Alice in Chains - Dirt (1992)

Binnenkort opnieuw uitgebracht in een gelimiteerde peperdure box. Want 30 jaar oud in september. Met de LP, de cd en alle singles. En natuurlijk posters, plaatjes, boek en dat soort crap. Een oplage van 3000 dus we zullen er wel snel bij moeten zijn als we dat willen.

Ik ga wachten op de nog gelimiteerdere nog peperduurdere box als het album 50 jaar oud is.

Dat Iron Gland staat niet vermeld op mijn exemplaar. Het staat er wel op maar heeft geen titel.

Ik beluisterde dit album voor het RYM top-250 review topic – anno augustus 2022 was dit RYM #223

Ik heb Alice in Chains regelmatig in een naam genoemd zien worden met Pearl Jam en Nirvana (en Soundgarden). Nu zou ik het genre 'Grunge' met geen mogelijkheid kunnen omschrijven of definiëren, en wellicht is die definitie dan ook enkel gebaseerd op regionale afkomst, maar gezien ik eerdergenoemde twee bands vreselijk vind, is dit natuurlijk een spannende plaat om aan te beginnen. Kan ik toevallig met die twee vaandeldragers niets, of is dit hele genre niet aan mij besteed?

Disclaimer annex spoiler: het lijkt dat laatste te zijn. Ik vind Dirt iets minder vervelend dan Pearl Jams Ten, maar daar is alles ook wel mee gezegd. Gezien laatstgenoemde niet in de RYM top-250 staat (die staat op 996 aldaar), zal ik hier proberen te beschrijven waarom dit type muziek midden in mijn allergiezone zit.

Om positief te starten: de productie van dit album heeft me aangenaam verrast – zolang de alomtegenwoordige gitaren (waarom toch altijd weer die gitaar?) wat ruimte overhouden ligt het ruimtelijke, open geluid me goed, zoals in de eerste minuut van Down in a Hole. Ook de opbouw van een deel van de songs is sterk – zo vind ik dat met name opener Them Bones en afsluiter Would? onder de rockhits een verfrissende structuur hebben. Ook is de muziek bij vlagen verrassend melodieus. Helaas zijn er twee dingen die dit album amper door te komen maken voor mij.

Als eerste is dat de zang en stem. Layne Staley heeft zo’n gekunstelde samengeknepen zangstem die elke zin met nadruk uitspreekt. Alsof hij permanent getormenteerd is en daarom werkelijk ieder woord dat hij uitspreekt beklemtoont. Ik hoor helemaal geen diepte of contrasten in zijn stem, krijg de indruk van een hele vlakke belevingswereld. Mos Def heeft een nummer ’Rock ’n Roll’ (gaan we later in de RYM-lijst nog terugzien overigens) waarin hij allerlei rock-acts ervan beticht dat ze geen ‘soul’ hebben. Ik vind dat hij de plank daar redelijk misslaat, maar bij deze plaat moest ik gelijk aan die track denken. Dat overdreven getormenteerde geluid komt waanzinnig zielloos op me over. Het sleept en sleept en sleept maar voort.

Als tweede zijn dat de teksten. Ik hoor geen contemplatie of introspectie maar gekweel en zwelgen in zelfmedelijden. Ik kan genieten van donkere, depressieve muziek, daar kan iets desolaats vanaf stralen. Dit klinkt echter als depressie uit pure verveling. Als een verslaafde in de puberteit wiens drugs op is. Ondertussen is er geen spatje ironie of relativering te bekennen. Alles is heel expliciet zwaar, zwaarder, zwaarst en voelt juist daardoor pijnlijk leeg en contrastloos. Je hoeft alleen maar naar de titels te kijken om te zien hoe dik alles er bovenop ligt. Hoe zo'n 'Junkhead' begint met zijn "Yeaeaaahhhh, yeeeaaahhhhh" - het klinkt zo absurd over-the-top dat ik er niet serieus naar kan luisteren. Of om het titelnummer te quoten: "I have neeeveeeer feeelt such frustraaaaatioooooon" […] ”I want youuuu tooo kill meeeeee”. Pathetischer kan toch bijna niet?

De productie en opbouw van sommige tracks maakt dat ik hier en daar opleef, hoewel ik het gitaargeluid niet erg mooi en nogal eenvormig vind (wellicht bewust, en in die zin effectief). Los daarvan vind ik deze muziek door de zang en teksten haast onbeluisterbaar.

2*

Layne Staley - Wikipedia - nl.m.wikipedia.org

Hij was dan ook zwaar drugsverslaafd.

Topalbum, totaal niks mis mee!

Jeugdsentiment, ik heb ze nog in Rotterdam in 1992 gezien, na afloop is mijn concertkaartje gesigneerd door de band, ze waren overigens verre van nuchter. tegenwoordig kan ik hun muziek toch minder hebben dan vroeger. Ik kan mij in bovenstaand verhaal best gedeeltelijk vinden. Het is wel erg zwaar op de hand allemaal. Destijds vond ik al die druggy songs helemaal geweldig, ik hoor nu toch liever muziek over andere onderwerpen...
Ik ontdekte laatst dat het optreden ook op Youtube te vinden is, toch een leuk idee dat ik daar helemaal vooraan stond als negentienjarige...

AIC in Rotterdam

Het lijkt me ook niet te doen als je in een heroine verslaving zit om het leven dan nog ironisch te zien, of zelfs te relativeren, volgens mij wordt hier een neerwaartse, depressieve en uitzichtloze verslaving beschreven. Verder is het muzikaal wel heerlijk met die Black Sabbath verering.

Waarom toch altijd weer die gitaar? Ik denk dat dit album minder tot zijn recht zou komen als de gitaar door een xylofoon vervangen werd. Het moet niet altijd open en super toegankelijk zijn. Een gitaarmuur is maar ondoordringbaar voor wie er geen moeite voor doet. Voor wie die moeite wel wil/kan opbrengen gaat er een gelaagde wereld vol detail open.

Het duurde bij mij een tijd voordat ik Dirt begon te waarderen, met name vanwege de zang. Zo te zien ben ik niet de enige voor wie dat een struikelblok is.
Iets meer context was voor deze recensie wel passend geweest trouwens.

Huh? Gyzzz is de koning van context.

Ja helemaal eens, en ik snap dat je muzikaal in veel gevallen graag een muur van geluid wilt creëren met daarbinnen ruimte voor detail, textuur en contrasten. Ik ben daar ook zeker niet tegen. 'Loveless', een plaat die ook steunt op gitaargeluid van hoge dichtheid, is zelfs een van mijn favoriete albums. Maar ik begrijp soms niet waarom dat niet vaker gebeurt met een orgel, piano of ander instrument en in bepaalde genres altijd zo zwaar wordt geleund op de gitaar.

Omdat de gitaar onlosmakelijk is verbonden met rock?

Maar waarom, vraag ik me af? Waarom leunt een heel genre zo sterk op 1 instrument?

Ja, zo ken ik er nog wel meer. Waarom leunt drum & bass zo sterk op één ritme? Of clubmuziek op een 4x4 structuur? Als ik rock luister, doe ik dat over het algemeen ook voor de gitaren. Dat is in ieder geval wel een van de belangrijkste ingrediënten. Een lekkere riff of solo hoop ik dan tegen te komen. Als ik daar geen zin in heb, ga ik wel een ander genre luisteren. Weet niet waarom het een probleem is dat bepaalde genres leunen op een bepaald instrument, ritme, etc.

Fair enough. Voor wat betreft drum & bass vraag ik me dat overigens ook regelmatig af, al is dat natuurlijk al veel meer een niche dan 'Rock', waaruit zeker 2/3 van Musicmeters Top250 bestaat.

Ik houd zelf erg van rockplaten waar van meer verschillende instrumenten gebruik wordt gemaakt (denk Tom Waits, Stereolab, of meer recentlijk in de RYM-lijst Swans), dus vind het soms jammer als er zo strak wordt vastgehouden aan de formule van zanger - gitarist - bassist - drummer (of iets vergelijkbaars), met name als dat tot een generiek geluid leidt voor platen die verder best interessant in elkaar zitten.

Het kan, maar rock heeft al die toeters en bellen niet nodig die we bij Tom Waits horen. Als men het puur wil houden volstaan gitaren en drums.

Het staat je uiteraard vrij om te beargumenteren of bepaalde muziek je wel of niet ligt. Echter de argumenten die Gyzzz aandraagt in negatieve zin vormen voor mij juist de krenten in de pap. Of je het beestje nu Grunge noemt of niet, die heerlijke zware gitaarmuur die Cantrell uit zijn gitaar tovert en de laag gestemde bas van Starr; het kan mij niet heavy genoeg. Als Jerry dan ook nog eens heel subtiel de ene na de andere melancholische solo eruit gooit ben ik om. Dan de zang, Staley was wellicht niet de meest fijn besnaarde zanger ter wereld maar de intensiteit, de emotie, het venijn maar ook de pijn van het zijn op dat moment doet mij regelmatig naar adem happen. Er zijn toch weinig andere zangers geweest die hun pijn op een dergelijke fenomenale wijze wisten te verwoorden. Of het nu breekbaar is zoals in Down in a Hole of de intense voordracht in Junkhead, niemand anders had in mijn ogen deze songs van zang kunnen voorzien zoals Layne dat heeft gedaan. Dirt is een muzikale trip in het onderbewustzijn van Staley en ik ben blij dat hij zijn zielenroerselen op een dergelijke manier met ons heeft gedeeld.

Ik ben erg blij dat hier geen orgel of piano of saxofoon of wat dan ook voorbij komt!

Misschien is het rustigere Alice in Chains - Jar of Flies (1994) wel iets voor je?

Wat is er met de tracklist gebeurd!? Een geremasterde versie ofzo die het nu bepaalt?

Euh, dit is toch de juiste tracklist. Volgens mij klopt het gewoon.

Nope, Down In A Hole moet track 12 zijn, althans op mijn cd...

Ja, Down In A Hole zit voor Would? Op sommige versies is dat anders. Maar niet op de originele uitgave.

Oude post. Maar zo vol met onzin dat ik het toch maar even quote om aan te kunnen geven het met een flinke korrel zout te nemen.

Dag, ik heb deze correctie aangedragen zodat de tracklist op MuMe in lijn is met de originele tracklist uit 1992. In latere, recentelijke versies is Down In A Hole voor Would? geplaatst. Voor mij persoonlijk een onbegrijpelijke keuze, aangezien het album juist zo'n mooie opbouw van de nummers heeft op de originele tracklist. Als het ware bestaat er een verhaallijn door het album, althans in mijn beleving. Een onverhoopt neveneffect bij deze wijziging is dat iedereen opnieuw zijn/haar favoriete tracks zal moeten aanvinken. Ik zou graag ter onderbouwing van mijn wijziging willen verwijzen naar de eigen website van Alice In Chains waarbij de tracklist uit 1992 als leidend wordt beschouwd. Ik zou de link van de bron in mijn reactie willen zetten, maar het is mij niet bekend of dit is toegestaan.

Ik heb de plaat gekocht vlak nadat 'ie uitkwam, "Down In A Hole" staat daar voor "Would?". Maar maakt me verder ook niet uit.
En ben wel met Korreltje eens dat dit ook niet als Grunge klinkt, vond ik toen ook al niet. Voor mij is dit gewoon heavy rock met flinke Sabbath en andere 60/70 jaren invloeden.

Grunge is toch een amalgaam van alternatieve rockstijlen waarbij de subcultuur an sich de belangrijkste gemene deler is (naast Seattle als epicentrum)? Nirvana was weer iets anders dan Pearl Jam en Mother Love Bone wat weer iets anders was dan Soundgarden.

Klopt ook wel, maar toch was er wel een soort van sound. Drumritmisch lijkt ook wel veel op elkaar, gruizig/modderig gitaargeluid veelal. Moet ook je smaak zijn, AIC had meer een eigen geluid tot en met deze plaat. De cd hierna haakte ik af, klonk "die stijl" veel meer in door vond ik.

Ik weet niet welke mislukte heruitgave ik heb, maar bij mij speelt Down in a Hole als 4de track, terwijl hij in de tracklist op het cd-hoesje zowel als geprint op de cd voor Would? staat.

Inderdaad, bij mij staat Down in a Hole ook als voorlaatste song op de tracklist. Ik vind hem daar ook beter tussen staan hoewel dat ook een beetje muggenziften is. Met de term Grunge heb ik nooit zoveel opgehad. Zijn de voorlopers van deze muziekstroming dan ook als Grunge te betitelen. Bands als Sonic Youth, Melvins en Pixies stoeiden natuurlijk ook al flink met een alternatief geluid in de jaren 80. Ik kan er nooit zoveel mee en het zal een handige marketingtruc geweest zijn destijds om de wat bekendere Seattle acts een groter podium te geven. Hokjesdenken kan natuurlijk vanuit commercieel oogpunt zijn voordelen hebben.

Dat neemt niet weg dat Dirt in mijn ogen een monument is, een album dat staat als een huis en wat mij betreft te betitelen valt onder 1 hokje; gewoon genieten.