My Bloody Valentine - Loveless (1991)

Een album van ongekend hoge pieken, maar ook wat dalen. Zo'n nummer als 'Only Shallow', dat is wat je zou krijgen als Johan Cruijff gitarist was. Hetzelfde geldt voor de nummers 5,6,7,9,10 en 11.

Waar het echter foutgaat is tussen het 1e en het 5e nummer. My Bloody Valentine schotelt mij dan een kleine 10 minuten aan volstrekt oninteressante gitaarmuur voor. Natuurlijk, dankzij de unieke productiemix haalt die 10 minuten nooit het allerlaagste niveau, maar erg veel scheelt het niet.

In die 10 minuten wordt pijnlijk duidelijk dat je weliswaar origineel kan zijn in het spelen met geluiden en productietechnieken, maar dat je nog steeds goede basisideeën moet hebben om iets moois te creeëren. Ook vind ik dat de zang ietsjes meer op de voorgrond had mogen treden, want nu gaat het mij teveel op in het geheel.
Daardoor kan ik het album maar 4* geven, terwijl ik heel graag naar de 4,5* was gegaan, maar zo is het leven nu eenmaal.

De vraag blijft natuurlijk wat er was gebeurt als My Bloody Valentine iets meer aandacht had besteed aan het basisidee en de zang wat meer op de voorgrond had gestaan. Dan had dit album Siamese Dream geheten en zou er onder dit verhaaltje een hele dikke 4,5* staan.

Helaas 4*

Pfff, het regent vijf sterren beoordelingen hier! Niets mis mee. Ik wil hier echter niet zo' n hoge score aan hangen. Een van de belangrijkste aspecten die muziek voor mij persoonlijk moet hebben om geinteresseerd te raken, is een bepaald soort opbouw die ik bij My Bloody Valentine mis. Alleen bij Sometimes voel ik een bepaalde vooruitgang, een soort van besluit dat in de laatste seconden genomen wordt. Dat nummer heeft ook een magistrale opening op een of andere manier; alsof het hele album opbouwt naar dat moment. Groots en meeslepend; ik durf bijna te zeggen dat het meesterlijk is.

Deze muziekstijl is te vergelijken met de gedachten in mijn hoofd; veel geruis, maar als je daar doorheen prikt, hoor je mooie stemmen en melodieen. Perfect voer voor mijn psycholoog. Het is denk ik daarom dat dit me toch zo weet te boeien. I Only Said heeft niet die zware gitaren van Sometimes, maar heeft een wazige sample dat (al dan niet onbewust) door je hoofd blijft spoken. Blown a Wish lijkt wel het einde van het album aan te kondigen, maar die eer valt toch echt te beurt aan Soon; op een of andere manier zie ik bij dit nummer steevast blije, hippe, jonge vrouwen vooraan bij het podium uit hun dak gaan op de lawaai van Shields en co..

Ik roem Loveless voor zijn aparte sfeer die ik zelden heb ervaren bij andere bands. Ik vind het jammer dat het gros van de nummers me niet weten mee te slepen omdat ik moeilijk een gevoel van ontwikkeling ervaar. Een veilige haven van 3,5 ster dus, die wellicht, ooit, (ver) in de toekomst, de 4 sterren voorbij zal varen.

Oke, dit is het dan. Het verhaaltje. De liefdesverklaring van mijn favoriete album. Met informatie die veel van jullie al ongetwijfeld al eerder gelezen hebben. Maar ik ben gewoon bij het begin -begonnen-.

"wat is dit? zweefrock? het kan me wel bekoren"

De eerste woorden die vielen toen ik kennis nam van Loveless. Zweefrock was een term die ik al snel inwisselde voor het woord Shoegaze. Dit genre werd eind jaren 80 door het tijdschrift New Musical Express gedefinieerd als "indie-guitar players [that] often assume a rather static on-stage posture, looking down at their fret boards or the floor". De term Shoegaze was een aanduiding van een actie op zich, en zou later synoniem worden voor een bepaald geluid dat vernieuwd was binnen populaire westerse rock muziek. Geheel vernieuwd? Het geluid dat vroegere shoegaze bands gemaakt hebben mag niet compleet uniek worden genoemd, gezien het genre zelf ook beïnvloed is door bands die mid jaren 80 op kwamen. Ik noem Cocteau Twins en The Jesus and Mary Chain, artiesten die volgens de journalisten een 'prachtig fonkelend en draaikolkende' sound hadden neer gezet. Er zijn gitaren in te horen, maar deze zijn als textuur, als onderdeel van de omgeving, zij hebben hun leidingskwaliteiten afgeworpen en zijn communaal geworden. Met shoegaze, dat eind jaren 80, begin jaren 90 opkwam, wil ik graag nog een stapje verder gaan. Kenmerkend voor dit genre is dat vocalen die te horen zijn, volledig vervlochten worden in de muziek zelf. Edoch, het meest belangrijke kenmerk binnen dit genre is de grootse en sferische "gitaar-wall of sound" waaronder dromerige melodieën schuilgaan. Hoe die wall of sound klinkt, dat bepaald de band uiteindelijk zelf. Naast tijdgenoten Lush, Ride, Chapterhouse en Slowdive heeft My Bloody Valentine het noiserige aspect van deze muur uitgedikt. Eind jaren 80 was My Bloody Valentine al bezig met experimenteren. Uiteindelijk is
1991 het jaar geworden waarin My Bloody Valentine een geluid heeft gecreëerd, zó goed, dat tijdgenoten de lat moeilijk hoger konden leggen. Ik heb het over Loveless.

Juist. My Bloody Valentine's magnum opus Loveless is tussen 1989 en 1991 in welgeteld negentien studio's opgenomen. Geproduceerd met de hulp van achttien technici, hoewel frontman Kevin Shields claimt dat de plaat minder geavanceerd is dan een White Stripes plaat. De productiekosten zijn omstreden, men zegt dat er
zo'n £250,000 besteed is aan Loveless, maar het is wederom Shields die bekend dat het nog niet eens de helft is. Dit absurde bedrag is moeilijk los te denken van het faillissement van Creation, het label van My Bloody Valentine, dat rap na de uitgave van Loveless ten gronde ging. Met zo'n bedrag moet je toch wel met iets goeds aan komen zetten.

Het geluid van Loveless wordt al deels vastgelegd in de hoes, waarin een Fender Jazzmaster is te bewonderen. Opmerkelijk is dat de tremolo van het instrument hier wordt vastgehouden door Shield's hand die onophoudelijk in beweging is. Een onafgebroken lading aan melodieuze noise wordt richting de luisteraar gevuurd,
Guinnes Rockpedia omschrijft het als "het geluid van God die niest in slowmotion". Mocht je in veronderstelling zijn dat dit gedaan wordt door een legio aan snaarinstrumenten, helaas, dit is slechts Kevin Shield die hier met de "glide guitar" techniek te werk is. Shields geeft zelf te kennen dat er maar een minimaal aantal effecten worden gebruikt tijdens het spelen zelf. Veel van het geluid is overgedubt & gemixt in de studio zelf. Mochten ze nog eens optreden, verwacht dan een ietwat kariger geluid. Hoe dan ook, binnen de dromerige, sensuele sfeer van Loveless is ieder nummer een uniek kunstwerk.

Only Shallow is Loveless' eerste nummer waarin je als luisteraar direct aan de 'oppervlak' van het album zit. De oppervlak (van de intense muur die om Loveless 'heen zit') bestaat uit een wilde drumsessie van drummer Colm O'Ciosoig, de tremolo streling van Shields, en de zwanenzang van Bilinda Butcher. De lyrics van
het nummer zijn onverstaanbaar en vatbaar voor vrije interpretatie. Met Loomer wordt je als luisteraar steeds dieper in het album gezogen. De drums zijn verdwenen en het enige wat nog klinkt is een melodische muur aan noise. In To Here Knows When wordt je als luisteraar toch definitief verzwolgen in een moeras van kleurrijk gitaarruis, terwijl Butcher je lieflijk in de oren fluistert. When You Sleep, schudt je als luisteraar paradoxaal genoeg weer een beetje wakker. De eerste zinnen die enigszins verstaanbaar zijn suggereren dat het hier om een nummer gaat dat de liefde bezingt. Loveless is óók van de liefde. Het refrein van I Only Said is zo aanstekelijk, dat deze zich een dag lang in mijn hoofd kan repeteren. Willekeurig 'zing' ik wat mee met de geluiden die ik hoor. Zijn het vocalen of instrumenten? Hoe vaak moet ik het woord 'melodie' nog herhalen? Ongelooflijk. Sometimes, de soundtrack van de film Lost In Translation, is voor mij het meest ingetogen en meest 'breekbare' nummer van de plaat. In Blown A Wish komen de vocalen het best naar de voorgrond, alsof er een gans engelenkoor voor je staat te zingen. What You Want is samen met Only Shallow het nummer waar ik de grootste energie kick van krijg. Tot slot is daar het nummer Soon, de afluister die voorzien is van een drum loop, zowaar een dans georiënteerde beat! Na 40 seconde volgt Shields' dikste plak aan noise die hij tot nu toe gemaakt heeft. Loveless glijdt niet weg in zichzelf maar sluit rotsvast af. En dan is het stil.

Loveless was als laatkomer toch een ware doorbraak binnen het shoegaze genre. Jammerlijk stierf het genre snel uit. De shoegaze rage leek mid jaren negentig wel over zijn hoogtepunt heen. My Bloody Valentine slaagde er niet echt in om commercieel succes te boeken, mede doordat in de pers alle aandacht uitging naar britpop en grunge. Vergeleken met Nevermind is Loveless eigenlijk het ondergeschoven kindje van de jaren 90. Maar wat maakt mij dat uit? Zeventien jaar later is het geluid nog altijd even uniek. Voor mij tijdloze muziek, in 1991 was ik immers nog een onwetend kind.

Tot slot, Loveless zal mijns inziens nooit geëvenaard worden. Dat hoeft ook helemaal niet. Loveless bestaat om genoten van te worden. En dat doe ik, want het is niet voor niets mijn favoriete plaat.

Cijfer: 10,0

Geen twijfel meer mogelijk. Dit album krijgt de volle mik. Ik geniet van iedere seconde. De laatste twijfel nummers (track 7 en 9) beginnen nu ook hun plaats te krijgen. To Here Knows When is een lang statisch nummer waar ik toch keer op keer naar terug blijf komen. Only Shallow is een knaller van formaat en bovendien de perfecte opener. Loomer heeft een heel mooie sfeer. Op een of andere manier moet ik altijd aan alice in wonderland denken, of in ieder geval aan het achtervolgen van een konijn in een sprookjesland. I Only Said en When You Sleep drukken een definitief stempel van genialiteit op deze band. Wat een geweldige melodieën. Zo mooi dat je ze met plezier honderd keer achter elkaar hoort. Want dit zijn uiteindelijk maar gewoon popliedjes. Heel simpele structuren. Maar daarbinnen een kwaliteit zo hoog.
Sometimes, de ballad. Lost in Translation. Geweldig nummer en net wat je nodig hebt na zoveel tremolo op je trommelvliezen. Van What You Want zou je bijna vergeten hoe goed het is. Het is eigenlijk gewoon keiharde rock. Maar wel in een lief jasje gestoken. Soon opent al zo geniaal. Met inderdaad die drumloop. Sexy gewoon. Dit hele album is erotiek. En daarmee basta.

P.S. Het mooiste moment op dit album is de interlude na To Here Knows When. Wat een geluid zeg.

Wat mij betreft heeft My Bloody Valentine met Loveless een album afgeleverd dat het beste is in zijn soort. De enorme lagen feedback, overdubbing en sample zorgen voor een uiterst sfeervolle plaat, die je oren met een sensueel, warm geluidsdeken omwikkelt. Daartussenin zweven dan ergens dromerige vocalen van Kevin Shields en Bilinda Butcher, die meer fungeren als een extra instrument dan als medium van communicatie. Dat alles wordt dan georkestreerd door de droge drums van Colm Ó Cíosóig, die bijna op alle nummers gesampled wordt. Ja, qua klank kan het niet veel beter dan dit, me dunkt.

Gelukkig is ook het songmateriaal on par. Er is een erg goede balans tussen de meer noisy sfeerportretten (To Here Knows When) en de meer standaard nummers (Only Shallow), waardoor het album nooit saai of repetitief wordt. Sommige nummers steunen wel op herhaling, wat niet iedereen zal bevallen, maar de lichtjes pulserende geluidsgolven zouden enige vorm van verveling moeten kunnen voorkomen. Uitschieters noemen is moeilijk, maar doe toch maar Only Shallow, Sometimes, When You Sleep en Soon.

Ten slot nog opmerken dat ook het artwork uitstekend is. De hoes ziet er niet alleen schitterend uit, het is ook een passende visualisatie van de muziek. Gitaar verstopt onder ettelijke lagen roze effecten, dat is Loveless. Terecht al drie jaar op 5*.

Nu een volledige review na een aantal luisterbeurten.

- Only Shallow, dat begint met het nodige gitaargeweld. Dan de stem die er doorkomt, sleep like pillow. De kracht die het nummer heeft en je direct kan raken. Het nummer telt voor mij als een van de beste openingsnummers van een album. Dan de herhalende riff die verder er ook nog doorkomt, en dan de tekst die ook wel mooi geschreven is. Topnummer! In het begin denk je misschien wat een lawaai, maar als je dan het melodische ontdekt achter het gitaargeweld ben je er ingetrokken voor dat je het weet.

- Dan krijgen we Loomer te horen, dat weer begint met een muur van gitaargeluid en met de fantastische stem van Kim Butcher. En ook de fantastische tekst is weer een vermelding waard: Tiptoe down | To the lonely places | Where you going now | Don't turn around
Maar ook de melodische gitaarriff die door de andere gitaren klinkt is fantastisch.

- Dan het instrumentale stukje Touched dat iets orkestraal heeft en geschreven is door de Drummer van My Bloody Valentine.

- To Here Knows When is dan weer een soort van nummer met veel melodisch lawaai dat het precies heeft over liefde en naar mekaar verlangen. Slip | Your dress | Over your head | It's been so long Het nummer draait dan uit op nog melodischer "lawaai"

En er zijn nog vele prachtnummers te ontdekken op deze fantastische plaat! Spijtig dat ze nooit een derde hebben gemaakt.

Deze plaat laat me zweven in roze wolken, ik bevind me in een prachtige droomwereld van buitenaardse schoonheid. Het is als balsem voor de ziel, zeer vertroostend.
Het voelt speels en onschuldig aan, maar gaat toch ook diep.
Hypnotiserend.
Het muzikale equivalent van vlinders in de buik hebben. Pure extase.
Alsof een alwijs orakel jou de antwoorden heeft gegeven van de vragen van het leven en je voortaan zonder zorgen in het paradijs leeft.
En hoewel verfijnd, geeft dit een primitief oergevoel van liefde weer.
Het heeft een drukke vibe, alle muzikanten zijn nadrukkelijk aanwezig.
Verfrissend en warm.
Ik laat me onderdompelen in bloedmooie melodieën. 5*

Erg mooi album. Dat dit me in principe moest liggen, wist ik al. Het hypnotische vind ik er zeker en vast in terug. En ik vermoed dat dit aspect nog beter tot zijn recht komt, wanneer je het nog meer beluistert. Only Shallow kende ik al, maar de rest mag er ook zeker en vast zijn. Het valt me trouwens op dat de muziek van eind de jaren '80 en begin jaren '90 me eigenlijk wel ligt.

Omdat het complete oeuvre van my bloody valentine vanaf 21 mei (2021) weer in de platenwinkels te koop is, hebben wij besloten uitgebreid op hun muzikale nalatenschap in te gaan. Album voor album beschrijven we wat de Ierse band voor de muziekgeschiedenis betekend heeft.

The Sky Is The Limit, maar dit geldt niet in de muziekbranche. Begin jaren negentig gaan twee baanbrekende Britse platenlabels ten onder aan een verkeerd uitgevoerd management beleid en overfinanciering van naar voren geschoven paradepaardjes. In 1991 overlijden Martin Hannett en Dave Rowbotham, twee boegbeelden van Factory Records. Het fundament brokkelt af en een jaar later wordt er onnodig veel geld in The Happy Mondays en New Order gestopt, wat grotendeels verdwijnt in het buitensporige consumeren van drugs.

Het net zo invloedrijke Creation start in 1989 met de opnames van loveless, het tweede album van my bloody valentine. Een haalbare klus waarvan de verwachtingen zijn dat het opnameproces ongeveer een week aan tijd zouden kosten. loveless zal echter uitgroeien tot een ontembaar vuurspuwend meerkoppig monster, waarbij elke track zijn eigen vernieuwende ingrediënten pas later zal blootgeven. Er wordt twee jaar lang gesleuteld aan deze moeizaam tot stand komende plaat, waarvan men wel al snel door heeft dat deze voor altijd de totale kijk op muziek zal veranderen. Creation kan echter deze subsidiëring niet garanderen en dit zal uiteindelijk de destructieve ondergang van het platenlabel betekenen.

Het begon allemaal zo veelbelovend. Begin 1989 wordt The Blackwing Studio gehuurd om aan de opvolger van Isn’t Anything te werken. Deze opnameplek is vooral bekend vanwege het feit dat Depeche Mode en Yazoo daar hun eerste albums opnemen. Doordat Kevin Shields zijn inspiratie geen vorm kan geven, belandt my bloody valentine al snel op een dood spoor. Vervolgens wordt er uitgeweken naar The Elephant and Wapping, een donker kelderhol waar tevens geen vooruitgang te boeken valt. Producer Nick Robbins wordt vervangen door Harold Burgon, maar ook hier ontbreekt het vertrouwen.

De eerste juiste persoon die resultaat boekt is Alan Moulder, waarmee vervolgens de track Soon wordt afgerond. Helaas heeft hij daarna andere verplichtingen en gaat hij aan de slag met Shakespears Sister en Ride. Als hij later in dat jaar terugkeert komt Alan Moulder tot de ontdekking dat het hele gebeuren rondom loveless weinig processie boekt. De sfeer binnen my bloody valentine is zodanig verziekt dat bassist Debbie Googe en drummer Colm Ó Cíosóig zich grotendeels gedistantieerd hebben van deze uitzichtloze onderneming, en pas tegen de afronding weer in beeld komen. Het merendeel van de reeds ingespeelde drumpartijen worden in samplervorm hergebruikt door Kevin Shields. Hiervoor is het overduidelijk een gitaarplaat geworden, waarbij die groepspanningen wel voor het broeierig effect zorgen.

Deze complexiteit maakt van loveless voornamelijk een eenmansproject van Kevin Shields. Er wordt zorgvuldig geëxperimenteerd met feedback, slidegitaar en effectenpedaal. De Cocteau Twins achtige dreampop en shoegazer invloeden van labelgenoten The Jesus and Mary Chain die op Isn’t Anything nog tot grijpbare songs leiden zijn vervaagd tot een nieuw onvergelijkbaar geluid, waarbij de vrijgekomen ruimte opgevuld wordt met oorverdovende noise volgens het Sonic Youth handboek. Het enige wat nog ontbreekt zijn de berustende vocalen van Bilinda Butcher. Deze Sirene verleidt juist niet met een sprookjesachtige sound, maar zuigt je hypnotiserend steeds dieper het moeras der gitaargolven in.

De opgebouwde geluidsmuur heeft echter de nodige fysieke kwalen tot gevolg. Door het langdurig in contact komen met doordringende harde klanken wordt het tweetal getroffen door een ernstige vorm van oorsuizen, waardoor ze een tijdelijke break moeten nemen. Uiteindelijk is het producer Dick Meaney die de taak krijgt om de opnames van loveless te voltooien. Zorgvuldig word met gedateerde jaren zeventig opnametechnieken de resultaten van de bezoeken aan zestien verschillende studio’s tot een unieke sound bewerkt. Helaas raken de oververhitte computers daar zo van slag, waardoor het Kevin Shields nogmaals twee weken kost om de tracks uit te puzzelen en weer opnieuw in elkaar te zetten. Uiteindelijk zijn we ruim twee jaar verder als in herfst van 1991 loveless verschijnt.

Het resultaat is verbluffend en blaast letterlijk en figuurlijk een totaal nieuwe verfrissende wind door het muzieklandschap. Alsof dierlijke klanken opgesloten zitten in een afgesloten kist, en in Touched een poging ondernemen om hieruit te ontsnappen. Bij de openbaring van de geheimzinnige doos van Pandora blijkt er toch iets liefs en vredigs schuil te gaan onder het donkere deksel. De schoonheid zit diep van binnen verborgen. Bilinda Butcher probeert in Only Swallow het beest te kalmeren met haar zachte temperende zangpartijen. Het licht erotische stemgeluid wikkelt zich al wurgend rondom de alles verscheurende songstructuren van Kevin Shields.

Als een paarse regenstortvloed aan berustende soundscapes modelleert de Fender Jazzmaster gitaar een verlichtende aura rondom To Here Knows When heen. Deze betoverende serene track ademt voor mij nog het beste het gelijkwaardige gevoel weer wat ze met de albumhoes willen uitstralen. Eigenlijk is het ongelofelijk dat de naar voren geschoven single When You Sleep niet breder opgepakt wordt, terwijl aan de andere kant van een wereld een band als Smashing Pumpkins het geluid van my bloody valentine succesvol gereconstrueerd heeft voor hun debuutplaat Gish. Boegbeeld Billy Corgan komt er publiekelijk voor uit dat hij behoorlijk beïnvloed is door het werk van de Ierse rockband.

Met de vocalen duidelijk hoorbaar op de voorgrond geplaatst komt Come in Alone nog het dichtste in de buurt van een toegankelijke, zeg maar gerust normale popsong. Als schoonheidsfoutje valt alleen de plaatsing van Soon nog op te merken. Het is hoorbaar dat deze Oosterse psychedelische song met opzwepende dance ritmes en diepe bas al eerder is opgenomen en net wat buiten de boot valt. Hierop zijn de heersende Madchester invloeden van eind jaren tachtig nog hoorbaar, en kondigen het begin van de zoektocht aan welke uiteindelijk tot loveless zal leiden. What You Want heeft namelijk al een prachtig episch einde en kan die slotfase net wat mooier invullen.

my bloody valentine - loveless | Alternative | Written in Music - writteninmusic.com

Zo nu en dan word ik, linksom of rechtsom, aangespoord dit album na lange Loveless-stilte weer eens op te zetten. En dan, als hij je korte-termijngeheugen weer eens verruild heeft voor de lange-termijnvariant, komt hij het allerhardst binnen.

Dit is zo’n waanzinnig album, ik voel me er als een van de weinige platen fysiek mee verbonden. Loveless sluit rechtstreeks aan op mijn diepst gelegen bewustzijn. De plaat heeft in die zin ook geen gelijken maar trekt dimensies op die andere albums helemaal niet bevatten.

Als ik hem een periode veel luister verwonder ik me minder en begint de gelaagde, diepe sound iets te devalueren. Maar nu, nu ik hem zeker een half jaar niet gehoord had, sla ik gewoon weer steil achterover. Wat een absurde subtiliteit en wat een perfecte invulling van de betekenis van schoonheid.

De gitaar is op zijn interessantst zodra je er niet langer van bewust bent dat het een gitaar is, zodra de klankkleuren zichzelf uitdrukken, een eigen identiteit krijgen die instrumenten overstijgt. My Bloody Valentine heeft daar in 1991, zonder serieuze digitale middelen, een geweldige gooi naar gedaan, waarvan de hoes een treffende representatie is.

Zoals drank en drugs, film en videospel instant bevrediging verzorgen, zo verzorgt Loveless precies het omgekeerde: bevrediging in bespiegeling en in gestaag aarden, het langzaam eenworden met de structuur. De waardering schuilt in het aanvoelen wat er gaat gebeuren, waarbij de teneur van de plaat is aangesloten op al je zintuigen.

Op deze site omschreef iemand eens heel treffend hoe Wolfgang Voigts Gas ‘Pop 7’ rechtstreeks aansluit op de bloedsomloop. Net zo sluit heel Loveless rechtstreeks aan op het onderbewustzijn. En daar doet het dingen die amper te bevatten zijn.

Een van de weinige albums die me totaal anders naar het concept ‘muziek’ doet kijken. De songs zijn op zich al briljant, maar de productie slaat echt alles. Dit is zoiets waar het begrip ‘buitencategorie’ voor gedefinieerd is. Ik promoveer hem terug naar mijn #1 positie.