Ayreon - Transitus (2020)

Om de collectie compleet te houden heb ik dit album blind aangeschaft via de pro-order-stroom.
Na de eerste luisterbeurt bekroop me voor het eerst in de Ayreon-geschiedenis het gevoel dat het album mij weinig tot niet wist te boeien. Nadat ik het album nog een paar keer gedraaid had, veranderde dit gevoel niet echt. Dit terwijl Lucassen had aangekondigd het anders dan anders te gaan doen.

Dat anders dan anders is naar mijn bescheiden mening iets dat hij echter ook als eens op "The Theory Of Everything" gedaan heeft...namelijk de verhaallijn in het middelpunt zetten en de muziek erom heen gieten.
Op zich hoeft daar niets mis mee te zijn. Maar om eerlijk te zijn mis ik op Transitus vooral een bepaalde manier van passie en spanning in de composities. De verhaallijn is zo prominent aanwezig dat het de sfeer, van de nummers die het verbindt, doorbreekt. Ik moet steeds moeite doen om er weer in te komen.

Muzikaal gezien is het allemaal weer strak. Misschien wel te strak, want ik mis de melodieuze atmosfeer van bijvoorbeeld "Into the Electric Castle". In dat album zat zoveel gevoel. Zowel in de zang als in bijvoorbeeld de gitaarsolo's. Dat mis ik op dit album een beetje. "Transitus" klinkt allemaal wat meer klinisch. Uiteraard is het niet allemaal kommer en kwel. Lichtpunten in dit album vind ik bijvoorbeeld de vocalen van Paul Manzi (ex-Arena), het magistrale drumwerk van Juan van Emmerloot en natuurlijk de bijdragen van Joe Satriani en Marty Friedman.

Toch kan ik van het totaal niet echt helemaal van worden en ik vind het een ietwat tegenvallend album. Voor de eerste keer in de Ayreon-geschiedenis moet ik zoiets zeggen. Eigenlijk "baal" ik daar van. Ik heb Lucassen namelijk vreselijk hoog zitten en geef hem liever een 5 dan een magere 3. Dat verdient hij eigenljk niet, na zoveel top-albums te hebben afgeleverd. Helaas is dit een album waarop ik niet vaak terug zal komen. De mooie albumcover zal niet beschadigd raken door het gebruik.

Lucassen kennende komt er over enkele jaren wel weer een volgend album. Ik ga ervan uit dat hij deze plooi dan wel weer gladstrijkt.

Ik denk dat ik mijn nickname moet veranderen.

Mijn eerste mening is niet mals over het nieuwe album en ik moet er bij zeggen; het is nu (pas) twee keer beluisterd. Ik ga nog geen cijfer toekennen, want dat zou amper boven de 3 uitkomen. En dat kan mij hart niet aan.

Vooropgesteld; in de Aardschok krijgt deze cd 95/100 punten. Nogmaals: 95 van de 100 punten!!

Ik dacht even dat ik een tijdelijke verstandsverbijstering had, maar toen zag ik wie de cd beoordeeld (en de recensie geschreven) heeft.

Aaaah; dat verklaart één en ander: Liselotte Hegt.

Ik hak er maar gelijk in; wat vind ik niet mooi aan dit album? De mislukte combinatie tussen de muziek en het vocale (en theatrale) aspect van het album. De nadruk van dit dubbel album ligt meer op de vocale lijnen dan op de muziek. Ik word voor mijn gevoel nergens gegrepen door een mooie melodie. De muziek wekt geen heftige emoties op en de emotie die er wel is liggen volledig in de vocale lijnen. De cd zit vol dialogen, de storyteller (Tom Baker) heeft een enorm takenpakket meegekregen waardoor “de sleep” van de muziek continu onderbroken wordt. De verhaallijn moet in mijn optiek onderdanig zijn aan de muziek en niet andersom. Daarbij krijg ik echt de indruk dat de intentie van Lucassen met dit project meer bij een andere toepassing lag dan deze cd release. Is het niet gewoon geschreven als theater stuk, en hebben de film plannen niet een te grote invloed gehad op de muzikale creatie? Zat hij nog in de flow van de Electric Castle concerten?

Dan de muziek, de muziek krijgt op dit album in mijn optiek niet de tijd om te rijpen. Om de spanning op te bouwen. Er zijn maar weinig climaxen en veel erupties. Je wordt nergens meegesleept, op wat mooie piano en hammond partijen van Joost van den Broek na. De solo’s (incl die van Joe Santriani) zijn mooi, hoor maar voelen soms als een vreemde eend in de bijt. Daar worden er toch weer elementen uit de kast getrokken die we al veel eerder hebben gehoord. Qua compositie, maar ook qua muzikale foefjes.

De vocale partijen zijn wel van ongekend hoog niveau, ik kan niet anders zeggen. Elke artiest klinkt geweldig en Lucassen heeft nog steeds het fingerspitzengefühl om de zangers en zangeressen anders te laten klinken dan ze op hun eigen werk doen. Voor mij is Cammie Gilbert daar een goed voorbeeld van, die wordt tot het uiterste gedwongen en klinkt heel anders dan ze op een Oceans Of Slumber album klinkt. En zo zijn er nog meer voorbeelden. Knap!
Ga je voor het vocale aspect op een cd, dan is deze cd een must have, ga je voor de muziek, dan wordt je in mijn optiek teleurgesteld.
Oh ja; Liselotte Hegt is naast recensent voor Aardschok ook zangeres. Dat verklaart dus een heleboel.

De eerste musical van Ayreon is een feit en valt helaas een beetje tegen. Of is het een hoorspel? Kan ook. Het dik aangezette romantische epos heeft elementen van beide genres maar weet nergens echt te vlammen of ook maar tot leven te komen. De songs zijn te kort en worden continu onderbroken door de vervelende vertelstem, die de behoefte voelt om ieder aspect van het verhaal uit te kauwen. Zo blijft er weinig meer te ontdekken binnen het songmateriaal zelf, dat overigens vrij mat en oubollig klinkt. De zanglijnen staan volledig in dienst van het verhaal en zijn wat mij betreft ook veel te letterlijk qua teksten. Op technisch gebied heeft meneer Lucassen het album wel weer knap in elkaar gezet en er komt een hoop talent opdraven, maar ik mis toch die ene naam die het geheel helemaal in stijl had kunnen afmaken. Meatloaf.

Een vermakelijk fantasieverhaal van Ayreon waarbij vooral de 5.1 surround sound van de deluxe editie zeer de moeite waard is. Dit is gewoonweg een rockopera. De kwalificatie genre metal lijkt me niet helemaal meer passend. Dit album doet me trouwens enigszins denken aan Devin Townsend - Ziltoid the Omniscient (2007) ofschoon dat een nog fantasievoller album is.

Beste nummers van Transitus:
Fatum Horrificum
Talk of the Town
Listen to My Story
Two Worlds Now One
Message from Beyond

Ja duh, als Lucassen een scheet laat en opneemt vinden ze het bij Aardschok al de cd van de maand..

Na meerdere luisterbeurten moet ik me helaas toch aansluiten bij degenen die toch wel (lichte) teleurstelling ervaren bij dit album. Ik blijf het te waarderen vinden dat Arjen steeds op zoek blijft hoe hij binnen het genre weer nieuwe wegen inslaat, nadenkt over hoe het concept en het verhaal visueel op mooie wijze (dat is toch wel gelukt, zelfs de cover herbergt meer detail dan ik eerst dacht) ondersteund kan worden.

Maar het gaat hier in eerste instantie toch echt om de muziek en ondanks de kwaliteit van de diverse artiesten weet die me gewoon wat minder te pakken dan op de meeste andere albums. Dat komt ook wel door de verhaalvorm, waardoor het fragmentarischer overkomt. Niets mis met die prachtige voorleesstem, maar het haalt de flow er wel echt uit. En ik mis toch ook wel de wat frivole, verrassende instrumentale stukken. Het is wat gelijkmatiger en voorspelbaarder, maar ik mis ook de mooie overgangen van het ene naar het andere nummer.

Is het daarmee slecht? Nee verre van, maar ook niet bijzonder en dat is toch wel wat Ayreon gewoonlijk voor staat. En wellicht speelt het geheel er ook wel wat in mee, maar het verhaal heeft me ook wel eens wat meer gegrepen dan nu. Daar had ook wel iets meer diepgang in gemogen wat er bij eerdere albums wel in zat. Hij is nog steeds van plan een film ervan te maken, maar vraag me toch af of dat weet te pakken met zo'n dun lijntje.

Dat vind ik dus ook. De beste man is voor mijn gevoel op het punt gekomen waarop het verdomd lastig wordt om nieuwe invalshoeken te vinden. Eigenlijk al een paar albums terug. Dus probeert hij nu eens om wat accenten te verleggen en de aanpak iets te wijzigen. Hij heeft min of meer geen keus als je het mij vraagt. Want het gevaar lag op de hoek dat in de meeste recensies te lezen zou zijn dat het nu toch wel allemaal erg veel van hetzelfde begint te worden. En of je het resultaat nou wel of niet goed vind; in die opzet is hij wel geslaagd in mijn beleving. En dat vind ik dan wel weer knap.

Tweede luisterbeurt en ik ben te snel geweest met schrijven dat Lucassen geen poging heeft gedaan om te vernieuwen. Zoals anderen inmiddels al schreven is dit inderdaad eerder een soort muzikaal hoorspel, maar alles wel héél duidelijk herkenbaar als Ayreon.

Voor mij werkt het niet. De opener vind ik in al zijn uitbundige bombast eigenlijk wel goed, maar daarna storen de vaak te korte nummers en de voortdurend onderbrekende verteller me behoorlijk. Het haalt de hele flow uit het album, en dat is zonde.

Nou ja, ik weet niet hoe dit album momenteel ontvangen wordt. Als dat goed is, dan hoeft Lucassen zich van mij niets aan te trekken. Als meer fans wat teleurgesteld zijn, dan wordt het volgende album vast weer volgens het beproefde recept, en dan roep ik ongetwijfeld 'dat het fijn is dat Ayreon weer gewoon doet wat hij het beste kan'

Zegt helaas meer over mij dan het album maar de simpelheid en duidelijkheid van het verhaal is voor mij wel een ++ en daar draagt de verteller wel aan bij. Sterker nog, anders dan hier geroepen, is het zelfs een voordeel als er een nummer in de random play list zit want door de verteller val je zo weer in het verhaal.
Ander super duidelijk verhaal voor mij was natuurlijk The Human Equation en dat niveau wordt hier dan weer niet gehaald.
Als Abbey/Cammie aan het woord is hoop je weer op een uitstapje van Arjen met één zanger(res) als Victims of the Modern Age of het ulitieme hoogstandje : Ambeon
De sterren op basis van wat er nu te koop is en niet t.o.v. andere Arjen producten

En dan hebben we het over welk genre? Rock opera's?