In 2009 verscheen "THE INCIDENT", het tiende studioalbum van de progressieve rockband Porcupine Tree. Frontman en belangrijkste componist Steven Wilson heeft dan al een soloplaat uitgebracht, "INSURGENTES. De fans van de Engelse prog-rock band zien dan nog niet dat 't album de laatste zal zijn...althans voor een lange tijd. Het was dus geen incident, het solo gaan van Wilson, want hierna volgden nog een reeks albums, maar over een nieuwe Porcupine Tree werd niet gesproken, het leek definitief verleden tijd.
Porcupine Tree begon als een "slaapkamerproject" van Steven Wilson, de multi-instrumentalist uit het Engelse Hemel Hempstead, Hertfordshire. Na enkele singles en demo's verschijnt in 1992 "ON THE SUNDAY OF LIFE", feitelijk gezien een solo project van Wilson onder de vlag van Porcupine Tree. De wat fragmentarische plaat wordt opgevolgd door het meer in balans zijnde "UP THE DOWNSTAIRS". Ook op dit album worden nagenoeg alle instrumenten door Wilson bespeelt. Om de muziek live uit te kunnen voeren, wordt een echte band geformeerd. Op toetsen de van Japan bekende Richard Barbieri, bassist Colin Edwin en drummer Chris Maitland. In deze bezetting gaat de groep op diverse tournees en nemen ze albums op. In 1995 verschijnt het Floydiaanse "THE SKY MOVES SIDEWAYS", in 1996 "SIGNIFY", in 1999 het geweldige "STUPID DREAMS" gevolgd door het eveneens briljante "LIGHTBULB SUN" in 2000. Hierna besluit Maitland de band te verlaten en wordt vervangen door Gavin Harrison.
De albums die volgen zijn allemaal van grote kwaliteit, ieder ook weer met toppers uit hun oeuvre. Het eerste album met de nieuwe drummer is in 2003 "IN ABSENTIA", waarop het geweldige "TRAINS" te vinden is. Hoogtepunt op het in 2005 verschenen "DEADWING" is, voor mij zonder twijfel, "ARRIVING SOMEWHERE BUT NOT HERE". Een echt hoogtepunt op het in 2007 "FEAR OF A BLANK PLANET" eigenlijk niet aan te wijzen, de zes tracks zijn stuk voor stuk briljant. Misschien "SLEEP TOGETHER", al is "ANESTHETIZE" ook ruim een kwartier lang genieten. Het reeds genoemde "THE INCIDENT" is het meest ruige, harde Porcupine Tree album, met als absoluut hoogtepunt "TIME FLIES". Tussen al die albums verschenen live albums en schijfjes met rest materiaal.
Toen in het voorjaar van 2021 een website gelanceerd werd van en door Porcupine Tree, werden de fans al nieuwsgierig. Zou het er dan toch van komen, een reünie? En zo ja, hoe zou die er dan uitzien? Op 1 november kwam het verlossende bericht, Porcupine Tree was uit zijn winterslaap gekomen, een nieuw album was onderweg en een eerste proeve van bekwaamheid was "HARRIDAN", een ruim 8 minuten durende track. Meteen werd ook duidelijk dat drie kwart van de laatste bezetting ook deel uit maakt van Porcupine Tree 2022, bassist Colin Edwin is er niet bij. Wilson heeft recent verklaard op de website superdeluxeedition.com dat hij en Harrison aan de basis stonden van het nieuwe album. Samen hebben ze gejamd en een enkele songs geschreven. Harrison natuurlijk op drums, Wilson op de basgitaar. Daarna werd Barbieri erbij betrokken en zijn ze de liedjes verder gaan uitwerken. Na een aantal nummers klaar te hebben, hebben ze ervoor gekozen Wilson als de bassist op het album te laten fungeren. Daarnaast hadden Harrison, Barbieri en Wilson na 2010 nog regelmatig met elkaar contact, van Edwin hebben ze niets vernomen, aldus Wilson.
Hoe dan ook, de zeven nummers en 48 minuten muziek op "CLOSURE/CONTINUATION" heeft wel een zeer herkenbare Porcupine Tree stijl, al zullen er mensen zijn die Edwin missen. Het album gaat juiste met zeer prominent bas-spel van start, het reeds gememoreerde “HARRDIDAN”. Een rocker met zeer complex drumwerk, in de pure Porcupine Tree traditie, geschreven door Harrison en Wilson. Rauw, uptempo met een goed getimede tempowisselingen. De riffs zijn dominant, het gitaarspel heerlijk en de melodie is pakkend. De tweede single die uitgebracht werd was “ON THE NEW DAY”, track #2 van het nieuwe album. Geschreven door Steven Wilson past dit nummer is de reeks songs die Porcupine Tree heeft uitgebracht die je “radio-credible” zou kunnen noemen, zoals bijvoorbeeld “WAITING PHASE ONE”, “PURE NARCOTIC”, “STRANGER BY THE MINUTE”, “LAZARUS” en “SENTIMENTEL”. Melodieus, mooi gezongen en een paar keer een kort steviger stuk. “RATS RETURN” is van een ander kaliber. Stevig, pakkend ritme met een heerlijke drive. Subtiel toetsenspel van Barbieri en de tempowisselingen zijn ook hier goed geplaatst en geven het nummer een extra lading. Het nummer is geschreven door Harrison en Wilson en ook hierin laat de drummer horen dat hij, wat mij betreft, tot de beste prog-drummers in de wereld behoort. Eén van de hoogtepunten van het zeven tracks tellende album vind ik “DIGNITY”. Het ruim acht minuten durende meesterwerkje laat alles horen wat Porcupine Tree zo interessant maakt. Het door Barbieri en Wilson geschreven nummer heeft een ongelofelijk lekker ritme, de melodie is mooi, samenzang is prachtig en de arrangementen zijn boeiend. Het bas-spel is vet, de instrumentale breaks zijn van een hoog niveau en tegen het einde gaat het drietal even helemaal los.
“HERD CULLING” is het nummer waarin de band het meest los gaat. De opbouw is mooi, maar je wordt wel op het verkeerde been gezet. Als het eenmaal op gang komt, krijg je een stevige rocker met soms over de top vocalen voorgeschoteld, waarbij de variatie ervoor zorgt dat de aandacht vastgehouden wordt en je in het laatste deel een heerlijke gitaarsolo te horen krijgt. Het nummer is geschreven door het drietal samen waarbij het woord “Liar” wel in je kop blijft zitten. Het kortste nummer is “WALK THE PLANK”, het resultaat van een schrijverssessie van Barbieri en Wilson. Elektronica, kopstem zang, complex drumwerk, geweldig bas-spel, een topnummer. Dit nummer neigt het meeste naar de laatste studioalbums van Wilson. Met ruim negen en een halve minuut is “CHIMERA’S WRECK” het langste nummer van "CLOSURE/CONTINUATION", ook weer een Harrison/Wilson compositie. Een rustige opbouw, subtiel gitaarspel, mooie samenzang gedeelten, na zo’n vier minuten komt het langzaam tot leven met heerlijk drumwerk, een prominente bas en tempowisselingen die ervoor zorgen dat het nummer boeiend blijft.
Als bonus is bij de, zeer dure, deluxe edition, een extra cd toegevoegd met instrumentale versies van het reguliere album, plus drie zeer interessante bonustracks. Het instrumentale en bijna zeven minuten durende “POPULATION 3” heeft een pakkend ritme, een fijne melodielijn en Wilson laat horen dat hij een zeer begenadigd gitarist is. Harrison schreef dit nummer samen met Wilson en die laatste is verantwoordelijk voor “NEVER HAVE”, een meer poppy nummer met een mooie melodie en een heerlijk instrumentaal middenstuk. “LOVE IN THE PAST TENSE” is weer een resultaat van de samenwerking tussen Harrison en Wilson. Ook dit is weer een voorbeeld van hoe progressieve rock vermengd kan worden met elementen uit de popmuziek. De complexiteit blijft in tak, de instrumentale intermezzo’s zijn van hoog niveau en wat mij betreft had dit nummer gepast op de reguliere uitgave.
Ik keek erg uit naar "CLOSURE/CONTINUATION" en ben in zijn geheel niet teleurgesteld. Het album moest groeien, want na een keer of vijf begonnen enkele songs echt in te dalen. Er zit genoeg in waarvan fans van de band kunnen genieten. Natuurlijk is het geen kopie van één van de oudere albums. Fans die dat hadden verwacht, kennen de band niet goed. Porcupine Tree heeft zich in het verleden toch ook niet herhaald! Het is de vraag of dit een herstart is, “Continuation” of het definitieve eind, “Closure”. Aan de wijze waarop de titel geschreven is, ga ik ervan uit dat Porcupine Tree 1.0 is afgesloten en dat dit een herstart is, Porcupine Tree 2.0. Ik vind het een top album, jaarlijstje waardig, zonder meer!