Het kan verkeren bij Black Sabbath. Door een samenloop van omstandigheden, uitgebreid toegelicht in een eerdere
recensie door
RonaldjK, viel de vorige line-up uit elkaar en was het Iommi in 1992 gelukt plots weer de volledige bende van The Mob Rules bij elkaar te krijgen. Ook qua sound breekt Dehumanizer met het Martin-tijdperk en worden de laatste sporen van de jaren '80 uitgewist. Geen galmende drums, prominente synths of grootse vocale harmonieën meer, wel een gortdroge, rauwe en vooral loodzware productie met minimale overdubs als muzikale omlijsting voor overwegend maatschappijkritische teksten die passen binnen het tijdperk waarin de plaat is opgenomen.
Op papier lagen alle ingrediënten er dus om met Dehumanizer een derde Dio-klassieker neer te zetten zoals Master of Reality dat was met Ozzy. Toch heeft het mij even geduurd om dit album op waarde te schatten. Aan Dio ligt dat alvast niet: de beste man klinkt op deze plaat meer venijnig en overtuigd dan ooit en schreeuwt geregeld zijn longen eruit. Ook de terugkeer van Butlers stevige maar speelse baswerk is een welkome verrassing. Het zijn vooral de relatieve eenvormigheid van het songmateriaal (veel uniform midtempo en hard) en de lengte van meer dan 50 minuten (de eerste keer dat Sabbath een plaat langer dan drie kwartier laat doorgaan) die ervoor zorgen dat het best een klusje is om dit album in één keer uit te zitten. Ondanks dat Dehumanizer dus geen echt slechte nummers bevat, voelt het geheel zo toch als wat minder dan de som van zijn delen.
Voor mij zijn er drie nummers die eruit schieten op dit album. Computer God hakt er aardig in als opener en bouwt in de tweede helft op van een melodisch interlude, met die karakteristieke vloeiende baslijntjes van Butler, naar een zinderende finale. TV Crimes is één van de zeldzame momenten op dit album waar het gaspedaal ingetrapt wordt en was de logische eerste single om het album te promoten. Zonder twijfel mijn grote favoriet is echter het verpletterende I, met een onverwoestbare hoofdriff, memorabele refreinen en de agressie in Dio's stem die uit de speakers knalt. (Kanttekening: de
"nooo, nooo, nooo" op het einde voelt klinkt in mijn oren als een ironische interpolatie van het
"yeah, yeah, yeah" uit She Loves You van The Beatles.)
Verder is het songmateriaal zoals gezegd overal minstens degelijk, maar tegelijkertijd ook weer niet zo sterk dat ik het per se opnieuw móet beluisteren, waar ik die onweerstaanbare drang wel had bij de eerste twee albums met Dio. Ik beperk me tot het benoemen van een aantal leuke elementen/passages die mijn aandacht trekken. After All (The Dead) is een slepende, zij het net iets te lang uitgesponnen, mastodont over het mysterie van het hiernamaals die teruggrijpt naar de sfeer en sound van klassieke Sabbath. Master of Insanity opent met een erg gaaf baslijntje, volgt dat op met een aanstekelijke riff in de strofes die geïnspireerd lijkt te zijn op The Wanton Song van de loden zeppelin, en bevat een korte, maar fraaie tempowisseling en gitaarsolo op tweederde van de speelduur. Bij het intro van Too Late ben ik altijd blij dat de oren eindelijk even wat rust krijgen met een bevallig akoestisch gitaarintro en ditto zang. Het nummer bevat verder opnieuw aardig solowerk van Iommi, maar lijkt maar niet goed op gang te komen ondanks de bijna 7 minuten die het uittrekt om zich te ontvouwen.
Mijn eindconclusie is dat dit album vooral wat dynamiek mist in de productie en variatie in de composities om haar speelduur te rechtvaardigen. Niettemin staan er een paar ijzersterke nummers op en slaat de groep nergens de plank echt mis. Dat maakt Dehumanizer lastig te beoordelen. Omdat ik deze samenstelling van de band een warm hart toedraag en Dio en Butler zich overal uitstekend van hun rol kwijten, kan ik er toch nog een weliswaar nipte 7 aan kwijt, ook al ben ik er helaas niet verliefd op geworden zoals ik dat op voorhand wel gehoopt had.
1. Heaven and Hell
2. Black Sabbath
3. Paranoid
4. Mob Rules
5. Sabbath Bloody Sabbath
6. Master of Reality
7. Headless Cross
8. Tyr
9. Vol. 4
10. Seventh Star
11. Dehumanizer
12. Technical Ecstasy
13. The Eternal Idol
14. Never Say Die!
15. Sabotage
16. Born Again