Waarmee mijn opmerking zeker een beetje doel mist, niet?
Het begon allemaal toen ik ergens las dat Crime of the Century ook een soort rode draad bevat. Maar of ik moet een verkeerd beelden hebben van conceptalbum, of het is er gewoon een dikke. Wat mij betreft een ultiem voorbeeld van hoe een conceptalbum hoort te zijn.
Dit is hoe ik Crime of the Century zie:
Wat Supertramp vooral kenmerkte, waren de sterke teksten van Davies en Hodgson. Die wat mij betreft als duo hoger in mijn achting staan dan Lennon/McCartney. Het is om deze reden ook dat ik Supertramp een aantal jaren nog beter ben gaan vinden. Onder andere, omdat bij nummers zoals waar aerogp1 naar vraagt dan de echte klasse naar boven komt.
Enfin, Crime of the Century opent met één van de beste openers die een album kan hebben. School heeft een songtekst waar ik vroeger niet echt brood van kon maken. Dat had grotendeels te maken met het feit dat ik er nooit echt over na had gedacht. Inmiddels kan ik die tekst wel dromen en heb ik er ook al vaak over nagedacht. De betekenis laat zich ook wel raden.
Do as they tell you to, de regel die in één zin samenvat waar School om gaat.
Bloody Well Right is onlosmakelijk verbonden met School. De eerste zin (
So you think your schooling's funny) heeft Davies genoemd als referentie naar School. Na het in your face van School is het luchtige van Bloody Well Right verwonderlijk. En is het raar om te denken dat de hoeveelheid herhaling van het ‘refrein’ ook deels een verwijzing naar hoe je eigenlijk alleen maar mee kunt knikken met de normen en waarden van de huidige tijd is? Een ogenschijnlijk simpel nummer krijgt zo toch diepgang.
Why must we be so cool, oh so cool,?
Oh, we're such damn fools..
Aldus de slottekst van Hide In Your Shell. De oplettende lezer had al gezien dat alle teksten in de “you”-vorm zijn. Het smekende
I wanna know you... is zo ijzingwekkend. Hoe kan iemand die een nummer zo zoet begint, eindigen met zo’n door merg en been gaande smeekbede? Nee, geen sentiment als Jeff Buckley of Johnny Cash, dat ligt er allemaal zo dik bovenop (niks mis mee overigens, hoor), luister naar Hide In Your Shell en je snapt dat een sterke tekst geen sentimentele instrumentatie nodig heeft.
We vervreemden en onze ware identiteit wordt geblokkeerd door de omgeving. Niemand is meer zichzelf en iedereen doet concessies om geaccepteerd te worden.
Asylum vind ik een buitenbeentje. Het was het laatste nummer dat ik leerde kennen, maar ook omdat het de eerste die qua tekst de ban breekt met de vorige teksten. Er wordt gericht op een persoon en niet op ons als luisteraars. We hebben hier te maken met de eerste persoon die zich tegen het regime richt (
I'm not the way you're thinkin’) en zich richt tot de persoon die zich richt tegen ons als luisteraars (
Please don't arrange to have me sent to no asylum). Echter draait hij door (
I believe I’m dying en
he’s mad, mad, mad,...) en zodoende raken alle buitenbeentjes het spoor kwijt.
Let op de koekoek op het einde. Een verwijzing naar het boek One Flew Over The Cuckoo’s Nest (u allen welbekend van de film die een jaar later uitkwam). Wie de film (of het boek, for that matter) kent, zal de context van dit nummer snappen. Om het einde van de film niet te verklappen:
ieder die te veel weet/wilt weten wordt uitgeschakeld. In de film dus door middel van lobotomie.
Dreamer, you stupid little dreamer;
So now you put your head in your hands, oh no!
I said "Far out, - What a day, a year, a laugh it is!"
You know, - Well you know you had it comin' to you,
Now there's not a lot I can do.
We zijn er potverdomme allemaal ingestonken. We hebben geslapen en zijn blind geworden voor de (hogere?) macht die onze levens verpest heeft. Maar er is nog hoop! (
We'll work it out someday)
Rudy werd tijdens hun concerten in de jaren ’70 en ’80 vergezeld met een clip van een reidende trein. Althans, dat zei mijn vader terwijl we Live in Münich ’83 aan het kijken waren. Weet niet of dit nog steeds zo is. Als men geïnteresseerd is, zal ik eens op YouTube spoorneuzen.
Net zoals Asylum wordt er weer niet gericht op ons, maar op een specifiek persoon (Rudy). Niemand houdt van hem en hij wordt niet geaccepteerd (
All through your life - All through the years - Nobody loves - Nobody cares).
You'd better gain control now, maar het gebeurt niet (
Sad but in a while he'll soon be, back on his train. Hij wordt weer de ongeziene, de ongeziene, ongeliefde persoon en de briljante persoon die hij is (dat briljant verzin ik er even bij). De mensen die we nodig hebben (de “think different”-personen), breken niet door en komen niet door het hechte collectief van wat men de massa noemt.
Om terug te komen op de vraag: wat maakt If Everyone Was Listening nou zo essentieel? Allereerst, omdat het, zoals goed benoemd, een opbouw is naar de climax. Hoewel de nummers instrumentaal een behoorlijk eind van elkaar liggen, zitten de teksten verdomd dicht bij elkaar.
If everyone was listening, you know. There'd be a chance that we could save the show. Alles wat de schrijver geroepen heeft, is niet gehonoreerd. In een soort laatste wanhoopskreet hoopt hij toch nog men in te laten zien hoe fout men bezig is.
Who'll be the last clown? To bring the house down
Velen durfden het aan, niemand kwam door de muur heen. Niemand wist door te breken door hun gedachten. Eén voor één bleven ze het uitschot van de mens. Potverdomme toch, waarom luisterde men niet gewoon?
NEE! Laat de gordijnen niet vallen!
Now they're planning the crime of the century
Crime of the Century is een titel die letterlijk genomen moet worden. Het is de misdaad van “de twintigste eeuw”. De vervreemding is een misdaad geweest. Wie deden het? Het was de natuur, de hogere kracht, de twintigste eeuw. Maar wie zijn dat nou precies? Dit is nogal abstract.
Ik wil die personen wel eens zien! (
So roll up and see. How they rape the universe, die agressie, wow, wat een emotie zit er in die twee zinnen!)
Who are these men of lust, greed, and glory?
Rip off the masks and let's see.
But that's not right - oh no, what's the story?
Potverdomme, zeg... Inmiddels zijn we oud en wijs en blijken we het zelf gedaan te hebben al die jaren. We hebben onszelf verloochend, we hebben onszelf tekort gedaan. WIJ waren het die al die jaren onszelf verraden hebben. Hoe kan dat nou? (
That can't be right!!)
Verwarring alom: hoe komt dit? Waarom gebeurt dit? Waarom weet niemand hiervan?
Uiteindelijk zijn wij de schrijvers van deze teksten, wij vertellen nu aan de volgende persoon al deze verhalen. Al deze verhalen die wij zelf nooit geloofd hebben. Al die mensen die dit wel wisten, hebben wij genegeerd. Net zoals wij naar niemand luisterde, zal niemand naar ons luisteren. Crime of the Century sluit niet voor niets af met de mondharmonica van School. Het is een vicieuze cirkel.
Hopelijk kijkt men nu anders tegen Crime of the Century aan en de nummers an sich. Ieder nummers heeft z’n kwaliteiten. Ieder nummer geeft, als je bereid bent je erin te verdiepen, prachtige geheimen weg. Uiteraard is School het prijsnummer en natuurlijk is Crime of the Century een prachtig nummer. Maar de plaat zou incompleet zijn als je één van de elementen weghaalt. Verdriet, onbegrip, woede, liefde, bezinning, hulpvol, nog nooit hoorde ik een plaat die zoveel emoties en stemmingswisselingen teweegbracht als Crime of the Century. Vandaar dat het sinds kort ook mijn nieuwe nummer 1 is.
Verdomme, wat een plaat zeg.