Ik behoor tot de kleine groep die dit album nog beter vindt dan
London Calling. En dat is al zo'n fraai dubbelalbum dat nu nog altijd even fris klinkt als destijds. En dat is lang niet alle muziek uit die tijd gegeven.
Waarom ik
Sandinista dan nog beter vind? Nou, dat is juist wat sommigen in voorgaande posts de zwakke kanten van dit album vinden: de lengte en het wat erge geëxperimenteer op met name de albumzijden 5 & 6. Ik vind dat juist de kracht van deze triple, datgene wat het boven andere klassiekers (waaronder dus hun eigen
London Calling) uit doet stijgen.
Op de eerste plaats dus de lengte. Bij dubbelalbums is er soms geklaag "
dat het een klassieker zou zijn als ze wat nummers hadden weggelaten". Dikwijls wordt dan het voorbeeld van
The White Album genoemd. Nu werd dit album bij verschijnen in het algemeen als tegenvaller beschouwd, zowel door de fans als de pers. Oubollige nummers als
Ob-La-Di, Ob-La-Da en
The Continuing Story of Bungalow Bill moesten het vaak ontgelden, evenals experimentele nummers als
Revolution 9 of
Helter Skelter. Nu, na vele jaren, zijn die geluiden grotendeels verstomd en wordt het als een van de betere albums van The Beatles beschouwd. Zo kan het dus gaan. Sterker: als ik een playlist maak waarbij ik deze - en andere - 'mindere' nummers weg zou laten, zou het
The White Album niet meer zijn. Duitsers noemen zoiets dan ook een Gesamtkunstwerk.
Ik denk dat The Clash zich bewust niets van dergelijke potentiële kritiek aan trok en van de weeromstuit express een triple heeft gemaakt. Verder denk ik dat veel muziekliefhebbers in deze onrustige tijden niet meer het geduld hebben om te luisteren naar lange epische stukken (zoals veel symfonische bands in de jaren zeventig maakten). En al helemaal niet meer naar albums die bijna twee en een half uur duren. Ik smul ervan en weet na ruim 50 jaar muziek luisteren dat veel moois zich pas ontvouwt na vaak en volledig luisteren.
En dan het geëxperimenteer: op
London Calling zochten ze de grenzen op en gingen er al hier en daar overheen. Dat is ze blijkbaar goed bevallen, want op
Sandinista gaan ze hier nog veel verder in. Niet alleen qua muziekstijlen; er is bijna geen gangbare muziekgenre te noemen, dat niet de revue passeert. Maar ook binnen de nummers: leuke gesproken in- en outtro's bij enkele Caribisch getinte nummers, een krassende viool in het reggae-geïnspireerde
Junco Partner. En in het jazzy
Look Here duikt af en toe een mondharmonica op; en dan niet het geluid van Toots Thielemans, maar meer het geluid van de westerns van Sergio Leone. Of de kleuterzang in
Career Opportunities. En zo kan ik nog wel meer gekke dingen noemen.
En al die muziekstijlen, en al dat geëxperimenteer, dat deden ze volgens mij gewoon omdat ze er lol in hadden. Anders zou dit album immers nooit gemaakt kunnen worden. En natuurlijk: niet ieder bandlid zal iedere stijl leuk hebben gevonden. Maar ja, als de rest het leuk vindt speel je gewoon mee. Want jij krijgt - op jouw beurt - weer medewerking als jouw favoriete nummers aan bod komen. Een speciaal compliment aan Joe Strummer; want voor de zanger is het veel moeilijker om in al die stijlen zo te zingen alsof je echt fan bent van al die stijlen.
Na herbeluistering van
Sandinista zat ik echt met een dilemma dat zo af en toe optreedt: waarom staat dit album niet in mijn top 10?. Maar ja, als ik dan die top 10 weer eens bekijk zie ik toch geen enkel album dat dan zou moeten 'sneuvelen'. Nou ja, dan zet ik deze gewoon lekker op "11", waar al een stuk of 10 andere titels staan