The Who - Tommy (1969)

Ik zeg het als u de voornaam van uw zoon zegt

Hm, misschien was het ietsje moeilijker geweest als ik het anoniem gepost had.

Zeer goed album, bijna net zo goed als 'Who's next' dat twee jaar later in 1971 verscheen.
Zoals deric raven al in de lente van 2013 over dit album aangaf, dit verhaal heeft een hoofdpersoon met een verhaallijn dat wel heel wat weg heeft van 'The Wall' uit 1979. Alleen zijn mijn bevindingen op die twee albums het volgt;
De verschillen zijn dat het in 'Tommy' over een doofstomme blinde jongen gaat, die in zijn jeugd voortdurend getreiterd wordt en zich in de maatschappij naar boven weet te werken door zijn magische flipperkunsten. In 'The Wall' is het een rockster die zwaar depressief is door de druk van zijn fans op hem, een schooltrauma heeft en een slecht huwelijk met zijn vrouw. Hij denkt dan dat de wereld tegen hem is en bouwt in zichzelf een muur om zich heen.
Wel is er bijv. een overeenkomst tussen 'See me, feel me' (op 'Tommy') van The Who en 'Is there anybody out there?,' (op 'The Wall') van Pink Floyd te vinden.

4* voor dit rockopera, met 'Overture', 'Underture', 'Pinball wizard', 'I'm free' en 'We're not gonna take it/ See me, feel me'.

Het schijnt dat The Who nu toch eindelijk nog aan de opvolger van Tommy gaat werken! Het vervolg, dat de titel "Ieniemienie" gaat krijgen, moet volgend jaar verschijnen!

Ik heb een stapel The Who platen in huis, LPs of cds, maar vaak uit de kast komen ze niet. Dat geldt dus ook voor Tommy. Er staan een paar nummers op, die weliswaar mooi in het verhaal van de opera passen, maar waar ik niet zo goed naar kan luisteren. Wat een serieuze luisterbeurt, na vele jaren, wel opleverde, is dat de rest van de 20+ nummers niet meer en niet minder dan ***** opleveren.

Voor mij onderstreept The Who een paar zaken op dit album. De kunst van Pete Townsend om fantastische songs te schrijven en uit te werken. De kunst van de band om een trio bezetting buiten alle proporties op te rekken. Niet uniek in die jaren, Cream, Hendrix, maar er komt meer bij. Townsend en Entwistle zijn geen buitengewone zangers. Hun harmonieën zijn geweldig. Tel dat op bij de goede rhythm and blues stem van Roger Daltrey en perfectie staat op de hoek te wachten. Het ritmische gitaarspel van Pete Townsend is onovertroffen op dit album en stelt Entwistle and Moon in staat om er op los te gaan waar dit zo uitkomt. En laten we wel wezen, het verhaal van Tommy Walker is ook aangrijpend en gaat over veel schijven. Zeker voor 1969.

Voor mij begint Tommy in 1969 met de eerste single 'Pinball Wizzard', in mindere mate gevolgd door 'I'm Free' en helemaal met 'See Me Feel Me', de hit in 1970. Allemaal singles. Daarna volgde 'We're Not Gonna Take It' van de Woodstock soundtrack. Dat er ook een LP was, is iets dat pas vele jaren later serieus tot me doordrong. LPs waren voor mij grotendeels een onbereikbare prijs. Die singles zijn dan ook nummers die The Who mede hun plaats aan het Britse pop pantheon van de jaren 60s hebben geschonken. Met The Kinks strijdt The Who toch voor eeuwig om plaats 3 daar.

Tommy is dus veel beter dan ik ooit had gedacht. Als die fiddling about uncle en Mrs. Walker er niet op hadden gestaan, was dit een ***** album geweest. Daarom is het een halfje minder. Verder ben ik zwaar onder de indruk en is dit niet de laatste keer dat ik Tommy gespeeld heb.

Het hele verhaal staat hier op WoNo Magazine.

Hoog tijd dat de "Europese Première" uit het Concertgebouw eens een keer officieel op CD verschijnt !

Na vele jaren heb ik deze rockopera weer eens beluisterd. Toen eind jaren zestig was dit album toch wel een sensatie.
Echter, nu anno 2016 kan het me niet meer boeien en ik zie er met de beste wil van de wereld geen meesterwerk in. Een meesterwerk vind ik bijvoorbeeld wel: Blonde on blonde, Petsounds en Sgt. Pepper.
Misschien komt het ook wel, omdat The Who als band mij niet zo ligt. Bij de één heb je een klik en bij de ander niet.

Ik heb die klik met The Who dan weer wel. Gelukkig maar. Als 14-jarige puber was dit album een gigantische 'klap op m'n bek'. Eerst op een cassette, maar toen ik wat meer geld verdiende meteen de dubbel-lp aangeschaft. Later uiteraard de remaster. Ik heb 'm zelfs nog gehad als dubbel-CD in zo'n dikke tray.
Tijdje geleden o.v.v. mijn jongste zoon (18) in de spelert gedaan. Van begin tot eind gedraaid. Er zitten wel een paar dipjes in het album. Het Sally Simpson vehicle kan er zo uit. En er zitten wat tracks tussen die het verhaal op stoom houden. Niet echt liedjes met een kop en een staart. Mijn zoon is drummer en heeft altijd het roffelwerk van Keith Moon bewonderd. Genoeg materiaal voorhanden op Tommy.
Zo idolaat als pakweg 40 jaren geleden ben ik niet meer van het album. Er is sindsdien ook zoveel moois bijgekomen. Maar ik pak 'm af en toe nog graag en vooral de eerste 20 minuten gaat ie op hoog volume de kamer in.

De versie met het Londen Symphony Orchestra. Is ook erg sterk en zeker luisterwaardig. Ik vind deze versie (was mij eerste kennismaking met Tommy) sterker dan de film versie.

Op 23 mei 1969 verscheen het eerste klassieke album van de Engelse rock band The Who, “TOMMY”. Het album gaat over Tommy Walker, een doof, stom en blind kind van een in de eerste wereldoorlog vermiste kapitein van het Britse leger. Als hij 4 jaar later terug keert, heeft zijn vrouw een andere geliefde en deze wordt door de kapitein voor de neus van zijn zoon vermoord. Tommy krijgt van zijn ouders te horen dat hij het gebeuren moet vergeten, “hij heeft niets gezien en gehoord” en zo wordt Tommy doofstom en blind. Het verhaal wordt aan de hand van 24 tracks verteld, grotendeels geschreven door gitarist Pete Townshend. Met de duur van 74 minuten werd het een dubbelalbum, maar dat stond een grote verkoop hit niet in de weg. De gezongen tracks worden smaakvol afgewisseld met instrumentale delen, waardoor het verhaal diepgang krijgt en ook de bijpassende emotie. “PINBALL WIZARD”, over de grote hobby van Tommy, het spelen met een flipperkast en “I’M FREE” verschenen op single, maar een nummer als “THE ACID QUEEN” is ook een veel gedraaide song en het laatste deel van het album, “WE’RE NOT GONNA TAKE IT”, dat op single verscheen als “SEE ME, FEEL ME” is een klassieker in het oeuvre van The Who. De opvolger van “TOMMY” was het song gerichte “WHO’S NEXT” en ook dat album groeide uit tot een klassieker van de band met naast Townshend natuurlijk ook zanger Roger Daltrey, bassist John Entwistle en drummer Keith Moon in de gelederen. Anno 2018 leven alleen Townshend en Daltrey nog.

Ook dit raakt me niet. Wel jammer, want enkele jaren geleden kocht ik vol trots de lp op een rommelmarkt. Maar met ongeveer 1500 albums kun je niet alles echt de kans geven. Voor deze marathon is Tommy een paar keer gedraaid, maar het raakt me geen seconde. Mijn vrouw loopt wel eens voorbij als ik dit soort plaatjes draai. Soms vindt ze het goed, maar vaker trekt ze haar neus ervoor op en noemt ze het 'ouwelullenrock'. Hier moet ik het toch wel met haar eens zijn. Ik lees ook de vergelijkingen met The Wall. The Wall vind ik nog emotioneel, afwisselend en het heeft vele hoogtepunten. Tommy vind ik eigenlijk maar een beetje suf. Ik geef toe dat mijn dubbel-lp kraakt als een kampvuur, maar dat verhuld niet dat de muziek wat simpeltjes overkomt. Ik mis de felheid van My Generation. The Who wil hier met een toegankelijke rockopera voor de dag komen. Te toegankelijk wat mij betreft. Dat dit album dan ook nog eens een uur en een kwartier duurt, werkt ook zeker niet in het voordeel van Tommy. Het verhaal doet me niks. Alleen de prachtige lp hoes blijft over.

Tussenstand:
1. A Quick One
2. My Generation
3. The Who Sell Out
4. Tommy

Het is een wat vreemde opening voor een review van Tommy, maar ik houd niet zo van The Beatles. Ja, er zitten leuke nummers tussen, maar iedere keer als de liefhebbers mij om de oren slaan met de kwaliteiten van de Fab Four, is mijn tegenwerping dat The Beatles Tommy niet geschreven hebben. Tommy was tevens ook het enige album van The Who dat ik volledig kende, maar ik ben mede door de fantastische film toch altijd groot liefhebber van deze rock opera.

Ook vandaag de dag vind ik het nog steeds knap gedaan. Zonder grootse orkestraties of toetsen, slaagt de band eraan krachtige en aanstekelijke thema's terug te laten komen waarbij het me vooral opvalt hoe krachtig die akoestische gitaarpartijen hier toch eigenlijk zijn Townshend heb ik nooit gezien als een bijzonder sologitarist, maar zijn slagpartijen zijn wonderbaarlijk goed. Vooral op Sparks, Underture en Pinball Wizard is het absoluut genieten. Tegen het einde zakt het album een beetje weg, maar met de mooie afsluiter zit ik er weer helemaal in. Absoluut een waardige klassieker!

Tussenstand:
1. Tommy
2. A Quick One
3. My Generation
4. The Who Sell Out

Mijn probleem met Tommy is dat ik deze oorspronkelijke plaat pas leerde kennen ná Lou Reizners orkestrale versie op de dubbelelpee met het London Symphony Orchestra en naast de Who zelf ook een serie gastzangers (onder andere Steve Winwood, Sandy Denny, Maggie Bell, Rod Stewart, Ringo Starr, Richie Havens en Richard Harris); Roger Daltrey had in 1973 nog een kleine hit met I'm free van dat album. En dàt project is in muzikaal opzicht net wat uitgesprokener : melodieën worden iets verder doorgetrokken, zanglijnen worden zwaarder aangezet, arrangementen zijn voller en suggesties worden accenten. Dus toen ik jaren later voor het eerst de versie van de Who hoorde vond ik die in eerste instantie vooral droog, kaal, onuitgewerkt, bijna schetsmatig. Inmiddels heb ik hem wel zó vaak gedraaid dat die beperkte aanpak me niet meer stoort en dat ik de directe en strakke benadering van de Who juist steeds meer ben gaan waarderen (hoewel ik nog steeds bij sommige passages niet alleen Daltrey of Townshend maar ook één van de bovengenoemde andere zangers of zangeressen eroverheen hoor brullen).
        Als rockplaat van de Who dan (dus niet als orkestraal werkstuk, en ook niet als soundtrack bij Ken Russells film, en ook niet als musical, en zéker niet als de soundtrack bij een produktie van Les Grands Ballets Canadiens, en ook los van z'n mythische status als ongeveer de eerste "rockopera" en als de plaat die van de Who definitief supersterren maakte) vind ik dit nog steeds een indrukwekkend werkstuk, met zeker op de eerste helft een overdaad aan sterke en afwisselende nummers en zóveel inventiviteit in de arrangementen dat je soms bijna vergeet dat het grootste deel daarvan gebruikmaakt van niets anders dan gitaar, bas en drums. Jammer dat de vierde kant een beetje inzakt, iets waarvan in mijn optiek wel meer dubbelalbums last hebben (The white album, The lamb lies down on Broadway, The wall, Sign o' the times, allemaal platen waarvan ik het laatste kwart een stuk minder interessant vind), dat verhindert voor mij net de maximale score. Neemt niet weg dat bij mij, net als bij Richard Barnes in zijn essay bij de 1995-release van Tommy, de haartjes in mijn nek overeind gaan staan bij de eerste tonen van Overture – hetgeen misschien ondanks alles toch ook het gevolg van die orkestrale versie uit 1972 is.
        (Ik ontdek overigens net dat die versie een paar jaar geleden ook op CD is verschenen. Meteen besteld – als die dan weer "over" de oorspronkelijke plaat van de Who komt draai ik wel weer de live-versie van Tommy bij Live at Leeds, ook briljant.)

WoNazegt Er geldt wat mij betreft hetzelfde voor als voor Sgt. Peppers. Gedurfd? Zeker. Historisch relevant? Zeker. Onmisbaar in je collectie? Mwahh. We hadden dit soort werken nodig om de grenzen van het medium popmuziek te leren kennen. Dit is dus in de tijd een overstretched werk gebleken. Ik hou erg van albums met iets van een rode draad en een spanningsboog. Het cocaïne-doordesemde Station to station, de Oosterse roes van Tin drum, de destructieve liefdesverklaring van Layla, de desolate travelogue van Heijira & DJrd, zelfs de als Psychedelic R&B-opera bestempelde SF Sorrow; allemaal (meer dan) prachtig. Maar die autistische deaf dumb & Blind kid 24 tracks lang met hetzelfde Engelengezicht van Roger Daltrey..... Het projectmatig behandelen ervan tijdens muziekles op de middelbare school werd een fatale overdosis waarna ik hem zelden nog draaide. Ontzag genoeg, maar trek? Terwijl ik The Who zeker een warm hart toedraag. Maar dan liever via een greatest hits, Live at Leeds of Who's next.

Leuk lijstje Brandos, maar voor mij kan je gelijk Layla er tussenuit schrappen. Studio 2LPs zijn voor mij per definitie oefeningen in ego-tripperij die met een beetje zelfkritiek tot een veel betere 1LP omgetoverd hadden kunnen worden.

Droombolus zegt:Tja smaken verschillen en je moet wel wat met de blues hebben, maar ik vind echt dat Clapton en Allman (en de rest) daar het beste in elkaar naar boven halen. Je vertillen aan 4 plaatkanten komt idd nogal eens voor (ik denk echt dat The white album met het schrappen van melige tracks als Back in the USSR, Bungalow Bil. Ob-bla-di... een beter album was geworden). En met de komst van de cd werd "50%extra&overbodig" nog meer gemeengoed. De lengte is overigens niet het probleem van Tommy. Men had duidelijk ideeën genoeg. Het is het hermetische; de dwang die het concept de luisteraar oplegt. Een conceptalbum heb ik liever wat schetsmatiger, immers zoals Johnny van Doorn zei: "de geest moet waaien".

Quadrophenia, ook een dubbelaar, vind ik beter geslaagd. Een sterker thema ook en The Who met veel meer power.
Op één of andere manier is Tommy meer een musical.
Ik vind overigens wel dat Townsend als componist op Tommy een paar behoorlijke stappen voorwaarts heeft gezet. Want er staan echt heel goede nummers op.
Wat ik dan wel mis is het venijn wat de band juist zo uniek maakte.
Net of ze heel ingehouden spelen en het netjes willen houden.
Live kreeg het sowieso meer power.
Desalnietemin een knap uitgewerkte plaat, maar duidelijk niet mijn favo van de groep.

Het zal het eerste wezen want ik heb 30 jaar in blues-rock bands gespeeld

Psies ! Er is zo veel met akoestiese gitaar ingespeeld dat het af en toe wel een demo lijkt........

Droombolus schreef:



Misschien zit je wel dichter bij de waarheid dan je je realiseert. Het album was in de ogen van de groep nl. nog niet af toen het werd uitgebracht. In het boek Before I Get Old - The Story Of The Who van Dave Marsh staat dat het album in Engeland werd uitgebracht op 23 mei 1969. Het vorige album The Who Sell Out was alweer van 1967. De singles die in 1968 werden uitgebracht waren op Magic Bus na niet erg succesvol. Het live album dat in Fillmore East (zie mijn review bij The Who Live At Fillmore East 1968) was opgenomen bleef ongebruikt op de plank liggen, net als een 'restjes' album met de werktitel Who's For Tennis?. Kort door de bocht: er moest product komen.
De groep werkte zowel in 1968 als in 1969 aan het album. Uit een later uitgebracht nummer (Glow Girl) blijkt dat ook nog overwogen is om van de hoofdpersoon een meisje te maken. Ook alternatieve eindes werden overwogen, getuige Now I'm A Farmer. Ook werd het noodzakelijk om korte liedjes te plaatsen die het verhaal aan de loop hielden.
Uiteindelijk heeft de platenmaatschappij de release erdoor gedrukt. Vooral Entwistle zat het niet lekker. Hij hekelde in Marsh's boek o.a. het 'tin can' geluid van Moon's drumstel. Hij was het er ook niet mee eens dat Kit Lambert produceerde.

Grappige zondagmiddagbezigheid!!!! Mijn vrouw wordt volgende week 50, mijn dochter regelt een surpriseparty, ik mag de muziek uitzoeken, net een klusje voor mij, ik vind dat dat alleen mag met muziek op vinyl, tenslotte hadden we in 1969 geen streamingdiensten of ceedees.

Met de zoektocht in mijn muziekkast naar muziek uit 1969 kwam ik oa uit op Shiloh, CSN, Flying burrito bros, Beatles ,Neil Young en deze Tommy .

Jarenlang niet uit de hoes geweest, vanmiddag alle 4 de plaatkanten weer eens gedraaid, ik wist natuurlijk dat dit een klassieker in het kwadraat is, maar ik ben toch weer positief verrast, volgens vele onder ons is quadrophenia beter dan deze Tommy, daar heb ik (nog) geen oordeel over daar ik van The Who enkel deze en face dances bezit.

Deze Tommy is een streling voor je oren, prachtige samenzang ,leuk verhaal en dito songs, ik gooi er een halfje bij.

Heel knap album. De verhaallijn is goed te volgen en muzikaal zit het allemaal goed in elkaar. Nog steeds hoor ik nieuwe dingen bij elke luisterbeurt.

Deze weer eens gedraaid (na vele jaren). Opmerkelijk fris gebleven.

Het blijft toch altijd een bijzondere ervaring met het na vele jaren opnieuw beluisteren van de klassiekers van 40 of 50 jaar geleden: het album waarvan je vermoedt dat het gedateerd zal klinken blijkt erg bij de tijd (zoals deze Tommy), terwijl een ander album, waarbij je het idee hebt dat dit nog altijd bij de tijd is, dit weer erg gedateerd kan klinken ...

Deze vandaag weer eens de revue laten passeren. Ik blijf het toch een meesterwerk(je) vinden hoor. Af en toe zakt het wat in (Sally Simpson o.a.) maar telkens is daar dan net op tijd weer het volgende mooie nummer om je bij de les te houden. Ik lees hierboven dat het muzikaal wat vlak of te tam is. Tja, daar zit wat in. Maar mij stoort dat allerminst. Dan zet ik Who's next wel op als ik wat meer vuurwerk wil horen van deze band. Quadrophenia beter? Dat vind ik dan dus weer niet. Die vind ik dan weer te langdradig. Lukt me maar niet om daar de volle lengte de aandacht bij te houden. Zeker, er staan prachtige nummers op. Maar bij dat album heb ik altijd het gevoel van; had het maar bij een enkele lp gehouden. Deze Tommy blijft in dat opzicht net aan de goeie kant in mijn beleving. En dat zegt iemand die eigenlijk best een behoorlijke hekel heeft aan dubbel lp's

Tommy heeft een goed verhaal en Pete Townsend als schrijver is top. Samen met Ray Davies( Kinks) voor mij de beste van die tijd. The Beatles en The Stones waren dan wel het meest succesvol, maar de beste bedenkers van concepten en tekstschrijvers zaten daar niet in.
Tuurlijk een prima plaat deze, maar het beste moest nog komen vind ik.

.

Een van mijn eerste herinneringen aan TopPop is See Me feel Me (We're Not gonna Take It) van de Who. Met Roger Daltrey in een volgens mij bruine blouse of jasje met franjes eraan. Dat heeft veel indruk op mij gemaakt in elk geval. Weken stond het genoteerd.
Het fenomeen rockopera is door dit album een eigen leven begonnen. Misschien is dit voor veel Who fans niet het allerbeste album van de band, waarschijnlijk wel het bekendste.
Mijn 4,5* van weleer blijft gehandhaafd. Een klassieker met veel toppers!
Op #2 in de 100 Greatest Albums of 1969 en op 1 in de Best Ever Albums chart 1969.

Ik vrees dat ik indertijd de verkeerde beslissing heb genomen om eerst Tommy de film te zien en dan pas dit album aan te schaffen. Ik was namelijk al grote fan van Who's Next (de opvolger van Tommy) en in de lokale Kringloopwinkel kwam ik toen de film tegen en ik was meteen verkocht. Die gastoptredens van Elton John, Eric Clapton, Tina Turner, ... Er zat fut in, er zat power in, er zat energie in! Niet veel later kocht ik deze versie (niet doorhebbende dat er zowel een Tommy uit 1969 is en ook eentje uit 1975) en dat zijn toch elementen die ik eerlijk gezegd bij de "gewone versie" mis. De kwaliteit van de nummers blijft uiteraard zonder al te veel problemen overeind staan en zo'n Pinball Wizard is in zijn originele versie ook nog altijd een dijk van een nummer, maar ik word echt niet warm van deze versie van The Acid Queen bijvoorbeeld. Zou ik datzelfde gevoel hebben gehad als ik de oerversie eerst had gekend? Misschien had ik dan nog altijd de filmvariant leuker gevonden, maar 100% zeker weten doe ik dat uiteraard niet. Hetzelfde geldt eigenlijk ook wel wat voor de speelduur van Tommy. Op zich ben ik wel gekend met dit soort "verhalende albums" (Thick as a Brick van Jethro Tull zal daarin altijd mijn nummer 1 zijn), maar met 75 minuten blijk ik wel ruimschoots mijn limiet bereikt te hebben. Ik zou eigenlijk eens moeten checken of ik er mijn aandacht bij kan houden wanneer ik enkel de filmmuziek zou horen, dus zonder beelden, zoals ze in 1975 is uitgebracht. Die release heb ik echter niet in huis, dus dat zal ooit eens voor een andere keer zijn.

Ik vind de 1975 versie ook veel beter.

Dit heb ik altijd een rare regel gevonden: "Tommy always talks about the day the disciples all went wild" (uit Sally Simpson). De plot van deze plaat werkt op een spannende manier toe naar de climax wanneer Tommy door zijn volgelingen wordt uitgekotst, en je kan je dan afvragen hoe het met hem gaat aflopen – stellen de discipelen zich ermee tevreden om gewoon te vertrekken, of slopen ze het vakantiepark als een stelletje losgeslagen voetbalsupporters, of gaat Tommy zelf op enige manier geslachtofferd worden... en dan komt op driekwart van het verhaal opeens dat zinnetje dat nog vóór de eindstreep al verklapt dat Tommy alle komende gebeurtenissen zal gaan overleven, in ieder geval op zódanige wijze dat hij op deze bijeenkomst zal terugkijken als "the day the disciples all went wild". Het is bijna alsof de luisteraar/lezer wordt gedwongen om even snel op de laatste pagina van een murder mystery te kijken. (Hetzelfde geldt voor het gegeven dat er al wordt verklapt dat "Sally got married to a rock musician she met in California", maar daarvan kun je dan nog zeggen dat Sally niet meer dan een bijfiguur is.)

Tommy moet je naar mijn mening beoordelen door het in zijn tijd te plaatsen. De tweede helft van de jaren zestig woedde er als het ware een veldslag in de popmuziek.

De start werd gegeven door The Beatles: op Rubber Soul en Revolver verzetten zij letterlijk de bakens. Daarna gevolgd door Sgt. Pepper en The White Album. Er ging een schok door de popmuziek. The Beach Boys (lees Brian Wilson) kwamen met Pet Sounds, The Kinks (lees Ray Davies) kwamen met The Kinks Are the Village Green Preservation Society, om maar wat te noemen.

En The Who (lees Pete Townshend) kwamen dus met Tommy. En dat was echt vernieuwend, want het eerste, echt uitgewerkte conceptalbum. En vergeet niet waar The Who vandaan kwam: de hits van hun beginjaren en hun ruige live concerten. En als je dan voor het eerst de Overture en Underture hoort, moet je wel heel erg schakelen. En dat blijft zo gedurende een groot deel van het album.

Gelukkig voor de band was dat enkele nummers bij het publiek wat makkelijker in de smaak viel en zich ook 'los' live lieten horen. En natuurlijk dat See me, Feel me, mede door het Woodstock-optreden een grote hit werd.