Na de zwarte hoes van
Unknown Pleasures en de zelfdoding van zanger Ian Curtis in mei 1980, hetgeen diepe indruk op deze tiener maakte, volgde in juli dat jaar het in een witte rouwhoes gestoken
Closer. In de inlay van de 2cd-versie die ik heb, vertellen de drie andere bandleden over de totstandkoming van het album, wat er daarna gebeurde en hoe ze dit beleefden.
Dat zanger Ian Curtis zijn vriendin Annik bij de band betrok, veranderde volgens bassist (en soms gitarist) Peter Hook “alles”: de zanger wilde indruk maken op het meisje, waardoor hij diens gedrag zag veranderen. Dat Curtis’ teksten hintten op zijn gemoedstoestand, hadden de drie simpelweg niet door.
Na de dood van Curtis verkeerden ze als in een waas. Zo hoorde Hook eind juli 1980 op zijn autoradio dat non-albumsingle
Love will Tear us Apart de top tien naderde; het deed hem echter niets. Dit was passé, hij wilde verder. Hun remedie: doorgaan met repeteren, zoals ze gewoon waren te doen. Op deze wijze ontstond al bij de eerste repetitie na Curtis' dood
Dreams Never End. Het werd de opener van de eerste New Order die ze een klein jaar later opnamen, een plaat die in november 1981 zou verschijnen.
Enfin, interessant om deze liner notes te lezen, mede omdat ik me de ontzetting in de pers herinner. De recensies en artikelen die ik indertijd las noemden onvermijdelijk de dood van Curtis, nog maar 23 jaar;
hoe recenseer je zo’n album met deze gebeurtenis vers in het geheugen? Voor mij als tiener was het razend interessant, voor de betrokkenen was dat anders.
Wat ik eveneens in het cd-boekje lees: los van de maalstroom aan gebeurtenissen waren de resterende bandleden sowieso niet tevreden met het geluid van
Closer. Wederom geproduceerd door Peter Hannett, iemand die als een extra bandlid aan het geluid knutselde. Hook was woest dat wederom zijn gitaargeluid was gewijzigd.
De band ontwikkelde zich los van de eigenwijze knoppenman Hannett. Zo was gitarist Bernard Sumner gaan experimenteren met synthesizers, waardoor het geluid (niet de sfeer of teksten!) minder zwaar is dan op het debuut.
De tiener die ik was, was vooral in de muziek geïnteresseerd. Mijn favorieten waren op de A-kant het uptempo
Isolation waar Sumner toetsen speelt en
A Means to an End wat een gitaarnummer is.
Op de B-zijde
Heart and Soul dat qua drumsound op het debuut had gepast, het met warme bastonen beginnende
Twenty Four Hours, dat echter spoedig met uitwaaierende gitaren en felle drumrolls over je heen walst; en het stemmige
The Eternal, in mijn oren een passender slot dan het saaie
Decades dat kant 2 afsloot. De sfeer is wederom beklemmend, jazeker, maar net als op het debuut pakte slechts de helft van de muziek me.
Een dikke veertig jaar later valt me op hoe goed de muzikanten waren. Stephen Morris bijvoorbeeld met zijn drumpatronen, per nummer divers, altijd aangepast aan het liedje.
De bonus-cd bevat een concert, gegeven op 8 februari 1980. Het publiek is kalmer dan dat op de bonus-live-cd bij
Unknown Pleasures. Bijna verstaanbaar zijn de gesprekjes die ik tussen de nummers van enkele aanwezigen hoor, alsof je ernaast staat. Hierbij wordt al
Love Will Tear Us Apart gespeeld, ruim vier maanden voordat ie in studioversie op single verscheen. Minder fijn is dat de audiokwaliteit van het concert nogal lo-fi is.
De tweede en laatste Joy Division maakt(e) wederom grote indruk, waarbij ik echter niet alle nummers goed vind. Desondanks is
Closer onmisbaar als tijdsdocument, de muziek overstijgend en bovendien de eerste voortekenen van de synthesizers van New Order bevattend. Dat de teksten een klasse apart zijn, betoogden vele anderen al; zie bijvoorbeeld hierboven de diverse beschrijvingen van andere MuMensen (selecteer 'Meningen' en je vindt nog altijd véél).