Jan Johansson - Jazz på Svenska (1964)

Een vriend speelt altijd Pippi Langkous op piano. Bij het eerste nummer had ik al meteen zoiets van: 'hé, dit klinkt bekend'. Pippi Langkous leunt ook op een (staccato) folkmelodietje, zoals die hier vaak hoorbaar zijn. Ik vind de combinatie van jazz en folk een heel album lang wel merkwaardig. Het ze me even op het verkeerde been.

Ik denk niet dat ik me ooit kan vinden in de gemiddelde beoordeling van 4,12*. Het is voor mij niet klassiek genoeg als pianomuziek en niet energiek genoeg voor jazz (ik heb ook niet zo heel erg veel met cool jazz). Ik krijg bij het beluisteren hiervan behoefte aan het betere werk van Chopin en Satie of het spel van Glenn Gould en daar kan Johansson in geen enkel opzicht aan tippen.

Daarnaast houd ik ervan als een piano dynamisch ingezet wordt, met vooral ook wat zwaardere, diepere klanken. Johansson mag van mij meer variëren met zijn aanslag en speelt vooral in de hogere octaven. Bovendien klinkt niet elke piano hetzelfde. In dit geval krijg ik simpelweg geen klik met de klank van zijn piano. Dat heb je soms met bepaalde instrumenten. Ik vind 'm erg plat en leeg klinken.

Nils Frahm wordt hier ter vergelijking genoemd. Niet helemaal onterecht, maar Frahm is wel veel meer mijn ding. 'Visa Från Rättvik' komt dichter bij Frahm in de buurt dan andere nummers en bevalt me meteen een stuk beter. Frahm klinkt echt veel spannender en melancholischer dan Johansson. Bij Jazz På Svenska zie ik eigenlijk voortdurend een egaal sneeuwlandschap voor me. En zonder reliëf, gesneuvelde bomen en modderplaatsen heb ik niet het gevoel dat dit landschap leeft.

In Nederland kon ik het album niet vinden op vinyl, in Denemarken en Zweden was dat geen probleem.
De verkoper van de zaak waar ik het kocht vond het prachtig te melden dan alle jongeren die daar jazz gaan proberen bijna altijd starten met Miles' Kind of Blue en dit album. Vaste prik volgens hem.

Ik wil het best geloven: Jazz På Svenska klinkt makkelijk in de oren, is schitterend en opent wat mij betreft tevens deuren naar klassiek in de vorm van Satie bijvoorbeeld.

Dit album is voor mij 1 of the many miracles of MuMe



Kijk, dat zou voor mij al een showstopper zijn .



Iemand hier noemde Kind of Blue "huis-tuin-en-keuken-jazz" - ontving voor mij daarvoor een digitale oorvijg. In die redeneertrant zou ik dit album willen typeren als "Jip-en-Janneke-jazz". Komt u maar

Het toucher van heer Johansson mag techisch ok zijn - net als dat van Brendel bijv - maar het klinkt mij veel te steriel en het betrekt mij niet in de muziek. Satie - mits goed uitgevoerd - doet dat wel en ik heb ook een fijne cd met pianoriedels van Field (componist) en een cd met idem van Lars Roos (pianist) die zgn drawing room muziek speelt (voor de niet-ingewijden: muziek om bij te vreten).

De keuze van volkswijsjes en jazz heb ik wel eens beter horen uitpakken, in het Zweedse geval vond ik het huwelijk van folk en prog (o.a. de Rättvikernas gånglåt) van Kebnekaise een stuk actueler en frisser uitpakken. Nee dit is pauzemuziek van het kaliber van een verjazzte Fragile; wachten tot de consumpties verteerd zijn en de film verder kan.

Een plaat die ergens tussen Jazz, Folk en klassieke muziek inhangt. De deuntjes op Jazz På Svenska zijn behoorlijk eenvoudig, waardoor ik de kritiek van o.a Stijn_Slayer wel kan snappen. Daarentegen vind ik dit album bijzonder warm en jeugdig klinken. Speelse en onschuldige muziek. Jan Johansson is daarnaast ook nog eens slim genoeg om de plaat maar een half uurtje, en veel nummers niet langer dan 3/4 minuten, te laten duren. Hierdoor vermoeit de muziek niet. Kortom, kleine maar fijne muziek en wie het kleine niet eert.... .

Krijg het gevoel in een ondergesneeuwde berghut te zitten bij een warm haardvuur bij deze muziek om maar te zeggen dat dit een half uur genieten is. Laat ik bij mijn eigen tekst de bedenking zetten dat een haardvuur meestal warm dient te zijn voor een optimale ervaring. Dit soort jazz kan ik wel smaken.

Ik ken deze artiest echt totaal niet en meende met een obscure artiest te maken te hebben. Zweedse jazz, wie kent dat nou.

Maar tjeempie, 111 stemmen? En 66 berichten? Het lijkt wel alsof we hier met de nieuwste Eefje Visser te maken hebben.

Nu heb ik helemaal het idee dat ik een groot muzikaal stuk historie mis. Wat genant allemaal!

Nee hoor je mist nix - het zijn gewoon gepimpte, verjazzte Zweedse folkdeuntjes. Heb 'em ooit eens live gezien in Stampen (jazzkroeg in Gamla Stan, Stockholm) maar kan daarover niets zinnigs melden (heeft dus geen blijvende indruk gemaakt). Hij heeft 't trouwens overgedaan met Russische folkdeuntjes (en mogelijkerwijs nog meer). Jazz voor mensen die graag iig een jazz-album in de kast hebben

En als je wilt weten wat voor leuke dingen je met Zweedse folk kunt doen, is Kebnekaise een betere insteek.

Kebnekaise ken ik natuurlijk.

Deze plaat vind ik kinderlijk naief klinken. Geen jazz, geen klassiek en folk ook niet. Ik snap alle heisa (weer eens) niet.

Misschien is juist het simplistische de aantrekkingskracht, maar zoals Stijn al aangaf, dan is het impressionistische van Debussy of Satie toch veel gaver. Of de neoklassieke pianostukken van Glass.

Slecht is dit alleszins, maar ik vind het echt niet spannend en erg muzak eigenlijk.

Wel jammer, want Zweedse jazz en ook Finse jazz ligt mij erg (Pekka Pohjola) en folk uit het noorden vind ik ooknerg mooi (Kebnekajse, Piirpauke), maar deze sla ik over.

Als er een woord centraal lijkt te staan bij Jan Johansson dan is het wel eenvoud. Het is een muzikaal gerecht dat uit weinig ingrediënten bestaat, maar dat ontzettend goed is uitgevoerd. Zo klinkt dit album knus en traditioneel, hoewel de muziek naar mijn mening verre van banaal is. Jan Johansson is daardoor wellicht geen flitsende naam die je in de strijd gooit bij de lokale jazzliefhebber, maar desalniettemin behoort hij tot mijn lievelingsartiesten. Er zijn i.i.g maar weinig albums die ik hoger aansla dan Jazz På Ryska. Deze plaat vind ik net een tandje minder, maar eveneens erg overtuigend.

Ik vind zelf dat ik nogal overdreven en aanmatigend reageerde op deze plaat.
Iets wat ik vroeger veel vaker deed, maar nu juist niet wil doen.

Ik vind dit niet zo een geweldige plaat, en daar moet ik het gewoon bij laten.

De eenvoud, en de bescheiden sfeer weet je te pakken of niet blijkt maar weer...Dit album af doen als "muzak"en een "jazzalbum voor mensen die een jazzalbum in de kast willen" klinkt niet echt fijn als je wel liefhebber bent van dit album. Anderzijds: ieder z'n mening en kut voor je. Volgende keer beter!

Maar het is inderdaad een rustig, bescheiden en voor veel mensen bijzonder sfeervol album. Ondanks dat ik vele "knetterende" jazzalbums in mijn kast heb staan kan ik dit album niet suf of saai noemen. De jazz voorbij en appels en peren enzovoort...
De historische waarde van dit album is dat het voor een zweeds album een aardig verkoopsucces is geweest en dat het een voorloper is van de Scandinavische jazzsound met z'n vele folk en klassiek invloeden. Je kunt met een beetje fantasie misschien zelfs stellen dat het een blauwdruk is voor de bekende ECM sound. (Ik heb eens ergens gelezen dat Manfred Eicher dit ook een aangenaam album vind..)

Buiten regent het, haardvuur brand. Ik ga een bokbier uit de kelder halen en dit album opzetten.. lekker saai!

Ik had dat nooit moeten zeggen van Muzak. Maar ik kon even geen betere term vinden.

You love it or hate it-platen zijn er genoeg op Musicmeter. Ik wil niet zo ver gaan om te zeggen dat ik deze plaat haat, maar ik vind het echt helemaal niets. Er is niets aantrekkelijks voor mij aan deze muziek. Ik ben absoluut geen jazzkenner, en zo wil ik mij ook niet doen voorkomen, maar ik verbaas me wel enorm dat dit een jazzplaat wordt genoemd.

Hokjes en genres zijn altijd al onderwerp van discussie, maar ik zou dit veel eerder scharen onder easy listening of neoklassiek.

Spoon, je legt het mooi uit, en inderdaad hoor ik er wel wat in terug waar ECM later mee zou komen. En eerlijk gezegd heb ik wel wat ECM-platen in mijn collectie.

Mij pakt het dus gewoon minder - en ik heb destijds - toen ik in Zweden woonde en studeerde - een tribute band werk van Johansson horen spelen en ik vond het aardig, maar niet bijzonder. De Zweedse folk heeft een rijke traditie (m.n. akoestisch) en de keren dat ik met bands meespeelde (electrisch) heeft die me echt geïmponeerd; in Zweedse folk vind je aardig wat goede musici. Ik vond dat er op dit album (1963) weinig werd toegevoegd. Als ik dit afzet tegen wat Davis op Kind of Blue deed (1959) en Coltrane op Giant Steps (1960) vind ik dit gewoon heel erg braaf.

Maar goed - da's mijn mening; ik vond Lana Del Rey - Norman Fucking Rockwell! (2019) een matig album en hier werd 't (en elders ook nog) "album van het jaar". Ik hoor je denken kut voor je - nou nee. Ik heb gewoon mijn eigen voorkeur en daar moet ik het mee doen.

Hier staan trouwens ook aardig wat ECM-albums achter me - op lp, tweedehands gekocht - ECM-liefhebbers zijn echt zuinig op hun platen en dan kun je dat gerust doen - maar af en toe ga ik ook wel eens aan mezelf twijfelen als ik meerdere ECM-platen achtereen draai. Dan word ik een beetje wee.

Overigens is het niet helemaal fair om Johansson op dit ene album te willen beoordelen. Wie weet hoe hij zich als pianist nog had ontwikkeld- dat zal altijd de vraag blijven; hij overleed 5 jaar later bij een auto-ongeluk.

Dit Sven Klangs kvintett (1976) - IMDb is wel een aardige film over jazz in Zweden, jaren 50/60.

De discussie wat voor genre dit album uit 1963 precies vertegenwoordigd wordt alleen op deze site al zo'n 13 jaar gevoerd. Bij de door mjuman aangehaalde Kind of Blue en Giant Steps is die discussie in ieder geval nooit gevoerd. Dat is namelijk gewoon jazz

Daarmee geven jullie dus zelf al 1 belangrijke reden waar "de hype" rond dit album vandaan komt. Of het je weet te raken is uiteraard een ander verhaal.

De tijd dat ik op de barricade ging voor dit album ligt al even achter mij. Ik weet wat Jazz pa Svenska voor mij betekend en daar is in al die jaren weinig aan veranderd. Mijn reactie hier komt voort uit de behoefte om duidelijk te maken dat het soms meerwaarde geeft om even wat verder te kijken. Zo vind ik zelf Trout Mask Replica van Kapitein Biefstuk een martelgang, maar wil ik best erkennen dat het een "bijzonder" album is

Maar ik ga maar weer eens aan het werk...

Het kan altijd erger: ik heb namelijk geen flauw idee wie Eefje Visser is en heb dit album pas recentelijk voor het eerst geluisterd terwijl ik al meer dan 10 jaar van het bestaan afwist. Maar beter laat dan nooit Kleine bekentenis: dat was ook zo'n beetje mijn vooroordeel, maar ik besef nu gelukkig dat ik er volledig naast zat. Verder betwijfel ik het niet dat er veel jazzliefhebbers bestaan die dit terecht de hoogste hemel inprijzen en gelukkig maar ook

Voor mij is dit een kleine tegenvaller geworden gezien de verwachtingen die ik had: het openingsnummer is ontzettend goed - die trage, dromerige sfeer is adembenemend - maar verder dan dat vleugje tot de verbeelding sprekende magie en een paar momenten zoals 'Visa Från Rättvik' en 'Emigrantvisa' raak ik ook niet. Het luistert allemaal erg gezellig weg, maar mist veelal enige vorm van diepgang doordat de meeste nummers beperkt blijven tot een basismelodie die leuk wordt gebracht - het probleem is dat wanneer Johansson dan eventjes kort wat toevoegt het ook zelden iets interessants is. Verder is de bijdrage van de contrabas sporadisch een meerwaarde waardoor het gevoel overheerst dat dit misschien als solo-album voor me wat beter tot zijn recht was gekomen. Het concept is erg interessant maar de verdere uitwerking overtuigt me slechts bij momenten. Soms is het niet anders.

Hij is in 1968 overleden, was dat dan daarvoor nog?

Nope, mijn geheugen nam een loopje met me - heb het later nog eens nagevraagd bij mijn Zweedse maat die er toen bij was - het was een tribute concert (in de stijl van); het was niet onaardig, maar ik kan me meer van de randvoorwaarden herinneren - ik moest per se mijn jasje weghangen in de garderobe (was net zo duur als de entree) en we kregen niet meer dan drie biertjes van de barkeeper (meer wilde hij niet tappen).

Ik jamde toen regelmatig met wat Zweedse folkies - sommigen speelden ook wel mee in prog-bands - en ik vond dit soort jazz toen vrij tam en braaf.

Ah, de muziek zal niet wezenlijk anders zijn geweest. Wat jij als tam en braaf ervaart, vind ik juist wel fraai en rustgevend. Maar komt ook door de persoonlijke omstandigheden waarin ik deze plaat heb leren kennen. Draaide hem digitaal vaak bij mijn ouders als ik daar op zondag op bezoek ging, in een periode dat mijn vader nog leefde. Het is ook een beetje de soundtrack van de laatste zorgeloze bezoekjes daar, dus de kalme natuur van de muziek werkt voor mij wel goed.

De plaat heb ik overigens een paar jaar terug gekocht op loopafstand van Gamla Stan (bij een platenzaak op Södermalm).

Tam, braaf, kalm, rustgevend versus druk, heftig, stoer, stout. Het is gelukkig allemaal niet zo zwart-wit. Ik heb er zelf nogal een handje in om, als ik in een bepaalde bui ben, al het andere maar stom te vinden. Maar het is gewoon ook mogelijk (heb ik uitgevonden) om naar heftige freejazz te luisteren en naar lieve pianofolkjazz.

Halve punt erbij, maar mijn favorieten binnen het brave spectrum zal toch wel Mammal Hands en Matthias Eick zijn, en dat heeft ook met herinneringen en omstandigheden te maken.

Ik heb er ook een handje van om bekende platen af ts serveren. Hoe obscuurder, hoe beter, en dat is ook best stom. Als ik deze eens zie staan, neem ik hem wel mee hoor. Want braaf en kalm is heerlijk, ook om te jammen. Want jammen kan ook kalm.

't is natuurlijk anders als muziek aan bepaalde herinneringen verbonden is. Zo kan ik geen dixieland horen zonder te moeten denken aan Utrechtse jazzkelder Bernia, waar de USC-jonges en UVSV-meiskes naast elkaar gezeten op de dijen trommelend luisterden naar live dixie-jazz.

Overigens heb ik daar wél genoten van een fabuleus bossa nova's spelende Julian Coco (gitarist en leraar aan het Utrechts Muziekconservatorium).

Kalm en braaf is dit wel inderdaad maar gelukkig zegt het niets over de verdere kwaliteit van de plaat. Het blijft een uniek sfeertje dat Johansson hier neerzet en ik mag er graag naar luisteren.

Heb wel eens een spelmansstämma meegemaakt - van heinde en ver komen dan (snaar)instrumentbespelers - ook van de zgn nyckelharpa (een snaarsinstrument met toetsen) - om samen te spelen en het is een wonderbaarlijke beleving om soms wel 100 mensen tegelijk te horen spelen - deels het repertoire dat hier ook op het album te vinden is, dansliedjes zoals de polska (van Schele Piet uit Mora) of de hambo (van Lotta met de blauwe ogen uit Leksand).

Feit blijft wel dat het gerenommeerde ACT-label - bijzonder fraaie, audiofiele producties - er brood in zag om in 2011 deze cd uit te brengen
https://www.discogs.com/release/3412454-Jan-Johansson-With-Georg-Riedel-In-Hamburg

Johansson kwam overigens eind '68 om het leven bij een verkeersongeluk.