Queens of the Stone Age - Songs for the Deaf (2002)

Ze hebben heel veel lol gehad tijdens de opnames. Met een hoop hulpmiddelen erbij. Sowieso is Dave Grohl altijd goed voor de groep om erbij te hebben en was Nick Oliveri een lolbroek eerste klas. Met een vracht aan muzikale vrienden erbij zoals Chris Goss en Dave Catching kwam het arbeidsproces ten goede. De bijna 2 jaar durende tour hierna zorgde wel voor een einde aan deze line up

Net als z'n voorganger en z'n opvolger behoort Songs for the deaf tot het (gelukkig beperkte) groepje platen die ik niet vaak draai, niet omdat ik ze slecht vind maar omdat ik ze zó goed vind dat ik gewoon bang ben dat ze bij hernieuwde kennismaking gaan tegenvallen. Toch maar weer eens opgezet, en gelukkig / uiteraard blijkt dit nog steeds een briljant album te zijn, klassiek en vernieuwend, vertrouwd en experimenteel, ruig en poppy, en ik stoor me zelfs niet meer aan die incidenteel opduikende DJ, dus ik heb nu geen enkel excuus meer om nog langer onder de 5* te blijven zitten. Wat een monster.

Dit blijft toch een heerlijke plaat. Soms vergeet ik dat en als ik deze dan weer opzet dan is het weer echt genieten. Vooral het begin vind ik ijzersterk.

Hier heeft Josh zijn inspiratie vandaan gehaald Masters of Reality - Masters of Reality (1988) - MusicMeter.nl
Blueprint van de stonerrock, niet zozeer de band (waar Josh zich later ook bij zou voegen) maar het album.

Ik heb ''No One Knows'' altijd een verschrikkelijk nummer gevonden en daarom heb ik deze band links laten liggen. Laatst over stonerrock gehoord en dit album toch maar een poging gegeven. Wat een fantastische plaat. Compleet onverwachts ook. Geweldig.

Er zijn zo ontzettend veel platen waar ik nog graag eens een recensie over zou willen schrijven (zojuist een lijst opgesteld; het zijn er een slordige 126), maar waar ik nog geen tijd voor heb gehad. Eén daarvan is Songs for the Deaf, waarvan ik nog steeds twijfel of ik hem nou in mijn top tien moet zetten of niet. Enerzijds is dit namelijk een erg speciale plaat voor mij, maar anderzijds is de plaat niet perfect. Let me explain...

Getuige de vele lovende reacties hier bij dit album en de hoge notering in de top 250, durf ik toch met enige zekerheid te constateren dat ik niet de enige ben die dit een zeer speciale plaat vindt. Songs for the Deaf is uitdagen, subtiel en geraffineerd in de arrangementen die de composities kleuren, maar tegelijkertijd zijn diezelfde composities redelijk toegankelijk en 'makkelijk' in het gehoor liggend en voelen ze veilig en 'als thuis komen' aan. Deze balanceeract tussen complexiteit en toegankelijkheid wordt op Songs for the Deaf tot in den perfectie uitgevoerd en is tekenend voor de manier waarop Queens of the Stone Age als band tewerk gaat. Tevens is dat ook de reden waarom QOTSA in van mijn favoriete bands is; originele, experimentele, maar toch vertrouwd klinkende arrangementen worden verpakt in songs waar relatief makkelijk in in te komen is, wat als effect heeft dat die verdomd goede en originele arrangementen heel makkelijk blijven plakken en bijna vanzelfsprekend worden. Petje af, want er zijn maar weinig bands die dat kunnen. Laat staan heel goed kunnen.

Songs for the Deaf is een conceptalbum waarbij de songs losjes met elkaar verbonden worden door middel van een fictieve roadtrip door de woestijn. Onderweg komen we verschillende radiostations tegen die allen hun eigen nummers draaien en ons zodoende door Songs for the Deaf heen loodsen. Een leuk concept dat makkelijk te begrijpen is en zeer goed werkt voor de nummers op het album. Bij vlagen stoor ik me wel wat aan de continue opduikende DJ-stemmen, maar dat is de band vergeven door daar ijzersterke nummers tegenover te zetten.

Ik stipte zojuist aan dat Songs for the Deaf een speciale plaat voor me is. Dat komt omdat er bepaalde herinneringen zijn gekoppeld aan bepaalde nummers die dit album voor mij persoonlijk net een tikje extra 'umphf' geeft. Eén voorbeeld is het weergaloze, ultra-intense stonermeesterwerk Song for the Dead. Ik kan me nog goed herinneren hoe perplex ik stond toen ik dit nummer voor het eerst tijdens drumles hoorde, nu toch een goede zeven jaar geleden gok ik zo. Mijn drumleraar, de tweede die ik had gehad, ging zitten en drumde, logischerwijs, moeiteloos een paar stokslagen mee. Ik wist niet wat ik hoorde; kippenvel alom. Eenmaal thuis aangekomen meteen oefenen natuurlijk, wekenlang. Uiteindelijk is het me gelukt, en ik voel me nog steeds trots wanneer ik dat intro eventjes aan het drummen ben. Want het intro is natuurlijk het meest iconisch, met dat creepy orgeltje, de briljante drumritmes van Grohl op de beat van de hi-hat, om vervolgens uit de monden in een intens dampend bad aan stonerrock. Complexiteit en toegankelijkheid gaan hier hand in hand zoals Henk en Ingrid. Heerlijk, geweldig, meesterlijk. Wat een nummer.

Zo herinner ik me ook de vele malen dat ik dit album tijdens het rondbrengen van foldertjes bij ons in het dorp heb gehoord. Terugdenkend daaraan herinner ik me dat ik met mooi weer het liefst deze plaat opzette, en me voorstelde dat ik door de woestijn aan het rondbanjeren was met dit album ergens op de achtergrond. Allemaal fictief natuurlijk, maar dit zijn gedachtespinsels, herinneringen en fictieve plaatsen die je de rest van je leven bij je draagt en mij zeer van dienst zijn geweest als ontsnapping aan de dagelijkse sleur (maar dat is een lang en ander verhaal..). Voor mijn gevoel komt het heel koel over hoe ik dit hier nu zo schrijf, maar dat heeft echt veel voor me betekend. Daar kan ik Homme en co alleen maar dankbaar voor zijn.

De plaat is echter niet perfect. Voor mijn gevoel kakt Songs for the Deaf na Gonna Leave You een klein beetje in (van 'meesterlijk' naar 'uitstekend tot goed'), om vervolgens bij A Song for the Deaf weer helemaal terug op niveau te komen. Het is net of de band bij die paar tussenliggende nummers de aandacht niet helemaal weet vast te houden. Op zich geeft het niets dat het meesterlijke niveau van de voorafgaande nummers niet wordt vastgehouden, maar toch ergens bekruipt me soms toch het gevoel 'het kon nóg beter'. Daar heb ik me echter al lang bij neergelegd. De speciale herinneringen aan Songs for the Deaf overstijgen het ieniemienie inkakmomentje dat maar drie nummers lang is.

Een fantastische plaat waar menig band nog een puntje aan kan zuigen. Songs for the Deaf is gedreven, verfrissend, toegankelijk, poppy en uitnodigend, maar tegelijkertijd ook complex, inventief, experimenteel, smaakvol, ruig, verrassend en lastig om compleet op waarde te schatten. Een bijzonder staaltje muzikaal vakmanschap van de woestijnmensen uit de Verenigde Staten, waar maar één score van toepassing kan zijn: 5*.

Mooi stukje, ABDrums, kan me er best goed in vinden. Die platen van Kyuss vind ik nog net wat vetter en groovier, maar deze gaat er ook bijzonder lekker in. No One Knows en A Song for the Dead vormen het sluitstuk van mijn playlist vanavond.