Steven Wilson - The Raven That Refused to Sing (and Other Stories) (2013)

De CD/Blu-ray set lag al een tijdje op de plank, vandaag voor het eerst beluisterd. En meteen nog eens. Geen vrolijke plaat want de teksten verhalen over 'ghost stories' vol van dood, schuld, rouw en verlangen, maar muzikaal is het prachtig en avontuurlijk. Met flarden die doen denken aan het beste van o.a. Pink Floyd, Genesis, en recenter Radiohead en Bowie's Blackstar. Misschien niet vernieuwend, wel machtig mooi. Met stemmig artwork.

En wat is vooral The Raven That Refused to Sing een prachtig nummer, wauw. Zing raaf, want áls je gaat zingen moet je mijn overleden zus zijn die ik zo mis... Nu maar regelmatig opnieuw draaien tot de raaf gaat zingen...

N.a.v. dit topic beluisterde ik dit album.

Volgens mij zag ik al eerder eens voorbij komen dat Steven Wilson de zanger is van een band die ik eerder besprak. Verder zegt het me niks. Je wordt bij het beluisteren van dit album een beetje van de ene naar de andere kant gesleept. Neem bijvoorbeeld de lange openingstrack. Bij het begin dacht ik: ‘Oh, dit wordt stevig.’ Maar is er de fluit en het koortje en zelfs verder op steeds rustiger. Het gaat alle kanten op en dat blijft het het hele album wel op gaan. Daardoor is er ook wel lastig de vinger op te leggen. Ook na meerdere luisterbeurten.

De raaf en ik hebben een bijzondere band waaraan ik zeer fijne en warme (paradoxaal genoeg...) herinneringen heb.

In de tijd dat ik nog geen gratis studenten-OV had en nog niet in het bezit was van een rijbewijs fietste ik altijd met m'n schooltas op de rug met overnachtingsitems naar mijn vriendin toe, een slordige 12 kilometer door het platte Friese landschap. Wanneer de herfst en de winter hun intrede deden en het 's avonds weer snel donker werd, moest ik door de vieze kou ('smoarge kjeld' in het Fries), de angstvallige donkere atmosfeer en de stilte van het platteland mijn weg naar huis vinden.
Ik zette altijd Wilsons The Raven op, aangezien de thematiek van de spookverhalen over dood, berouw en schuld, de prachtig meeslepende songs en de algehele 'unsettling beauty' rondom de plaat perfect aansloten bij mijn gemoedstoestand tijdens de vele fietstochten en bij het algehele decor van de verschillende lichtpuntjes van huizen, boerderijen en dorpen die je binnen een straal van enkele kilometers kan zien als je in het donker door het Friese platteland heen fietst.

De raaf heeft een diepe en blijvende indruk op mij achtergelaten, dus zou ik het tekort doen met iets anders dan de volle mep. 5* en een welverdiende plaats in mijn top 10.

Steven Wilson heeft de laatste jaren hard gewerkt aan een grotere bekendheid en bewust of onbewust is zijn muziek voor een breder publiek interessanter geworden. Met name zijn laatste twee solo albums zijn daar goede voorbeelden van. "TO THE BONE" uit 2017 is erg gevarieerd met een aantal erg goede, meer pop gerichte tracks. "THE FUTURE BITES" uit 2021 laat de meer electro-pop kant van Wilson horen, iets waar bepaalde groeperingen die-hard fans niet van gecharmeerd waren en dat ook middels bijtende kritiek lieten horen.

De in Hemel Hempstead Hertfordshire in Engeland op 3 november 1967 geboren Steven John Wilson had daar in 2013 nog geen last van, toen zijn derde solo album "THE RAVEN THAT REFUSED TO SING (And Other Stories)" op 25 februari verscheen. Hij had indruk gemaakt met de eerste twee solo schijfjes, "INSURGENTES" en "GRACE FOR DROWNING". De frontman van Porcupine Tree vond het na "THE INCIDENT" uit 2009 tijd om die band op non-actief te zetten en het alleen te proberen. Dat beviel hem goed, en hij vond in die periode ook nog tijd om met het side project Blackfield albums te maken, enkele No-Man platen te maken met Tim Bowness en om zich te wijden aan het remixen van klassieke prog-rock albums van onder andere Yes, Jethro Tull, King Crimson, Marillion, Tears For Fears en Rush. In een relatieve korte periode werd zijn derde soloalbum opgenomen met een bandje waar je u tegen zegt. Gitarist Guthrie Govan, bassist Nick Beggs, toetsenist Adam Holzman, Marco Minneman als drummer en Theo Travis op blaasinstrumenten. Alan Parsons werkt mee als extra producer en opname technicus. Dit alles maakt van "THE RAVEN THAT REFUSED TO SING (And Other Stories)" een genot om te beluisteren, bijna 55 minuten en zes tracks. Vorige week vierde het album trouwens zijn tinnen jubileum en daarmee is het een erg jonge, maar terechte klassieker.

"LUMINOL" opent het feest, lekker drumwerk, pakkende bass riff en iets verderop is ook Travis voor het eerst te horen op fluit. Het tempo is hoog en in twaalf minuten krijg je exact dat te horen wat Wilson zo interessant maakt. Het grotendeels instrumentale nummer zit ingenieus in elkaar, met veel passages die niet heel toegankelijk zijn. Pas na zo'n vijf minuten begint het vocale deel, met mooie achtergrondzang. Hierna wordt langzaam maar zeker toegewerkt naar het einde, een prachtig afwisselend deel met een geweldige gitaarsolo. Eén van de beste nummers van Wilson solo vind ik "DRIVE HOME". De onvoorstelbare beklemmende sfeer die gedurende het eerste, vocale deel vastgehouden wordt, vind ik briljant. Een prachtige melodie, geweldig gezongen en er wordt naar de gitaarsolo van Guthrie toegewerkt...en die is top! Het tien minuten plus jazzrock-achtige "THE HOLY DRINKER" staat bol van de tegendraadse ritmes, freaky saxofoonsolo's en bombastische instrumentale delen. Ook in dit nummer weet Wilson de aandacht van de luisteraar vast te houden door goed geplaatste tempowisselingen en veranderingen van sfeer. Na een rustig deel volgt het laatste stuk waarin het thema dat eerder in het nummer te horen was, terugkeert.

Het kortste nummer van "THE RAVEN THAT REFUSED TO SING (And Other Stories)" is "THE PIN DROP". Lekker ritme, heerlijke melodie en een hoofdrol voor de saxofoon van Travis. Ook in deze track zijn de tempowisselingen goed geplaatst, maar wat voor mij het nummer maakt zijn de mooie vocale arrangementen. Als kers op de taart mag Guthrie nog even heerlijk soleren. "THE WATCHMAKER" gaat rustig van start, ingetogen zang, gitaar, fluit en een prachtige melodie. Na vier minuten komt het ruim elf minuten durende epos tot leven. Solo’s op fluit en gitaar en die opnieuw superstrakke en uiterst creatieve ritmesectie, Beggs en Minneman zijn in absolute topvorm. Het tempo zakt weer in, Wilson zingt pakkend en er volgt een vocaal harmonie deel. Het laatste deel is fantastisch, geweldige drumpatronen, vocale arrangementen die bijna in de instrumenten verzuipt, maar dat past perfect bij dit experimentele einde van dit geweldige nummer. Het album wordt afgesloten met het titelnummer...en wat voor een titelnummer! "THE RAVEN THAT REFUSED TO SING" is een monumentaal Steven Wilson nummer, beklemmend, sober, somber, zwaarmoedig, maar muzikaal zo onvoorstelbaar mooi. Het wordt klein gehouden en toegewerkt naar een geweldig einde. Dat einde heeft voor mij ook wel iets hoopvol in zich zitten, doordat de melodie mij positief stemt. Het is in een fantastisch slotakkoord van een dito album!

Ik werd door dit album pas echt door Wilson solo gepakt. Wat bij de voorgaande album niet lukte, en nog steeds het geval is, gebeurt wel bij "THE RAVEN THAT REFUSED TO SING (And Other Stories)". Elk nummer weet mij te pakken, te raken en elk nummer heeft zijn eigen karakter én geheimen. Door vaker naar het schijfje te luisteren, ontdek je die geheimen vanzelf en zul je met elke luisterbeurt weer verrast worden. Na dit album verscheen het eveneens sublieme "HAND.CANNOT.ERASE", dat misschien wel de beste Steven Wilson plaat is, naar mijn bescheiden mening. Voor mij is en blijft hij een held, een genie en ik kan niet wachten op nieuw werk van hem. Of dat nu solo is of misschien ooit nog weer een nieuw Porcupine Tree album, het maakt mij niet uit, het zal ontegenzeggelijk kwaliteiten hebben.

Wat blijft Drive Home toch een geweldig nummer. Voor mij een van de mooiste nummers ever. En dan ook nog na zo’n 5 minuten een niet te evenaren gitaarsolo. Prachtig!

Drive Home is inderdaad een ongelooflijke topper. Maar dat is het laatste nummer ook. Prachtige melancholie.

Na mijn tamelijk zure resensie van SW’s laatste worpeling ook even dit stukje proza als tegenwicht om me er aan te herinneren dat hij het echt wel kan!

Steven Wilson's "The Raven That Refused to Sing (And Other Stories)" is een waar meesterwerk in de wereld van progressieve rock. Met dit album heeft Wilson een briljant evenwicht gevonden tussen het behouden van de klassieke progressieve elementen en het injecteren van een hedendaagse moderniteit die fris en meeslepend is.

Een van de meest opvallende aspecten van het album is het vakmanschap van de muzikanten die aan dit project hebben bijgedragen. Wilson zelf, als zanger, multi-instrumentalist en vooral liedjesmaker levert een prestatie die ronduit virtuoos is. Hij staat echter bijlange na niet alleen in de schijnwerpers; de hele band speelt op een exceptioneel hoog niveau en de complexe arrangementen getuigen van een diepgaand begrip van muzikale structuur.

Een van de vele hoogtepunten is het titelnummer "The Raven That Refused to Sing." Dit nummer is een emotioneel aangrijpend verhaal dat zowel tekstueel als muzikaal diepgaand is. De kracht van Wilson's storytelling komt hier volledig tot zijn recht, en de muziek weet de luisteraar te raken op een manier die zeldzaam is in het genre. Op menig onbewaakt moment heb ik letterlijk de tranen over de wangen biggelen.

Wat dit album zo speciaal maakt, is de manier waarop het klassieke progressieve rock-elementen omarmt en tegelijkertijd een eigentijdse klankwereld creëert. Wilson weet perfect hoe hij complexe structuren en ritmes kan combineren met een eigentijdse productie die helder en verfijnd is. Het resultaat is een album dat zowel doorgewinterde progrockfans bekoort als nieuwkomers in het genre zal aanspreken.
Bovendien verdient de productie van het album lof. Het geluid is kraakhelder en elk detail komt prachtig naar voren. Dit zorgt ervoor dat je volledig ondergedompeld wordt in de muzikale wereld die Wilson en zijn band hebben gecreëerd.

"The Raven That Refused to Sing (And Other Stories)" is wat mij betreft een meesterwerk dat de grenzen van progressieve rock verkent en tegelijkertijd een tijdloze kwaliteit heeft. Het is een album dat getuigt van Wilson's virtuositeit als muzikant en zijn talent als songwriter en verhalenverteller. Dit is essentieel luistermateriaal voor iedereen die houdt van progressieve rock in al zijn pracht en praal. Het is een tijdloos meesterwerk dat steeds weer nieuwe lagen openbaart bij elke beluistering.

Een boel woorden waar er eigenlijk twee zouden volstaan: bril, jant.

Mooie bespreking waar ik me volledig in kan vinden!