Ik beluisterde dit album voor het RYM top-250 review topic – anno augustus 2022 was dit RYM #194
Met Astral Weeks heb ik al vele jaren een wonderlijke verhouding: ik ben met grote regelmaat geneigd de plaat op te zetten. Minimaal maandelijks, en soms meerdere dagen achtereen. En tegelijkertijd luister ik de plaat vrijwel nooit af nadat ik hem opzet. Ik word dan na een minuut of 20 alweer moe van Van, die in zijn vroege twintiger jaren al als een stokoude man klinkt. Ik ben nu zelf alweer bijna 34, maar als ik naar Astral Weeks luister, krijg ik het gevoel dat ik een zonderlinge, verstrooide oude man luister. Ik bereik dan een soort verzadiging en denk algauw dat het er allemaal wat minder dik bovenop zou mogen liggen. Om de plaat dan de volgende dag ofwel doodleuk opnieuw op te zetten, ofwel verder te gaan waar ik de dag ervoor gebleven was. Omdat er toch een vrijheid, onafhankelijkheid en durf vanaf straalt die ik in de pop/rock/folk hoek verder zelden tegenkom. Het lijkt hem werkelijk niets te interesseren wat de luisteraar ervan denkt: er lopen natuurlijk wel meer oude zielen in jonge lichamen rond, en sommigen verbergen dat meer dan anderen. Maar weinigen gooien het er zo ongeremd uit als Van Morrison op deze plaat.
Juist omdat ik de plaat amper in een keer uitgeluisterd krijg, is dit een kanshebber voor de 10-albums-mee-naar-een-onbewoond-eiland lijst. De plaat heeft simpelweg zoveel content per vierkante minuut muziek, zoveel rijkdom in stem en instrumenten, en zo’n nadrukkelijk uncool geluid dat het geheel bijna los van de maatschappij lijkt te staan. En dat voor een haast naar Soul neigende Folkplaat. Van is duidelijk aan het verkennen, zweven haast, binnen zijn eigen composities, waarvan je al gauw geen idee meer hebt waar ze naartoe gaan en hoelang ze nog gaan duren. Kwaliteiten die ik doorgaans enkel in instrumentale genres terugvind (en waardoor ik veel naar die genres graviteer). De nummers zijn daarmee ook tijdloos, niet alleen in decennia, maar ook in hun eigen speelduur: dat de opener 7 minuten duurt en ‘Sweet Thing’ 4 komt op mij heel willekeurig over, alsof het evengoed andersom had kunnen zijn. En voor de goede orde: dat zie ik als heel positief.
Ook nu ik er voor deze review weer eens goed voor ben gaan zitten wordt het grote gebaar dat Van doorlopend aan de dag legt me op een gegeven moment wat veel en ligt het geheel me wat zwaar op de maag. Deze man lijkt doorlopend aan te staan, alsof hij in een hoog energetische flow is beland en overal een vorm van nadruk op legt. Maar daarentegen ook overal de juiste snaar raakt. De eerste 10 minuten zit ik haast juichend aan de boxen gekluisterd, en halverwege de plaat heb ik alweer vele kilo’s audio-baggage in mijn muzikale kofferbak liggen en ben ik wel tevreden. Dat gezegd hebbende koester ik deze plaat ondanks mijn ambigue verhouding ertoe en versterkt hij zijn plaats als waarschijnlijk enige non-5* plaat op de onbewoond-eiland-lijst.
Bijzondere plaat – 4.25*