Ik beluisterde dit album voor het RYM top-250 review topic – anno augustus 2022 was dit RYM #231
Het is bon ton om
Bryter Layter als het mindere album van Nick Drake te zien: hij is te georkestreerd, te aangekleed en daarom minder puur. Te poppy, te glad en te onpersoonlijk in verhouding tot het debuut en
Pink Moon. Al is het maar omdat Drake zelf zijn ontevredenheid met de sound heeft uitgesproken en je daarmee als kritische luisteraar altijd het gelijk aan je zijde hebt. Die kwalificaties maakten mij jaren geleden in ieder geval huiverig om aan deze plaat te starten nadat ik die andere twee al had leren kennen. Normaalsgesproken houd ik juist van minimalisme en de “less is more” aanpak – ook in discografieen waar dit niet de ‘popular opinion’ is. Niettemin kan ik er, al sinds mijn eerste beluistering van het album niet omheen: dit is Nick Drakes allerbeste album.
Bryter Layter is een compact pakketje van nagenoeg perfecte liedjes. Ja, de plaat is behoorlijk aangekleed en georkestreerd, maar Nick Drake verliest in het volle geluid niets van zijn breekbaarheid. De muziek en instrumentenkeuze zijn op zijn breekbare stem afgestemd en doen hem hier en daar floreren. Dat geeft de plaat zijn rijkdom: er is niet alleen plaats voor teneergeslagen en nihilistisch gemijmer, maar wordt ruimte gemaakt voor een breder spectrum aan emoties. Meer dan zijn andere platen kiest hij hier voor pure liedjes, waar hij bij uitstek goed in is. Nergens overstemt de muziek hem of verzandt deze in aandachttrekkerij: het is kleurrijk en functioneel bij Nick Drake's teksten en zijn manier van zingen.
Nu reed ik laatst over de Veluwe met Bryter Layter op de autoradio en dat klopte precies. Deze muziek is zo in evenwicht met de wereld, met de natuur en heeft zo'n rustige energie en aardse sfeer. De beste werken van artiesten als Vashti Bunyan en Mariee Sioux hebben dat ook, maar onder de mannen ken ik geen niemand die zo'n breekbaarheid aan de dag kan leggen als Nick Drake. De muziek heeft iets heel klassieks en braafs, maar zit zo goed in elkaar dat het niet uitmaakt. 'Northern Sky' is exemplarisch: er zijn weinig nummers zo makkelijk beluisterbaar en zo 'veilig' en ondertussen toch zo sterk. Heel vaak wordt makkelijke muziek gauw saai. Maar net zoals makkelijk voetballen het moeilijkste is, moet je wel een hele briljante songwriter zijn om een ‘makkelijk’ klinkende track te maken die na honderden keren briljant blijft. Nick Drake is dat. Mooie move ook om met klein instrumentaal fluitliedje te eindigen - het is precies de juiste rustieke uitgeleide uit het album vol pure bezinning verpakt in mooie liedjes.
Nick Drake werd naar verluid moedeloos van het niet opgepikt worden van zijn muziek. En hoewel ik in de meeste gevallen geneigd ben te denken "dan ga je toch wat anders doen", kan ik me de moedeloosheid wel begrijpen als je net Bryter Layter hebt afgeleverd. Toch is het ook begrijpelijk: het album is niet hip, experimenteert weinig, en Nick Drake is ook al niet stoer, uitdagend of een sexsymbool. In het licht van imago's die zeker in de tijd van beperkte muziekbeschikbaarheid relevant moeten zijn geweest, is zijn korte carriere onder de radar wel begrijpelijk. Er zijn gewoonweg amper haakjes om zijn muziek aan op te hangen. Die staat namelijk op zichzelf en heeft geen haakjes nodig. Het verklaart wel waarom pas in de tijd van downloads de weg naar zijn albums gevonden werd. Weinig artiesten hebben de sensitiviteit van Nick Drake, en deze wordt voor mij juist heel mooi gematcht in de volle, kleurrijke maar ook echt wel subtiele arrangementen die hem op Bryter Layter ondersteunen.
4.5* blijft makkelijk overeind.