The Roots - Phrenology (2002)

The Roots zijn altijd een favoriet op het gebied van hiphop voor mij geweest (samen met Blackalicious en Common).

Op dit album gaan The Roots iets meer de rock-kant op. De drums van ?uestlove lijken wat puurder en Black Thought heeft een heerlijke flow die je vastgrijpt. En zoals het The Roots betaamt hebben ze hier en daar ook hun experimentele minuutjes.

Voor mij is 'Break You Off' het beste nummer van het album. Lekker soulvol. Lang geleden dat ik zo'n goede combinatie tussen hiphop en soul heb gehoord sinds het nummer van The Roots met Erykah Badu.

The Roots is simpelweg een hiphopgroep die het voor elkaar krijgen om elke keer een album van een uitzonderlijk hoog niveau af te leveren. Met dit album doen ze dat simpelweg weer en is zeker 4,5 ster waard.

Sowieso een speciaal album. The Roots experimenteren, dat is duidelijk. Het lijkt erop dat je dan een erg alternatief, hermetisch album voor ingewijden krijgt, maar het paradoxale is dat de groep ook "experimenteert" met toegankelijkere vormen van hiphop, waardoor "Phrenology" wat onevenwichtig (of inconsequent?) kan overkomen.

"Sacrifice" vind ik het beste nummer, samen met - uiteraard - "The Seed (2.0.)", wat een schier briljante crossover is tussen hiphop en rocky soul, die swingt als een schommel. De glasheldere flow van Black Thought op een zomers geneuried deuntje dat even veel sfeervolle smoothness bezit als een zonsondergang op het strand van een tropisch eiland brengt mij in een muzikale zevende hemel. Het ruigere en swingende "Thought @ Work" is een mooi eerbetoon aan Kool G Rap & DJ Polo's "Men at Work" en klinkt simpelweg erg vet. Nummers als deze klinken ook écht "af". Net als je denkt dat je zo'n hardcore nummer als "Thought @ Work" volledig in je hart hebt gesloten komt er nog een zachter gezongen refrein dat er perfect bij past uit de lucht vallen. Ook bij het sterke "Quills" is het refrein even onverwacht als het perfect passend is bij het nummer. "Water" is damn funky met zijn kurkdroge bassgroove, maar lijkt muzikaal nooit echt te "ontploffen". Desalniettemin zijn alle net genoemde nummers origineel, goed uitgevoerd en kwalitatief sterk.

"Rolling With Heat" is een erg leuk nummer, ritmisch opzwepend en flow-technisch weer nagenoeg vlekkeloos. Toch "pakt" het nummer me minder dan de rest. "Rock You" is simpel, maar hard. Sowieso geen favoriet, maar wel meer dan aardig. En ook al is de productie eens wat minder verheffend, dan nog kan je steeds bouwen op de immer sterk flowende Black Thought. "Break You Off" is zeker een geslaagde R&B/soull-crossover en kabbelt heerlijk onbezorgd voorbij, maar maakt op mij niet die grootse indruk zoals bij velen hier.Het is geen uitschieter voor mij, maar wel een aangenaam sfeervol nummer om op te onthaasten en te relaxen. Dankzij de afwisseling van hardere en zeemzoete nummers verveelt "Phrenology" amper.

"Pussy Galore" en "Complexity" storen allerminst en weten de chille sfeer effectief over te brengen en zorgen voor een rustige afsluiter van een album dat bij wijlen toch wel bewogen klonk. Het avant-garde-geluid als outro van "Water", de herrie op "!!!!!!",... zijn niet vergelijkbaar met eerder werk uit het Roots-oeuvre. Voor mij is het album wel afgelopen na "Complexity", want erna gebeurt er nog weinig interessants.

Een album met hoge pieken dus en ondanks de experimentele teneur veel erg degelijke nummers die hun mannetje met gemak kunnen staan in de imposante discografie van The Roots. De enkele missers en het over het algemeen onevenwichtige karakter van "Phrenology" brengen mij tot een solide 4*.

Vandaag schrijf ik maar eens een stukje over een album dat in korte tijd tot één van mijn favoriete albums én mijn allerfavorietste hiphop-album is geworden. Maarten op ontdekkingsreis in de wonderbaarlijke wereld van de hiphop, terwijl The Roots kijken waar de grenzen van die wereld liggen.

Vroeg ik me bij Spank Rock al af wanneer hiphop nog hiphop is, omdat daar gerapt werd over IDM-achtige electronica én punkfunk, zo gaan ?uestlove c.s. op dit albums soms nog wat verder. In beide gevallen kan ik overigens een volmondig "ja" zeggen. "Phrenology" is een synthese van van alles dat hiphop ooit is geweest en zal zijn (in 2002 dan).

Cody Chesnutt (de opvolger van Prince) doet mee met een bewerkte versie van zijn klassieker The Seed, wat ook weer een klassieker is geworden. Natuurlijk zal ik als "rocker met een interesse in hiphop die niet erg oprecht is, maar meer neigt naar aapjes kijken en antropologie" dat een geweldig nummer vinden, omdat er een gitaar in zit. Quatsch. Gitaar is net zo min een genre als rap dat is, het zijn middelen. Twee middelen die hier geweldig in worden gezet, met als resultaat een groove die zich in je hoofd nestelt en een refrein dat geweldig is om in bad te zingen.

Komt hiphop niet deels voort uit soul? Tadam, Jill Scott zingt mee op "Complexity" en de soulvolle zanglijn op "Sarcrifice" brengt dat nummer naar een hoger niveau. Gesproken woord? Amiri Baraka, "the only poet who actually scares people", heeft een uiterst sterke rol op "Something in the Way of Things (In Town)". Is hiphop geen voorzetting van talking blues en leunt het zwaar op jazz? James Blood Ulmer, de legendarische jazz/blues-gitarist met zeer avant-gardistische neigingen, die menig hiphopliefhebber niet eens van naam zal kennen, brengt de gedrogeerde ambient van "Water" naar een hoger plan met smerig gitaarwerk waar menige noiserockband een puntje aan kan zuigen.

Deze ontwikkeling loopt ook de andere kant op. Het korte, heftige hardcore punk-nummer "!!!!!!!" laat zien dat hiphop en punk veel dichter bij elkaar liggen dan menigeen denkt. Punk is de hiphop van de blanken, of andersom. Soul-zanger Musiq komt langs in "Break You Off", dat een jazzy elektrische piano kent en mooie strijkers. Nadat Musiq naar voren stapt om ook een couplet te zingen, i.p.v. steeds het refrein, muteert het ritme subtiel naar drum 'n bass. Jazeker, hebben d'n'b en hiphop geen gezamenlijke wortels in dub en reggae? Wat te denken van de techno van verborgen track "Thirsty!"? Wat nu voornamelijk door witte mannetjes wordt gemaakt, was in het begin een stroming die geïniteerd werd door Afro-Amerikanen die met synthesizers én funk in hun reet net zo zeer leunden op Kraftwerk als George Clinton. En zijn die stijve, witte ventjes van Kraftwerk niet een heel belangrijke voorloper van de hiphop?

Afijn, naast de wat meer hiphop-gerichte nummer zoals "Rolling With Heat" en het old-skool eerbetoon "Thought @ Work", die overigens allen heerlijke grooves bezitten, laten The Roots zien dat ze meer historisch besef hebben dan menigeen. "Water" is hier eigenlijk het sleutelnummer. De hiphop-gerichte track met erg sterke tekst gaat over in, ik heb het al eerder gezegd, eerst een flinke brok spacende ambient (inclusief paranoïde piano), om daarna over te gaan in een gitaarsolo van Ulmer waar je U tegen zegt. Dat ie met zijn 70 minuten wat aan de lange kant is maakt me niet eens iets uit, zo ijzersterk is dit, overigens ook in een erg mooie hoes gestoken, album.

Hoewel ik niet bepaald bekend ben met de hiphop scène, moet ik zeggen dat ik het werk van deze groep echt weet te waarderen. The Roots zijn binnen het eerdergenoemde genre één van mijn favoriete acts. Ik merk dat ik ‘Phrenology’ de laatste tijd erg veel beluister, en hij met iedere luisterbeurt beter wordt. Productioneel steekt het gewoon ijzersterk in elkaar. Vooral dat deze plaat inhoudelijk zo coherent maar tegelijkertijd divers is, maakt iedere luisterbeurt van dit album ‘m weer steeds beter. Nummers als ‘Rock you’ en ‘Break you off’ blijven voor mij de zwakste nummers, de laatstgenoemde voornamelijk vanwege Musiq’s aandeel. Het zal menigeen vast niet verbazen dat ‘The seed (2.0)’ (ook) mijn favoriet is, maar het nummer ‘Water’ vind ik minstens zo sterk. Voor mij geen meesterwerk, maar zeker een lekker album voornamelijk vanwege de sublieme instrumentatie en goede rap stukken.

Holy canoly, wat een overdosis lekkere beats zitten er op deze plaat zeg. Dit op verschillende sounds: soul, funk, jazz, zelfs (punk-)rock en in verschillende tempo's, zoals the Roots zo goed kunnen. Er zijn opvallend genoeg ook flink wat lekker gitaren hierop te horen. Volop afwisseling dus maar toch ook voldoende samenhang op Phrenology. Soms is het even wat minder geslaagd, maar meestal loopt het als een trein. Er staan een paar errug sterke nummers op. Rock You vind ik wel geweldig, Thought @ Work is super Hip Hop en The Seed (2.0) is een fraaie song, net als het heerlijk smoothy Break You Off. En dat zijn maar wat voorbeelden.