Joanna Newsom - Ys (2006)

Joanna Newsom is een naam die ik veel langs heb zien komen op MusicMeter, maar waar ik nog niet echt bekend mee ben. Zojuist Emily beluisterd, en dat vind ik een erg bijzonder nummer. Joanna heeft een stem die ik nog niet echt kan plaatsen, soms vind het erg mooi, maar er zijn ook momenten waar ik niet zoveel mee kan. Ik ga Ys snel eens helemaal beluisteren, een erg interessante artiest.

Folkliedjes van 10 minuten en langer? Wat?!

Joanna Newsom is toch dat meisje met die harp en dat rare stemmetje? En die lelijke albumhoezen, niet te vergeten. Geen wonder dat ik haar zo lang links heb laten liggen. Ik heb er wel eens een liedje van gehoord, maar indruk heeft het niet gemaakt.
Nu ik de tracklengtes op dit album zo zie word ik ineens nieuwsgierig. Ik heb The Sprout and the Bean (niet van dit album, ik weet het) net even opgezet en dat rare stemmetje is eigenlijk best mooi. Misschien moet ik haar toch eens een kans even.

Kan iemand mij uitleggen hoe deze lange nummers zo lang boeiend blijven? Dat lijkt me persoonlijk vrij lastig voor folkliedjes. Tips over met welk album ik moet beginnen zijn ook welkom.

De muziek is vrij verhalend. En zolang het verhaal boeit, boeit de muziek dus ook. Zoiets wat mij betreft.
Overigens snap ik niks van het verhaal dat ze daadwerkelijk vertelt met haar teksten, maar dat mag de pret niet drukken gelukkig.

Ik vind de muziek niet zo herhalend hoor, op Sawdust & Diamonds na. Juist vrij veel variatie.

Maar dat heeft ook niemand willen beweren geloof ik

Woeps. Verkeerd gelezen. Je hebt gelijk.

Deze muziek is inderdaad sterk verhalend en absoluut niet herhalend.

Welke verhalen ze vertelt is me voorlopig niet duidelijk. Alleen het verhaal van Monkey & Bear heb ik volgens mij al redelijk door. Joanna Newsom trekt duidelijk haar hele vocabulaire open en dat maakt de teksten er niet begrijpelijker op. Het stoort me overigens niet dat ik de teksten niet begrijp en ik voel dan ook niet echt de drang om me er in te gaan verdiepen. Dat komt vanzelf wel een keer.

De opbouw van ieder nummer is compleet anders. Van refreinen en coupletten lijkt ze nog nooit gehoord te hebben en dat komt de luisterbaarheid van een album normaal gesproken niet ten goede. In dit geval helpt het juist om de verhalen kracht bij te zetten. Ieder nummer heeft een begin, een eind en één lang pad daartussen. Zijpaden zijn er niet en die heb je ook helemaal niet nodig als je in een verhaal zit.

Een nadeel hiervan is dat de nummers herkenbaarheid missen. Je hebt geen refrein dat je houvast biedt dus vooralsnog kan ik me niet zomaar een van deze nummers voor de geest halen. Van de andere kant staan er wel zat herkenbare stukken muziek op, met melodie- en zanglijnen die zich erg makkelijk in mijn brein nestelen.

Favoriete nummers heb ik nog niet, maar het 'dance darling'-stukje uit Monkey & Bear, de 'ooh, ooh, desire'-passage uit Sawdust & Diamonds en de 'meteorite'-frase uit Emily weten me al erg gelukkig te maken.

Mooi stuk muziek, dit Ys.

Gewoon blijven luisteren, op den duur ken je de volledige nummers vanbuiten, ondanks de aparte opbouw en structuur.
En er zijn inderdaad 'ankerpunten' in de nummers. De meteorite-passage kan je bv. met wat goodwill als refrein zien

Emily was liefde op het eerste gezicht en dat is zo gebleven. Vanaf ik die associatieve openingszinnen hoor ben ik elke keer opnieuw verkocht:
The meadowlark and the chim-choo-ree and the sparrow
Set to the sky in a flying spree, for the sport over the pharaoh
Sawdust & Diamonds was lang de tweede favoriet (mss meest toegankelijke nummer?), maar stilaan is de balans doorgeslaan naar Only Skin... zoals dit hele album gewoon een masterclass in song- en tekstschrijverij. En dan die toparrangementen er nog bij...

Ik vind geen enkel nummer toegankelijk. De lengte van de nummers, de vreemde structuren, de soms tegendraadse melodieën en de ongrijpbare teksten maken ieder nummer ontoegankelijk. Cosmia komt op mij misschien nog het toegankelijkst over, puur door het intro.

Only Skin doet me nog niet veel. Dit is het enige nummer waarvan me nog niet echt iets is bijgebleven. Toch wel gek, aangezien dit nummer twee keer zo lang is als de rest.

Maar goed: Ik zal dit album de komende dagen nog veel luisteren en wie weet valt het kwartje ineens wel.

Ieder nummer had wat mij betreft langer mogen duren. Behalve Monkey & Bear, dat is mij net wat te middeleeuws.

Het is me duidelijk: de kracht van dit album zit hem in de zanglijnen. Ze lijken allemaal even mooi en verrassend. De zang en instrumentatie komen duidelijk pas op het tweede plan en treden niet al te vaak op de voorgrond. Een beetje jammer vind ik dat wel, want ik vind haar stem juist prachtig. De momenten waarop ze haar stem volledig benut zijn helaas wat schaars, maar maken dit album gelukkig alleen nog maar beter.

Nou Koen, kom op, geef eens een waardering! Dat heeft Joanna langzamerhand wel verdiend, hmm?

Ja, dat heeft ze wel verdiend, maar ik ben er nog niet uit. Ze zit dicht tegen de 4,5 aan, maar dan moet Only Skin toch eerst wat beter in de smaak gaan vallen. Ik vind het tot nu toe het saaiste nummer van het album, met weinige interessante melodielijnen of zang.

De instrumentatie op de tweede plaats? Die vind ik juist prachtig!

Dat is mijn beleving. De instrumentatie is bij vlagen ronduit schitterend, maar als ik naar dit album luister krijg ik het gevoel dat de muziek volledig in dienst staat van de zang, op een paar stukken na. Ik hoor vooral Joanna Newsom, geen muziek.

Kom op, dat einde van Only Skin geeft me (serieus) kippenvel als ik er alleen maar aan denk.

Als je dat tweestemmige deel bedoelt: dat vind ik het slechtste deel van het hele album. Het klinkt gewoon voor geen meter. Joanna heeft een prachtige stem, maar die vent hoeft zich er voor mij echt niet in te mengen. Er wordt ook veel meer instrumentatie bijgehaald, waardoor het voor mij veel te druk wordt. Ik prefereer de rustige, ingetogen stukken.

Niettemin bevat Only Skin een aantal bloedmooie passages, dus laat ik dit album voorlopig het voordeel van de twijfel geven: 4,5 sterren dus.

Ja, dat bedoel ik ja

Dat stuk met Bill Callahan vind ik net het mooiste gedeelte van het album.

Absoluut het beste stuk van het album ja! Het contrast tussen de twee stemmen maakt het nog veel beter. Net als Niels krijg ik gegarandeerd kippenvel van dat stuk.

Die vent

Ik vind Emily juist het mooiste stuk van het album.

Dat is gewoon van een onovertroffen eigen schoonheid!

Bij mijn eerste luisterbeurt: Emily en Cosmia zijn zeker wel mooie nummers, de rest vond ik een beetje minder.

Zoals dat wel vaker gaat met ongelooflijk mooie muziek, sloop "Emily" (zonder er erna verder nog veel aandacht aan te schenken of bewust te herbeluisteren) in mijn hoofd binnen. Zijn aantrekkingskracht werd onhoudbaar, en plots hoorde ik alles wat ik de eerste keren niet had gehoord. Plots hoorde ik iets dat ik nog nooit had gehoord, en dat blijft zo tot op vandaag.

Voor mij is "Emily" waarlijk een van de hoogtepunten uit het niet klassieke/niet jazz/niet blues-genre (ik haat de term "pop-muziek":-).

Maar daar bleef het niet bij. Doordat ik Emily herontdekte (en Cosmia bevestigde) werd ik nieuwsgierig naar een nieuwe luisterbeurt van het album, en (zoals mijn waardering aangeeft) vind ik het een erg sterk staaltje muzikale verzameling van melodie, tekst, begeleiding, klanken, ...
Enige minpunt(je) voor mij is misschien de song "Monkey & Bear", niet in die zin dat ik het 'slecht' vind, maar gewoon niet zo ongelooflijk als de andere nummers. Ook Sawdust & Diamonds bracht me vanalles wat het de eerste luisterbeurt niet bracht.

Het is muziek die al zijn schatten niet meteen onthuld, en dat is bij mij vaak de muziek gebleken die het langst bijblijft.

En die teksten, man man, pulitzerprice voor muziek?

Oh-oh, oh-oh-oh desire.
Oh-oh, oh-oh-oh desire.

Danku Joanna Newsom!

Voor mij geldt wat Monkey & Bear betreft hetzelfde. Die houdt dit album van een (hoge) top 10 positie af. Althans, voorlopig.

In eerste instantie raakte ik altijd een beetje uit de sfeer van het album aan het begin van Monkey & Bear, maar herpakte het zich wel snel weer. Nu stoor ik me niet meer aan het begin en vind ik het nummer gewoon net zo goed als de rest van het album. In ieder geval wel een verhaal dat ook een beetje te volgen is (al zullen de metaforen nog steeds vrij ondoorgrondelijk zijn voor ons, maar ze heeft zelf ervoor gekozen dat allemaal heel persoonlijk te houden).

Alle elementen die Ys goed maken zitten ook gevangen in Monkey & Bear. Desondanks is dit nummer absoluut geen dwarsdoorsnee van het album. Monkey & Bear is voor mij hoe dan ook een van de betere nummers van dit album. Misschien zelfs wel de beste, want dit nummer weet me echt te raken.

Allereerst vind ik de tekst bloedmooi. Of het nu één grote metafoor is of gewoon een verhaal over een beer en een aap maakt eigenlijk niets uit. Het verhaal grijpt mij hoe dan ook aan: Een aap en een beer die samen een leventje willen opbouwen, waarbij de beer constant wordt gebruikt door de aap. Beer moet het zware werk doen en voor de kost zorgen. 'Sooner or later, you'll bare your teeth' is haar enige houvast. Tegen de verwachtingen van aap in laat beer uiteindelijk haar tanden zien en schud ze haar vacht van zich af. De manier waarop Newsom dit verwoord is prachtig en ontroerend tegelijk.

Dit verhaal zou symbool kunnen staan voor een relatie die uitloopt op een scheiding. Het zou ook meer letterlijk opgevat kunnen worden en over het misbruik van circusberen gaan. Zelf wil ik niet teveel nadenken over de eventuele symbolische betekenis van de tekst, want ik vind het letterlijke verhaal al mooi en aangrijpend genoeg.

Naast de tekst vind ik dit nummer muzikaal ook behoorlijk sterk, al blijft de tekst (net zoals op de rest van het album) het belangrijkste en mooiste aspect. Monkey & Bear is afwisselend en verrassend en ademt bovenal een middeleeuwse sfeer uit. Dat maakt dit nummer bijzonder. Deze sfeer past bovendien goed bij het verhaal, dat zo bijna als een oude volksvertelling overkomt.

Tot slot mag ook de zang van Joanna Newsom niet onvermeld blijven. Het 'dance darling'-refrein (als ik het zo mag noemen) bezorgt mij soms kippenvel en dat wil heel wat zeggen. Haar stem klinkt hier breekbaar en oprecht emotioneel. De mooie woorden, de betekenis van die woorden en de fluit maken het plaatje helemaal compleet en maken deze passages tot de mooiste van het album.
Ik zou zelfs een favoriet woord uit kunnen kiezen dat me nog meer raakt dan de rest. Dat is het laatste woord uit de zin 'dance darling and I love you still'. Het hese 'still' en de zachte 'mmm' die ze daar achteraan plakt vormen een seconde die me niet lang genoeg kan duren.

Monkey & Bear is niet van buitenaardse schoonheid. Monkey & Bear tilt Ys ook zeker niet naar een ander niveau. Ik weet zelfs niet eens zeker of dit nu wel de beste van het vijftal is. Toch weet ik zeker dat dit nummer waanzinnig mooi is en dat het onmisbaar en onvervangbaar is op dit album. Het feit dat dit nummer zoveel lovende woorden kan uitlokken zegt mij genoeg.

Na bijna een jaar me volledig gericht te hebben op Have one on Me, deze week weer regelmatig YS aan het luisteren. Ik zou haast vergeten hoe geniaal deze plaat is

knetterhard janken van de schoonheid.

Zo'n zeven jaar geleden heb ik echt door een zure appel van complexiciteit moeten bijten (lees: dit album ongeveer 25 keer moeten beluisteren), voordat ik de schoonheid ervan doorhad. Ik ben blij, dat ik die moeite genomen heb. Met regelmaat kan ik Ys beluisteren en genieten zonder dat er maar een sprankje sleet op komt. Dit komt waarschijnlijk omdat de songs veel melodielijnen bevatten, die niet nadrukkelijk worden herhaald. De vaak subtiele orkestrale arrangementen van Van Dyke Parks ondersteunen bovendien op passende wijze het harpspel van Joanna. Voor mij is het een van de meest geniale albums van de 21e eeuw.

Joanna Newsom, de vrouw die muziek maakt die me irriteert toch maar blijft aantrekken en ik ergens stiekem (heel) soms ook wel mooi vind. Oja, en de vreselijke hoezen maar dat terzijde.