Wire - 154 (1979)

Weergaloos mooi album dit. Avantgardistische post-punk. Onconventionele songstructuren met bijzondere arrangementen. Bij vlagen beangstigend beklemmend. Luister naar 'The other window' en vooral 'A touching display': die apotheose..... mijn god......door merg en been. Naar mijn mening samen met UP van JD trendsettend geweest voor de richting die de new wave/post-punk op zou gaan.

Mooie teksten ook. Beluister de metafoor van 'The other window':

He took his seat on the foreign train.
He thought it pleasant to travel again.
Mindful of the journey's end,
he read again the letter from his friend.

Time passed as it often does.

The seat was hard, the carriage fetid.
He was dressed for summer, but stil he sweated.

It was better than being home.
Feeling the cold and living alone.

Time
Passed
Slowly

Around him people spoke in french.
Despite schooldays it made no sense.
Occasional stares caught his eye.
He was tempted to smile, but
being shy, time passed.

When he looked through the window,
for the 1000th time,
he saw a black horse
fighting for it's life.

In a barbed wire fence,
faltally tangled,
the more it struggled,
the more it was strangled.

Time
Sped
Up

He turned away,
there was nothing he could do.
The other window
had a nicer view.

Time
Passed
Pain
Fully
(repeat)

Vroeger lustte ik geen paprikachips. Althans, dat dacht ik. Tot het moment dat ik bij mijn lievelingstante een zogenaamd smikkelbakje kreeg, waarbij ik geen acht sloeg op de poederachtige substantie die de aardappelschijfjes omgaf. Wat schetste mijn verbazing: paprikachips! Ik proefde ze voor het eerst en lustte ze dus toch. Ondanks mijn hardnekkige vooroordeel.
Een belachelijke gedachtekronkel van een vijfjarige? Misschien. Ik had zo mijn gebruiksaanwijzing vroeger. Een dinosaurustic, een bimbamklokkenfobie... Gelukkig is het allemaal redelijk bijgetrokken in de loop der jaren. Hoewel...

De volstrekt belachelijke neiging om iets af te wijzen voordat ik het goed en wel heb ervaren, zit er nog steeds een beetje in. Want ik moet hier dan maar bekennen: lang dacht ik dat Wire een soort van minimalistische, ontoegankelijke hardcorepunkband was. En lang dacht ik dat ik minimalistische, ontoegankelijke hardcorepunk toch nooit zou kunnen waarderen. Dus liet ik Wire links liggen. Tot eind vorig jaar, want zelfs softetroepliefhebbers krijgen eens een punkfase. Met een paar verzamelaars binnen handbereik - punk is toch vaak niet echt een albumding - stuitte ik op Mannequin. Een tintelfris popliedje eigenlijk, verpakt in de attitude van 1977.

Deze 154 kende ik toen al even. I Should Have Known Better verbaasde me bij eerste beluistering wel: dit leek meer op de jaren-80-gothic dan op de hardcorepunk waar ik Wire voor had aangezien. De rest van de plaat beklijfde nog niet, gek genoeg. Daar had ik toch Mannequin voor nodig. Want - misschien door mijn punkfase - viel het Wirekwartje wel bij Pink Flag. Uitgerekend de plaat die dicht in de buurt kwam van mijn oude vooroordeel, begon me te intrigeren. De korte no-nonsensnummers brachten spanning, maar tussen neus en lippen door bleek Wire af en toe erg poppy.

En zo keerde ik terug bij 154, die langzaam groeide. En groeide. En groeide. Ten opzichte van Pink Flag is Wire hier weliswaar geen 180, maar toch zeker wel een graad of 90 gedraaid. De minimalistische punk heeft plaatsgemaakt voor een geladen postpunkgeluid. Maar opvallend genoeg: de poppy kant is gebleven, evenals de onvermijdelijke 1977-roots. Dit alles resulteert in een smeltkroes van al het goede dat de punkgolf teweeg heeft gebracht.
Neem de eerdergenoemde opener I Should Have Known Better. Dat galmt als een gothische kathedraal, of beter: als bijvoorbeeld The Chameleons. Als een van de eersten (Joy Division klinkt op Unknown Pleasures (1979) nog dof, maar galmt op Closer (1980) vrolijk (ahum...) mee) zet Wire de toon voor de gothic. Om nog maar te zwijgen over het loodzware A Touching Display, dat al voorzichtig refereert aan de industrial. Dat geldt al helemaal voor Let's Panic Later, waarin bands als Psychic TV en Coil bijna één op één terug te horen zijn.

Ook de wat meer theatrale, met wat glamrock doorspekte sound van tijdgenoot Magazine komt meermaals langs, evenals de dwarse dissonante akkoordenpop van XTC. De punkroots klinken nog prominent door Two People in a Room. En zullen we afsluiter Small Electric Piece dan maar als ambient wegschrijven?
Welnu, een bonte stoet klanken dus, maar toch vooral onmiskenbaar Wire. Hoogtepunten zijn zo talrijk dat ze bijna niet zijn aan te wijzen, maar mijn honger naar pakkende pop maakt The 15th tot een persoonlijke favoriet. Let u daarbij vooral op de magistrale synthesizerwaves die in het tweede coupletje opdoemen en ondanks hun eenvoud de compositie nog even tot grotere hoogte tillen. Ook On Returning, gevoelsmatig het zusternummer van The 15th, verdient het even apart genoemd te worden. Wat gaat dat nummer in de refreinen heerlijk absurd de hoogte in!

Het maakt Wire tot een heus muzikaal smikkelbakje van je lievelingstante. Maar dan beter: want paprikachips zijn weliswaar toch best lekker, ze zijn inmiddels wel voorbijgestreefd door smaken als thai sweet chili en zongedroogde tomaat. Dat zal Wire dan weer niet zo snel overkomen...

Op reis door new wave, momenteel in oktober 1979, kom ik van het debuut van powerpopgroep 20/20 bij de derde van Wire. Op hun debuut Pink Flag (1977) punk die zowel met de stroom mee als ertegenin ging en meteen op opvolger Chairs Missing werd gezocht naar nieuwe geluiden en stijlen.

Die trend zet zich op 154 voor. Na alle recente publiciteit rond de #1-positie van dit album op de postpunklijst van Oor - of eigenlijk die van Erik van den Berg persoonlijk - heb ik Oor's Popencyclopedie editie 1982 erbij gepakt. Relatief kort na de beginjaren van punk en wave gepubliceerd, ben ik benieuwd naar hoe toen naar 154 werd geluisterd:
"Begin '79 weet de groep zich in ons land verrassend sterk waar te maken als voorprogramma van Roxy Music. (...) 154 is een stuk toegankelijker dan beide voorgaande platen en telt naast enkele sfeertekeningen in geluid ook verschillende nummers die verrassend veel weghebben van een heuse song met kop en staart. Vooral in die categorie toont de groep haar enorme potentie om een eigenzinnige geluidsbehandeling te koppelen aan het ambacht van songschrijven. Daarmee slaat de brug een waardevolle brug tussen avantgarde en toegankelijkheid." Dat is minder lyrisch dan Van den Berg anno 2024 is, zonder de kwaliteit ervan te verloochenen.

Ik ga voor dit dertien nummers tellende album mee met de 1982-visie. Met de "sfeertekeningen in geluid" heb ik weinig, met als kanttekening dat ik van nature verknocht ben aan uptempo muziek tot aan scheurende gitaren toe.
Die sfeertekeningen bepalen de sfeer op kant 1 in het door gitarist B.C. Gilbert gedeclameerde The Other Window en het nummer-met-vooral-spraakzang van bassist Graham Lewis A Touching Display. Op kant 2 in A Mutual Friend en de twee slotnummers: het dreigende Indirect Inquiries en 40 Versions. Die kalmte kan fraai zijn maar mede door de (spraak)zang grijpt het me niet gedurende deze vijf.

Liever hoor ik de stem van tevens gitarist Colin Newman. Mijn favorieten zijn vooral uptempo én door hem gezongen: de als een dieselmotor startende opener I Should Have Known Better, het stormende Two People in a Room, het rammende On Returning, de melancholie van Blessed State, de onrust van Once Is Enough en het lichtere Map Ref. 41°N 93°W (een titel om uit het hoofd te stampen, koeklend leer ik dat dit in Iowa ligt).
Er valt dus volop te genieten, mede door de heldere productie. De nummers die ik niet noemde zijn nog altijd aardig, wat in de oren van sommigen vloeken zal zijn... Graag had ik meer toetsen willen horen: die bijdragen van producer Mike Thorne smaken naar meer, zoals in het nummer met de coördinaten.

De eerste persing bevatte een bonus-EP met daarop een sololied van ieder van de vier leden. In het cd-tijdperk uiteraard als bonus bij de heruitgave gezet, zoals deze fraaie editie uit 2018.
Geen hitsingles zoals van Missing Chairs met Outdoor Miner gebeurde, wél de hoogste albumnotering tot dan: in die schamele ene week in de Britse albumchart haalde het begin oktober 1979 #39. De groep valt mede door succesgebrek uit elkaar en de leden gaan solo, waardoor de EP een onbedoelde voorbode blijkt te zijn. In 1985 komen ze weer bij elkaar.

In mijn oren is 154 de derde goede Wire op rij, lyrisch ben ik echter niet. Een 7,5 als schoolcijfer, waarbij dit album nét iets beter bevalt dan de voorganger. Uit ditzelfde 1979 heb ik meer met Buzzcocks (A Different Kind of Tension) en The Stranglers (The Raven). Dankzij het sterke basspel van Lewis valt me net als bij de voorganger op dat Wire de nodige invloed had op de eerste jaren van The Cure - en daarmee mogelijk ook op hun over twee weken te verschijnen Songs of a Lost World.

Mijn reis door new wave (een nog groter containerbegrip dan postpunk) vervolgt bij The Adverts, die net als Wire in 1977 met punk debuteerden en pas in '79 toe waren aan hun tweede album.