Yes - Relayer (1974)

Wow, spijtig . Want dit is een kanjer van een plaat. Ok misschien wat complexer en wat fusion - jazz maar dit is toch één van de beste YES albums vind ik persoonlijk

Toch is "Relayer" een op en top Yes album. Maar het is effe wennen, daar moet ik je wel gelijk in geven. Wat trouwens helemaal effe wennen is, is het Yes album "Tales from Topographic Oceans".
Ik zou "Close to the Edge", "Relayer" en "Tales" als enigszins chaotisch willen omschrijven. En dat bevalt mij wel...

Tsja, Tony en Hans, dat wennen wil bij mij op de een of andere manier maar niet lukken. En inderdaad, iets vergelijkbaars heb ik ook met Tales from topographic oceans. Dat album vind ik ook (te) chaotisch.
Met Close to the edge - wellicht net zo complex - heb ik totaal geen moeite. Ik denk dat ik de composities op die elpee gewoon mooier vind.

Robin, dat is geen schande. "Close to the Edge" is een top album van Yes en inderdaad toegankelijker dan "Relayer".

Gisteren Relayer beluisterd op mijn nieuwe Wharfedale Linton speakers en godallemachtig wat klonk dat slecht. Het was net alsof iemand de CD speelde in zijn huiskamer en daar een opname van had gemaakt met een microfoon 2 meter verwijderd van z'n luidsprekers. Nu, dat was Relayer gestreamd van Amazon Music. Zou goed moeten zijn want deze is in 'Ultra HD'. Vandaag dan maar de opnieuw gemixte versie opgezet van Steven Wilson en dat klonk toch wel een pak natuurlijker en daarom ook aangenamer. Dat ververwijderde gevoel is weg en zo ook de soms wat pijnlijke frequenties van Steve Howe's gitaarklanken. Vooral 'To Be Over' klonk opvallend goed. De stemmen komen wat krachtiger naar voren.

Het kan natuurlijk zijn dat die Amazon Ultra HD versie voor geen meter deugd dus ik zal het één van de dagen eens vergelijken met de gewone CD (Rhino Records). Ik heb ook de oude remaster van Relayer maar die vond ik destijds al beduidend minder goed klinken dan de Rhino CD.

En dan heb ik ook de oude LP waar het uiteindelijk voor mij allemaal is begonnen. Wie weet is dat nog het beste van allemaal.

Ik weet het haast wel zeker. Ook ik heb de oude lp "Relayer". Dat album heb ik in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw op mijn good old DUAL platenspeler helemaal grijs gedraaid. Gevolg: een langspeelplaat vol tikken en krassen. Als ik de lp weer eens draai weet ik precies wanneer ik welke tik kan verwachten. Mooier kan je het niet hebben...

Ja, ik vond recent ook dat mijn favoriete Yes-album eigenlijk best beroerd klonk, dus heb toen ook de Rhino-editie gekocht en dat scheelt toch wel een paar slokken op een borrel. Ik ben niet heel kritisch als het over geluidskwaliteit gaat, maar dit was er toch wel een waar het mijn luistergenot echt in de weg zat.

De vormgeving van de Rhino CDs is in ieder geval voorbeeldig. Alleen daarvoor zou ik ze al aanschaffen.

Ik vrees dat ik veel Yes-liefhebbers tegen me in het harnas ga jagen door te zeggen dat Relayer stiekem één van mijn favoriete albums van de Britse progressievelingen is. Sterker nog, ik heb sterk de neiging het boven Close To The Edge te zetten. Het is een beetje mijn 'guilty pleasure van Yes' oeuvre' als ik het zou moeten omschrijven.

Altijd wanneer ik een nieuw album tegenkom dat mijn muzikale enthousiasme wekt, zoek ik voordat ik het ga beluisteren even een recensie op. Gewoon, een algemeen beeld voor mezelf creëren van wat ik ongeveer zou kunnen verwachten. Wat over het algemeen de highlights zijn en wat als 'minder' wordt ervaren. Zodoende deed ik dat toentertijd ook voor Relayer, waarna ik op deze recensie stuitte. Om bij voorbaat al in een alternatieve volgorde naar Relayer te luisteren vond ik wat overdreven: ik wilde eerst voor mezelf bepalen of het album, zoals de recensie schrijft, inderdaad ‘onevenwichtig’ is te noemen.

En verrek, of de recensie de spijker niet volledig op zijn kop slaat... Na enkele luisterbeurten merkte ik bij mezelf dat ik totaal niet kon genieten van het album. Ik weet niet of dat kwam doordat Relayer op het eerste gehoor vrij veel is om muzikaal te verteren of dat het kwam door de volgorde van de nummers. Ik wist in ieder geval dat ik iets anders moest proberen, want de luisterbeurten die ik er al op had zitten hadden zeker geen slechte indruk achtergelaten: Relayer bevatte genoeg kwaliteit, maar het pakte me niet. Toen schoot me ineens de recensie te binnen en het idee om Relayer in een andere volgorde te luisteren: proberen maar!

Daarna begon het liefdesverhaal tussen mij en Relayer op te bloeien, want ik ben toch wel een klein beetje verliefd op deze plaat. Relayer bevat slechts drie composities, die ik standaard beluister in de volgorde: Sound Chaser - To Be Over - The Gates of Delirium. Alle drie zijn het schoten in de welbekende roos.

We beginnen Relayer met Sound Chaser, wat mij betreft meteen de (relatief gezien) 'minste' song van de plaat en de song waarbij het kwartje bij mij pas heel erg laat viel. Meteen wordt duidelijk dat we hier uiteraard niet met de heer Wakeman te maken hebben, maar met een nieuwe toetsenist: Patrick Moraz. Zijn jazz-fusion-achtige insteek is op de hele plaat merkbaar en zorgt er ook voor dat Relayer echt op zichzelf staat binnen de discografie van Yes (Relayer zou namelijk ook de enige studioplaat zijn waar Moraz bij betrokken zou zijn).

Verder presteert Sound Chaser het om haar naam volledig eer aan te doen. De luisteraar wordt meegezogen in een sonische, negen en een half minuten durende rollercoaster, waarbij Yes van hot naar her springt. Op het eerste gehoor kon ik hier helemaal niks mee, maar na hard doorzetten en vele luisterbeurten kan ik toch wel zeggen dat Sound Chaser voortreffelijk in elkaar zit. Op de manier hoe ik er naar luister bestaat het nummer uit drie delen: een knotsgek intro waarin elk bandlid volledig uit zijn plaat gaat (0:00 - 3:01), een etherisch klinkend middenstuk (3:01- 6:14) en tot slot (weer) een drukke sectie, waarmee het nummer uiteindelijk eindigt. Tekstueel gezien lijkt het nummer te gaan over de staat van verliefdheid, dat in de tekst (en zeker ook met de muziek) gecombineerd wordt met het concept van geluid, wat natuurlijk een leuke verwijzing is naar de titel van het nummer en de muziek in het algemeen:

From the moment I reached out to hold, I felt a sound
And what touches our soul slowly moves as touch rebounds
And to know that tempo will continue
Lost in the trance of dances as rhythm takes another turn
As is my want, I only reach to look in your eyes

To Be Over vormt binnen de plaat een heerlijk rustpunt na het drukke (en daardoor enigszins vermoeiende) Sound Chaser en het epische The Gates of Delirium dat dan nog moet komen. Net als bij Sound Chaser doet ook To Be Over haar naam eer aan. Het nummer begint met een heerlijke oorwurm (zijn het twee keyboards of één keyboards met de gitaar van Howe?), waarna in het verdere verloop de sfeer heerlijk luchtig blijft. Die luchtige sfeer schijnt ook door in de lyrics: Wanneer het slecht gaat, realiseer je dat je je geen zorgen hoeft te maken, het komt allemaal goed. Vooral het tweede deel van To Be Over kan me bekoren: het voelt zo episch en voldaan aan, dat het klinkt alsof het ‘af’ is (dat is heel erg vaag, want het is lastig uit te leggen). Subliem nummer

Yes heeft echter, met deze alternatieve tracklist, het beste voor het laatst bewaard: het 22 minuten lange The Gates of Delirium heeft de eer Relayer af te sluiten. Ik weet nog wel dat toen ik het voor de eerste keer beluisterde, ik een beetje verward achter bleef. 'Delirium', wat betekent dat nou? Na een kortstondig tripje op het wereldwijde web komen we erachter dat met een 'delirium' een 'toestand van geestelijke verwardheid' wordt bedoeld. En wederom moet ik concluderen dat ook The Gates of Delirium haar naam behoorlijk eer aan doet, want een titel die pretendeert 'de poort van de toestand van geestelijke verwarring' te zijn, sluit naadloos aan bij de thematiek die achter dit nummer schuilgaat.

Het nummer is gebaseerd op het literaire werk 'Oorlog en Vrede' van Lev Tolstoj. Ik kan hier wel een hele oratie gaan houden over de tekst van The Gates of Delirium en over hoe het nummer muzikaal en tekstueel gezien gekoppeld kan worden aan het werk van Tolstoj, maar ik moet eerlijk bekennen dat ik Tolstojs werk (nog) niet heb gelezen (wat ik toch met enige schaamte moet bekennen, aangezien het één van de hoogtepunten in de wereldliteratuur schijnt te zijn) en me nog nooit heb verdiept in de tekst van The Gates of Delirium. Desalniettemin kan ik constateren dat het middendeel de daadwerkelijke oorlogsscène representeert (wat echt heel erg goed gedaan wordt en waar ik, als beelddenker, heel erg door wordt geraakt) en dat het laatste deel, Soon, eigenlijk een soort eureka-moment is (in de lyrics wordt dit in een metafoor gegoten middels 'het licht') waarbij er gerealiseerd wordt dat wij als mensen niks hebben aan oorlog voeren:

Soon, oh soon the light
Ours to shape for all time, ours the right
The sun will lead us
Our reason to be here

Als laatste wil ik nog even stilstaan bij de hoes van Relayer. Ik durf toch wel met enige zekerheid te stellen dat deze hoes één van mijn favoriete hoezen ooit is. De volgende quote van maker Roger Dean beschrijft treffend wat het idee achter deze fabelachtige hoes was:

Al met al is te stellen dat Yes hier, wederom, een totaal andere weg in slaat. Met Tales from Topographic Oceans raakte Yes me kwijt, maar met Relayer pakken ze me volledig terug. De marathon dwingt me Relayer boven of onder Close To The Edge te zetten, en ik denk toch dat Relayer een nipte nummer één positie te pakken heeft. Relayer overdondert me meer en is een plaat die ik liever opzet dan Close To The Edge. Geheel objectief ben ik echter niet, want Relayer is eigenlijk mijn stiekeme favoriet: mijn 'guilty pleasure Yes plaat'. Dat maakt dat ik toch het hoge woord eruit moet halen: Relayer is mijn favoriete Yes plaat.

Stand:

1. Relayer - 5*
2. Close To The Edge - 5*
3. Fragile - 4*
4. The Yes Album - 4*
5. Time And A Word - 4*
6. Yes - 3.5*
7. Tales From Topographic Oceans - 3*

Relayer een 'guilty pleasure'? Eigenlijk is dit geen compliment. Relayer wordt over het algemeen beschouwd als één van de beste Yes albums en dus niks om je over te schamen.

Tormato zou een 'guilty pleasure' kunnen zijn.

Er zijn nogal wat Yes-albums met een hoger gemiddelde dan Relayer, is ook waar.

[quote]AC1 schreef:


Deel ook deze mening. Misschien géén "gemakkelijk" album. Zoals ik al eerder schreef is dit een complex album met naast prog ook fusion en jazz invloeden. Zeer gedurfd toch wel én zeker zéér geslaagd !
Om één of andere reden krijgt het hier op MM niet de verdiende waardering. Spijtig toch ......

Ik denk dat als je de gemiddelde Yes-fan zou vragen een top drie te maken, je uitkomt op Close To The Edge, Fragile en The Yes Album (en dan op nummer vier wellicht Going for the One). Ik bedoelde met 'guilty pleasure' juist te zeggen dat Relayer voor mij stiekem op één staat en het ook mijn favoriete album is om spontaan te gaan luisteren, in tegenstelling tot wat de meesten vinden.

Ik moet met enige schaamte bekennen nog niet verder in Yes' discografie te zijn gekomen dan Going for the One (ben ook nog jong natuurlijk), dus ik ben heel benieuwd naar wat Tormato zal gaan brengen

Ik weet niet wat wel of niet een gemakkelijk album is inzake Yes, wordt een album opeens moeilijker als er sprake is van (m.i. ongewenste) muzikale invloeden. Maar het toevoegen van fusion en jazz gaat de progliefhebber in het algemeen te ver.

Het is ook niet voor niets dat Yes na Relayer terugkeerde op haar schreden. Een volgend album duurde drie jaar vanwege het dalletje waarin ze na Relayer terecht waren gekomen.

Maar het hoeft allemaal niet veel te zeggen. Ik ben een liefhebber van de bombast op Big Generator. Voor dat album krijg ik hier ook niet veel handen voor op elkaar.

Dat is het 'm juist, wat jij hier zegt lees ik regelmatig. Relayer is voor vele Yes freaks het favoriete Yes album dat zelfs boven het heilige Close To The Edge staat.
Een 'guilty pleasure' is bijvoorbeeld kijken naar The Kardashians en het stiekem leuk vinden terwijl je best wel weet dat het verwerpelijk is. Als er één album daar het equivalent van is dan is het Tormato, niet Relayer.

Maar dat zul je snel genoeg ondervinden ...

Ik ben het eens met de definitie van 'guilty pleasure' die je hier geeft (daar valt niet aan te tornen), maar ik gebruikte die term om te proberen Relayer te omschrijven in de context van de andere albums binnen de discografie van Yes; hoe ik het album zie als ik het naast de andere klassiekers plaats. Vandaar dat jij en ik net een wat andere definitie van de term 'guilty pleasure' gebruiken in dit specifieke geval. Ik had het wellicht wat anders moeten formuleren.

Je maakt me nu trouwens wel heel erg nieuwsgierig naar Tormato, ik denk dat ik mezelf vandaag op
een voorproefje ga trakteren...

Hmmm, ik las deze opmerking vanochtend en het bleef hangen. Ik zit momenteel te luisteren naar Steven Wilson - The Raven That Refused to Sing - jou ook welbekend - en toch wordt dit 'Fusion en lichtelijk Jazzy 'album ook onder de Progliefhebbers zeer gewaardeerd.

Tel daarbij ook nog eens de battles bij de onvolprezen Prog Ladder 2022 op waar toch ook dit soort stromingen gewaardeerd worden dan denk ik toch niet dat de bebaarde 'progliefhebber' (hier op MuMe dan) met de geitenwollen sokken in haar/zijn sandalen de oren sluit en met een wijzend vingertje 'Dit Gaat Te Ver !!' roept.


Ik vind Relayer zelf niet eens zo Fusion/Jazz. Ok, de intro van Sound Chaser klinkt dat zeker wel. Schijnt aan Patrick Moraz gevraagd te zijn om een intro te maken voor dit nummer en die heeft 1 of 2 keer wat geïmproviseerd op zijn Moog Synth - Bron: Yes - Relayer. Maar that's it..

Ik vind juist The Gates of Delirium echt een hoogtepunt in het Progressieve Walhalla Universum ! Bij To be Over heb ik dan weer meer de neiging om mijn waterpijp van zolder te halen, eens een flinke dosis hasj erop te leggen, flink aan dat ding te lurken terwijl ik nog eens een hapje van mijn linzensoep neem, al neuriënde..

After all your soul will still surrender
After all don't doubt your part
Be ready to be loved

Laat mij maar opstijgen dan...

Steven Wilson/Porcupine Tree is geen Yes, daar begint het alvast mee. The Raven that refused to sing staat sinds het verschijnen wel in mijn top 10 alhier maar heeft weinig van doen. Wilson heeft wel gekozen om complete albums van Yes van een nieuwe remix te voorzien. Niet Relayer.


Iets minder gebruiken, scherpt bij het beoordelen beter de geest. Zelden een goede recensie gelezen van benevelde recensenten.....

Geef mij maar Rick Wakeman op dat orgel, dat geeft houvast en mooie langdurig bediscussieerde veto's bij slechte songs.

Weet je het zeker ? You Tube - The Gates of Delirium - Steven Wilson Remix. Mooi trouwens !

Of: Relayer – in 5.1 & Hi-Res Stereo – Remixed & Expanded by Steven Wilson (2014)

Misschien toch eens tijd om eens wat benevelende middelen te gaan nemen. Scherpt de recensent scherper..

Op "Relayer" is Patrick Moraz de toetsenist van dienst. Rick Wakeman had op dat moment Yes lelijk laten zitten. Wordt Rick gemist op "Relayer"? Geenszins!

Relayer heb ik in den beginne laten liggen…wat onderschat, gefixt als ik was op Going Fo The One, Close To The Edge en Tales From Topographic Oceans. Ook misschien omdat Wakeman niet achter de keys zat en ik het Jazzy deel niet meteen helemaal thuis kon brengen.
In retrospect, dit is toch ook wel een pareltje. Ik had Yesshows gekocht na GFTO en was in eerste instantie wat teleurgesteld. Geen Awaken! Hoe is dat in Godsnaam mogelijk.
Maar daar werd ik meegenomen door The Gates of Delirium. Ik geef toe, het kwartje viel niet meteen (ik ging natuurlijk voor Ritual) maar tijd is geduldig.
Gates is een fantastisch nummer, prachtige melodieën en het gitaarspel van Howe mocht er, wederom, wezen. Dat geldt ook voor de toetsentovenaar Moraz. Zijn keys zijn in prachtig evenwicht met Howe en ook ik mis (nu tenminste) Wakeman niet.
Terug gegaan naar Relayer, ook Sound Chaser en To Be Over hebben wat meer van tijd van me gevraagd maar dat is inmiddels helemaal goed gekomen. Ik vind het een uitdagend album, net als Tales.
In mijn persoonlijke ranking Yes-albums komt dit na TFTO, CTTE en GFTO op 4!

Ik ben geen bebaarde progliefhebber met geitenwollen sokjes in sandalen, meneer.

Haha... sorry, ik moest een beetje gniffelen bij het lezen van deze alinea.
Zag mezelf al zo zitten met oordopjes in.

On topic... hoewel van begin af aan in huis, heb ik 'Relayer' best wel enige tijd vermeden, maar kan er nu wel van genieten. Er staan namelijk ook prachtige, door Jon gezongen, stukken op. Maar met mate. Want... liever zweven dan stuiteren, behalve wanneer ik mijn dansschoentjes aan kan doen. Ik ben zelf geen fusion/jazz liefhebber, maar kan (om het voorbeeld maar weer even aan te halen) Steven Wilson - The Raven That Refused to Sing goed aanhoren.

Ik vind het altijd heel lastig 'etiketten plakken', want plezierig naar iets luisteren hangt m.i. af van meerdere factoren dan alleen een bepaalde 'genre' of 'stijl'.

Ik had natuurlijk één dame in gedachten die mijn opmerking weleens zou kunnen opvallen en idd... (vandaar ook 'haar' sandalen erbij..). Maar jij mag dat !

Kleine 'wake-up' call: op een dag ziet elke ouder wordende vrouw wel in de spiegel een aantal haartjes op bepaalde plekken groeien die ze daar liever niet hebben... . Ik heb dat, als man, tegenwoordig in mijn oren en neus. Man, die blijven groeien..


Herkenbaar. Daarom reageerde ik ook op de reactie van musician.

Gelukkig nog geen haartje te zien op ongewenste plekken... hahaha. Wel wordt alles platinablonder!

Iets waar ik altijd aan moet denken als ik ergens lees dat Wakeman de band de rug toekeerde na Tales is de volgende quote:


Blijft leuk

Toch doet Wakeman prachtige dingen op Topographic Oceans. Er is maar een lid dat me soms stoort en dat is de out-of-tune neigende (Gibson?) gitaar van Howe op The Ancient: Giants Under The Sun. Maar goed, Patrick Moraz is inderdaad geweldig op Relayer (Sound Chaser!).

Eén van de briljante componenten van Relayer vind ik inderdaad juist dat Patrick Moraz het toetsenwerk op zich neemt, in plaats van Rick Wakeman (zie mijn recensie hierboven). Hierdoor krijgt Relayer echt een eigen sound en is het een uniek album binnen de discografie van Yes. Desalniettemin hoort Wakemans geluid voor mij gewoon bij de Yessound (no pun intented) en prefereer ik uiteindelijk Wakeman boven Moraz. Maar niet op Relayer: die pakken ze Moraz en de Yes-fans niet meer af.

Des te meer een album complex is , des te mooier ik het vind om er naar te luisteren. Dit is zo'n album dat een plaatsje in mijn hart krijgt. Net als een van mijn favoriete Zappa album , met zijn 'Shut up 'n play Yer Guitar' , als moelijk te beluisteren bekend staat, geld dat ook voor Relayer. Maar om al die noten in je op te nemen en na een paar luisterbeurten er kippenvel van kan krijgen is een geweldige ervaring. Shit , wat is dit een prachtig album.