Volgende week dinsdag komt Patti Smith weer eens op bezoek in ons Belgenland. Dan is ze te zien in de Ancienne Belgique, waar ze haar debuutalbum Horses integraal zal brengen. Ook veertig jaar na uitgave blijft die prachtplaat tot de verbeelding spreken, en quite rightly so. Weinig albums zijn zo dynamisch, zo wild, zo associatief. Zo vrij. Zo intens.
And suddenly…Johnny…gets the feeling…he’s being surrounded by…Horses! Horses! Horses! Horses!
Het muzikale DNA van zowel Horses als Patti zelf loopt door voorlaatste nummer Land als een wilde maar subtiele onderstroom. De dochter uit een groot middenklassegezin is wild van Bob Dylan, The Beatles en Chuck Berry, en fantaseert tegelijkertijd dat ze de muze is van grote Franse negentiende-eeuwse dichters als Paul Verlaine en Arthur Rimbaud. Middenklassedochter ontvlucht de buitenwijken voor het New York van eind jaren ’60, wordt kunstenares, slaapt in het beroemde Chelsea Hotel, ontmoet Jimi Hendrix, wordt dichteres, wordt zangeres, brengt in ’75 Horses uit, blijft kunstenares. Zo gaat het in Land ook van
‘go Johnny go’ naar
‘go Rimbaud’, worden de paarden eerst opgevoerd als metaforen voor de grootstad als grote verslinder, om vervolgens teder beschreven te worden als ‘arabian stallions’. Eerst vraagt ze plompweg of we de Twist kunnen dansen, vervolgens begint ze te dichten als een volleerd symboliste. Haar teksten plaatsen hoge en lage cultuur naast en door elkaar, houden je op het puntje van je stoel en worden op zo’n manier gezongen dat je niet anders kan dan er iets (positiefs) bij voelen.
Ook al moest Patti zelfs in de wilde jaren ’60 niks van drugs weten, toch is dit eigenlijk een behoorlijk trippy plaat. De teksten van koningin Smith zijn vaak zo associatief dat je ze gewoon als mini-films in je hoofd kan afspelen, en muzikaal is Horses soms zodanig opzwepend dat er als vanzelf een rush komt.
Dip in to the sea…to the sea of possibilities. It started hardening in my hand, and I felt the arrows of desire…
Maar er sluimeren nog meer schimmen door Horses. Er zijn ook Gloria en Kimberly, twee volmaakte portretten van imperfecte vrouwen. De eerste is vrij, vuil en rebels, een wees in de postmoderne wereld.
‘Jesus died for somebody’s sins but not mine’ vertelt haar al even rebelse vriend(in), en Gloria knikt. Kimberly dan, (inclusief heerlijke orgelmelodie) is het eeuwig misbegrepen jongere zusje. De hele familie had het te druk met hun eigen levens om te merken dat ook zij ouder is geworden. Proberen losbreken uit het verwachtingspatroon, experimenteren met van alles en nog wat, zo is Kimberly tegenwoordig. Ze is wakker maar haar ogen dromen nog altijd. Misschien heeft ze toch nood aan wat bescherming zo nu en dan.
Er is Redondo Beach, waar het water warm is, en de cocktails lekker fris, maar waar desondanks altijd wel seksuele agressie in de lucht hangt. Er is Birdland, een droomwereld opgebouwd rond de jazzplaten waar Patti’s moeder zo dol op was. Er is de bluesey schreeuw om innerlijke rust in Break It Up. Elegie ten slotte, is de oorverdovende stilte na de storm, wakker worden uit een koortsige droom over duizenden galopperende paarden. Je doet je ogen open en ziet Patti aan je bedstee zitten. Ze heeft de hele nacht je hand vastgehouden. En ze zal je nooit meer loslaten als je dat niet wil.
Horses wordt vaak gelabeld als de eerste grote punkplaat, en Patti als de eerste punkzangeres. Mag ik het hier mee oneens zijn? Punk, hoe heerlijk het genre ook is en hoe veel het ook betekend heeft voor rockmuziek in het algemeen, is altijd wat kort door de bocht gebleven, tweedimensionaal op zijn best. Dat terwijl Patti Smith op Horses het vizier van de luisteraar juist bijna hardhandig probeert open te breken. Ze was mijn inziens de hele punkscene lichtjaren voor, maar dat deed ze subtiel. Net zo subtiel in beeld als de paardvormige speld op het jasje dat ze op de hoes draagt.
(Dit bericht komt van mijn gloednieuwe muziekblog
The Irresistibles. Het is zeker niet de bedoeling dat al mijn blogposts op musicmeter terechtkomen, dus wie benieuwd is naar meer mag altijd de
facebook-pagina liken. Bedankt!