet per se onlogisch. De geest gaat op een bepaalde manier met data om. Complexe data kan veel beter verwerkt worden als het gesimplificeerd wordt of in stereotypes wordt gevangen. Bij stereotypes ligt alleen het gevaar van een onwenselijke hiërarchie/machtsverhouding en negatieve ideologische bijbedoelingen op de loer. De algehele cultuur is daar ook dwingend in, omdat men leert van de cultuur om zich heen en bepaalde denkwijzen als natuurlijk ziet. Hier komt dan natuurlijk het onderschattingsvermogen waar jij het over hebt om de hoek kijken.

avatar van Supernormal
3,5
Ik ben het enigszins eens met de user hierboven dat als Sanders het zinnetje "The Creator has a..." eruit had gelaten, de boodschap abstracter was overgekomen en minder letterlijk uitgesproken/voorgekauwd. Misschien werd hij beïnvloed door "A Love Supreme" waar Coltrane deze formule ook toepast. Vroeger had ik er zelf ook wat last mee maar nu ben ik het als een onderdeel van de muziek gaan zien en kan ik echt genieten van de wereld die Sanders in 'Karma' schetst.

Stijn_Slayer en co: als je iets zoekt in de spirituele & wereldse trant kan ik het volgende album aanraden: Don Cherry - Organic Music Society (1972) Een pièce unique van de hand van Don Cherry. Super Oosters, los van clichés en erg bevrijdend werk.

avatar van Supersid
5,0
Meesterwerk...

Soledad
Herstvakantie en dus tijd om even wat oude klassiekers langs te gaan. Het zijn de platen die me uiteindelijk hebben geleid naar de bulk muziek die er nu in de kast staan. Bovendien zijn mijn laatste aankopen nog wel even onderweg vanuit Japan dus heb ik hier mooi weer eens de tijd voor. De enige conclusie die je steeds kan trekken als je weer zo'n plaat op zet: waarom luister ik deze niet vaker?

Zo ook deze Karma van Pharoah Sanders. Natuurlijk een mijlpaal van formaat als het gaat om de spiritual (free)jazz stroming waar Trane toch wel voorzichtig de eerste stappen in had gezet. Het mooie aan Pharoah Sanders vind ik dat hij ondanks zijn nauwe samenwerking met zijn mentor en grootmeester, toch zijn hele eigen sound wist te houden: zowel in zijn muziek als in zijn toon op de tenor. Daarnaast heb ik zijn intenties om 'spirituele muziek' te maken en wereldmuziek te verkennen altijd als oprecht gezien. Ik vind de vocals van Leon Thomas ook helemaal niet storend, terwijl ik daar juist op afhaak. Even voor de goede orde: ik heb niets met religie, vooral niet de monotheïstische, en ben ik ook niet bepaald zoekende. Toch slaat dit wel bij me aan. Het swingt, de sfeer is vreedzaam en prettig, Pharoah's spel is heerlijk krachtig en vol: wat een power had die man toch in zijn saxofoon. Het kan haast niet om je heen maar moet je wel raken. De lieflijke begeleiding met alle toeters en bellen en vooral de dubbele bassen van Richard Davis en Reggie Workman zijn ontzettend fijn. En wat zijn die stukken van totale chaos en wanorde tussendoor ook heerlijk Dat heeft ongetwijfeld iets te maken met de dualiteit van ons universum te maken.

Opvallend is dat ook deze muziek weer modaal is. Vanaf de eerste keer dat ik 'Olé' hoorde van Coltrane wist ik dat zulke modale composities altijd tot mijn favorieten zouden horen. Men zou het een versimpeling kunnen noemen van de muziek: de afwisseling is tenslotte een stuk kleiner en minder ingewikkeld dan in zo'n knettergekke bebopcompositie. Aan de andere kant zijn juist dit soort modale thema's ontzettend ingewikkeld. Probeer maar eens 32 minuten lang geïnspireerd uit de hoek te komen op 2 a 3 akkoorden... Dat is ware creativiteit.

Pharoah Sanders is wederom een uniek individu uit die fantastische jaren '60. Ornette Coleman, Coltrane, Archie Shepp, Cecil Taylor: allen zo ontzettend verschillend binnen hun zelfde exploratiedrift. De aftakking die Sanders en Shepp inzetten door de vermenging met Oosterse muziek, 'black consciousness' en spiritueel geneuzel vind ik zelf een hele fijne. Deze Karma is één van de ware parels uit dat genre.

Dardan
Wat een magnifieke luisterervaring! Die overgangen tussen rustige structuur en chaos zorgen voor een verlichtende muzikale beleving van een ander niveau - de maker van het eerste stuk had duidelijk een muzikaal meesterplan klaar. De enige leidraad die je lijkt te hebben is Sanders' betoverende spel dat getuigt van een haast onaardse intensiteit waarbij, zelfs als je op persoonlijk niveau weinig hebt met spiritualiteit, het moeilijk wordt om niet op te gaan bij deze muziekstukken en je voor dat ruime half uur één te voelen met alles rondom je heen. Leon Thomas vind ik dan weer een ongelooflijke meerwaarde brengend, voornamelijk op die momenten dat hij geen boodschap brengt maar zijn stem gebruikt als instrument. Dit zijn het soort spirituele reizen die je maar al te graag onderneemt.

avatar van EttaJamesBrown
3,5
Een lekkere vibe. Ik begin met 3,5.
De omstandigheden zijn nu ook niet goed. Dit is geen kantoorwerkmuziek. Nee, dit schreeuwt om rondvliegende vlinders, een fijne roman en een Belgisch biertje van hoge gisting in de tuin.

EttaJamesBrown schreef:
Een lekkere vibe. Ik begin met 3,5.
De omstandigheden zijn nu ook niet goed. Dit is geen kantoorwerkmuziek. Nee, dit schreeuwt om rondvliegende vlinders, een fijne roman en een Belgisch biertje van hoge gisting in de tuin.


Hoe ik het beluister... in een verduisterde kamer, met enkel een paar kaarsen als lichtbron en wierook.

Fantastisch album waarvan ik nooit genoeg kan krijgen.

avatar van EttaJamesBrown
3,5
Rode Zomerzon schreef:
(quote)


Hoe ik het beluister... in een verduisterde kamer, met enkel een paar kaarsen als lichtbron en wierook.

Fantastisch album waarvan ik nooit genoeg kan krijgen.


Dat klinkt ook prima (al is het oppassen met kaarsjes).

EttaJamesBrown schreef:
Dat klinkt ook prima (al is het oppassen met kaarsjes).


Ach, de Rode Zomerzon kan wel wat vuur verdragen.

avatar van EttaJamesBrown
3,5
Karma en brandende kaarsen: dat ruikt naar Wedergeboorte. Gelukkig is een Rode Zomerzon elke dag een belofte voor een nieuwe opkomende zon voor de volgende ochtend.
Jouw liefde en ontvankelijkheid voor vuur (en wedergeboorte?) benijd ik wel.

avatar van Mssr Renard
4,5
Het is zo jammer, dat deze zo ontzettend duur is om aan te schaffen. Zelfs de Back to Black-reissue is meer dan 30 euro.

Ja, je kunt deze plaat natuurlijk streamen, maar jazz streamen voelt altijd alsof je maaltijd eet met een plastic verpakking eromheen.

avatar van Mssr Renard
4,5
Deze versie kende ik stiekem eerder, maar is ook erg fraai:
Brooklyn Funk Essentials - The Creator Has a Master Plan - YouTube

avatar van henkiev
5,0
Magistrale plaat!

avatar van Gyzzz
5,0
Soledad schreef:
Aan de andere kant zijn juist dit soort modale thema's ontzettend ingewikkeld. Probeer maar eens 32 minuten lang geïnspireerd uit de hoek te komen op 2 a 3 akkoorden... Dat is ware creativiteit.
Mooi verwoord. Ook in andere genres is dit een kwaliteit die vaak een beetje miskend wordt, maar ik ben het er volledig mee eens.

Dit is inderdaad een geweldige plaat, juist door die totale vrijheid die ontstaat binnen een relatief strakke structuur. Die tilt je als luisteraar haast op uit je stoel. Je hebt bijna het gevoel dat je zelf in de rondte aan het verkennen bent als je dit luistert. Het stimuleert de gedachten en tegelijkertijd kun je er helemaal in verdwalen.

avatar van hoi123
5,0
Over het afgelopen jaar zijn jazz en ik eindelijk succesvol in relatietherapie gegaan. Dat komt deels door een jazzbar die ik heb ontdekt die mijn absolute favoriete plek op aarde is, en deels doordat ik Karma heb leren kennen. Een argument dat ik aanhaalde om mijn gebrek aan liefde voor jazz te verklaren is dat het op z'n best aangenaam klinkt, maar zelden schuurt; op emotioneel vlak blijft het voor mijn gevoel een beetje op de oppervlakte, met de uitzondering van een Mingus. Nou goed, Karma is natuurlijk het uitgesproken voorbeeld van mijn ongelijk, want ik ken praktisch geen intenser stuk muziek dan dit. Meestal wordt het woord "intens" gebruikt om naargeestige, pijnlijke of anderszins donkere gevoelens die muziek oproept te beschrijven, maar dat is hier voor de verandering even niet het geval. Karma is onverbloemde verrukking over het in leven zijn; het is een uitbarsting van levensgeluk en vreugde die geen enkele andere kunstvorm zo goed had kunnen verpakken. Je hoort het in het grenzeloos tevreden saxmotief, je hoort het in het gejodel van Leon Thomas, je hoort het in de iconische contrabaslijn, je hoort het in hoe Sanders' saxofoon richting het eind van uitzinnig gekrijs overgaat in die hemelse melodie, gevolgd door de hele band die terugschakelt naar een opzwepende jamsessie. Colors, hoewel natuurlijk niet zo'n religieuze ervaring als het nummer ervoor, is toch ook vervuld met dezelfde magische tevredenheid. De positiviteit van dit album is zo aangrijpend dat het me eigenlijk vaker heeft ontroerd dan enig ander album over het afgelopen jaar. Karma is zo'n album dat me heeft laten herinneren hoeveel ik van muziek houd, en zal voor altijd een favoriet van me blijven, gok ik zo.

Gast
geplaatst: vandaag om 16:24 uur

geplaatst: vandaag om 16:24 uur

Let op: In verband met copyright is het op MusicMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.